قازاقستاندا قوسىلعان قۇن سالىعىنىڭ (ققس) مولشەرلەمەسى كوتەرىلۋى مۇمكىن. بۇل تۋرالى Aqshamnews.kz سايتى حابارلايدى.
2025 جىلعى 23 قاڭتاردا پرەمەر-مينيستر ولجاس بەكتەنوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا جاڭا سالىق جانە بيۋدجەت كودەكستەرى جوبالارى تالقىلاندى. كەزدەسۋدە ققس مولشەرلەمەسىن كوتەرۋ، ققس بويىنشا ەسەپكە الۋ شەگىن تومەندەتۋ، سونداي-اق شاعىن بيزنەستى قولدايتىن ارنايى سالىق رەجيمدەرىن قىسقارتۋ ماسەلەلەرى قارالدى.
ققس مولشەرلەمەسىن كوتەرۋدىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى
ەكونوميكالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ فيسكالدىق ساياسات ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى كسەنيا زاگالدىڭ ايتۋىنشا، ققس مولشەرلەمەسىن كوتەرۋ — بۇل سالىق-بيۋدجەت جۇيەسىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان كەشەندى رەفورمانىڭ ءبىر بولىگى.
"بۇل تەك ققس-تى كوتەرۋ ەمەس، جالپى سالىقتىق جۇيەنىڭ تۇراقتىلىعىن ارتتىرۋعا ارنالعان شارالار كەشەنى،" – دەدى ول.
زاگال ققس مولشەرلەمەسىن كوتەرۋدىڭ بىرنەشە نەگىزگى سەبەبىن اتاپ ءوتتى:
جوعارى تىركەۋ شەگى – قازىرگى تاڭدا ققس تولەۋشى رەتىندە تىركەلۋ شەگى 79 ملن تەڭگەنى قۇرايدى، بۇل كوپتەگەن شاعىن بيزنەستىڭ سالىقتان تىس قالۋىنا اكەلەدى.
بيزنەس قۇرىلىمىنىڭ بولشەكتەنۋى – ارنايى سالىقتىق رەجيمدەردى قولدانۋ ارقىلى سالىقتىق مىندەتتەمەلەردى ازايتۋ تاجىريبەسى قالىپتاسقان. بۇل ققس مەحانيزمىنىڭ تولىققاندى جۇمىس ىستەۋىنە كەدەرگى كەلتىرەدى.
سالىقتىق تۇسىمدەردىڭ تومەندەۋى – ناتيجەسىندە مەملەكەت بيۋدجەتكە تۇسەتىن كىرىستەردى تولىقتاي الا الماي وتىر.
ققس رەفورماسىنىڭ اسەرى مەن سالدارى
ققس مولشەرلەمەسىنىڭ ارتۋى بيزنەسكە قوسىمشا شىعىندار جۇكتەيدى. الايدا، ۇكىمەت بۇل اۋىرتپالىقتى جەڭىلدەتۋ ءۇشىن ءبىرقاتار شارالاردى قولعا الادى:
جالاقى قورىنا تۇسەتىن سالىق جۇكتەمەسىن تومەندەتۋ ارقىلى بيزنەسكە قولداۋ كورسەتۋ؛
الەۋمەتتىك كومەكتەردى، زەينەتاقىلار مەن ەڭبەكاقىلاردى ينفلياسيا دەڭگەيىنە سايكەس يندەكساسيالاۋ، وسىلايشا حالىقتىڭ ساتىپ الۋ قابىلەتىن ساقتاۋ.
كسەنيا زاگالدىڭ ايتۋىنشا، ققس مولشەرلەمەسىنىڭ ارتۋى باستاپقىدا ينفلياسيالىق قىسىمدى كۇشەيتەدى، ءبىراق بۇل اسەر قىسقا مەرزىمدى بولادى. ورتا مەرزىمدى كەزەڭدە ەكونوميكا جاڭا جاعدايلارعا بەيىمدەلىپ، بيۋدجەتكە قوسىمشا كىرىستەر تۇسەدى. بۇل قاراجات ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى قارجىلاندىرۋعا جانە بيزنەستى قولداۋعا باعىتتالادى.
قاشان ناتيجە بولادى؟
ەكونوميكالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ەلميرا وسيپوۆانىڭ ايتۋىنشا، العاشقى ەكونوميكالىق وزگەرىستەر سالىقتىق رەفورمالار كۇشىنە ەنگەننەن كەيىن بىرنەشە اي ىشىندە بايقالادى.
"بيۋدجەت تاپشىلىعىن وتەۋ بويىنشا العاشقى تۇسىمدەر جاڭا ەرەجەلەر ەنگىزىلگەننەن كەيىنگى العاشقى توقسانداردا بايقالادى. دەگەنمەن تولىق ناتيجەگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن بىرنەشە جىل قاجەت بولۋى مۇمكىن،" – دەدى ول.
بولاشاققا بولجامدار
ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا رەفورمالار كەلەسى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزەدى:
- سالىق بازاسىنىڭ تۇراقتانۋى؛
- فيسكالدىق تۇراقتىلىقتىڭ ارتۋى؛
- بيۋدجەت كىرىستەرىنىڭ ءوسۋى.
بۇل شارالار ەكونوميكانىڭ ءارتاراپتاندىرىلۋىنا، كاسىپكەرلىكتى قولداۋعا جانە قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق تۇراقتىلىعىن نىعايتۋعا ىقپال ەتەدى.