بەتوننىڭ بۇل جاڭا ءتۇرى ستروماتوليتكە قاراپ جاسالدى.
ول ەكولوگيالىق جاعىنان تازا جانە ءوندىرىس كەزىندە سو2-نى بولمەيدى، كەرىسىنشە سىڭىرەدى.
بۇل جايىندا aqshamnews.kz islam.kz اقپارات كوزىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ ءمالىم ەتەدى. بەتون - كەڭىنەن تارالعان، كوپ قولدانىلاتىن قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ ءبىرى. اريزونا شتاتىنداعى زەرتتەۋ ناتيجەسىنە سايكەس قۇرىلىس سالاسىندا قولدانىلۋى جاعىنان سۋدان كەيىنگى ەكىنشى ورىندا تۇر. جىل سايىن ادامزات قۇرىلىستا 30 ميلليارد توننادان استام بەتون وندىرەدى جانە پايدالانادى جانە وعان دەگەن سۇرانىس تەك وسۋدە. دەگەنمەن، بۇل قۇرىلىس ماتەريالىنىڭ جاعىمسىز جاعى دا بار. Scientific American عىلىمي تانىمدىق مەرزىمدى باسىلىمىنىڭ بۇل باعىتتاعى زەرتتەۋ ناتيجەسى بويىنشا 1 كەلى بەتون ءوندىرۋ كەزىندە اۋاعا 1 كەلى كومىرقىشقىل گازىن بولەتىنىن كورسەتتى. بەتون وندىرىسىندەگى بۇل جاعىمسىز پروسەسس ونى وندىرۋدە قولدانىلاتىن حيميالىق رەاكسيالارعا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار، ونى شامامەن 1450 ℃ تەمپەراتۋرادا قىزدىرۋ ءۇشىن الىپ پەشتەردە قازبالى وتىندى جاعۋعا بايلانىستى ورىن الادى.
قازىرگى ۋاقىتتا بەتون ءوندىرىسى الەمدەگى اتموسفەراعا بولىنەتىن كومىرتەگىنىڭ شامامەن 8%-ىن قۇرايدى. دەسە دە ادامزات مۇنداي ماڭىزدى ءارى تانىمال قۇرىلىس ماتەريالىنان باس تارت المايدى. ونىڭ زيانىن كەمىتۋ ءۇشىن وزگەرتۋگە بولادى. نەمىس عالىمدارى وسىلاي جاسادى. ولار بيوسەمەنت ازىرلەدى، ال بىلىكتى ماماندار بۇل تاراپتا ستروماتوليت سياقتى قۇرىلىمداردىڭ قالىپتاسۋ پروسەسىنە نازار اۋدارعان. تابيعي ورتادا ولار شامامەن 3 ميلليارد جىلدا وسەدى. زەرتتەۋشىلەر الدىمەن كوك-جاسىل بالدىرلار دەپ اتالاتىن سيانوباكتەريالاردان باكتەريالىق داقىلداردى جاسادى. ميكروورگانيزمدەردىڭ ءوسۋى مەن فوتوسينتەتيكالىق قابىلەتىن وڭتايلاندىرۋ ءۇشىن جارىق جانە قورەكتىك كوزدەرمەن قامتاماسىز ەتىلدى.
سودان كەيىن عالىمدار باكتەريالاردى ستروماتوليت ءتارىزدى قۇرىلىمدارعا مينەرالدانۋعا ماجبۇرلەۋ ءۇشىن بىرنەشە كالسيي كوزدەرىن پايدالاندى. سودان سوڭ قوسپاعا ادەتتەگى بەتون وندىرىسىنە ۇقساس گيدروگەل مەن ءتۇرلى قوسپالا (قۇم، اعاش جانە ت.ب.) قوسىلدى. سوڭىندا، جارىقپەن ءوسۋ پروسەسىن ىنتالاندىرۋ ءۇشىن كومىرقىشقىل گازى سۋسپەنزياعا ايدالدى. ياعني، بيوبەتون قورشاعان ورتاعا تەك زيانسىز بولىپ قانا قويمايدى، سونىمەن قاتار، ونىڭ «جەتىلۋى» كەزىندە سو2-نى سىڭىرەدى.
الىنعان ماتەريال كىرپىش نەمەسە باسقا قۇرىلىس ەلەمەنتتەرىن جاساۋ ءۇشىن قالىپتارعا نەمەسە تورلى قۇرىلىمدارعا قۇيىلۋى مۇمكىن. ول، سونداي-اق، ەكسترۋدتالعان نەمەسە قوسىمشا وندىرىستە، مىسالى، عيماراتتار مەن قۇرىلىستاردى 3D باسىپ شىعارۋدا پايدالانىلۋى مۇمكىن. قازىرگى ۋاقىتتا عالىمدار توبى ماتەريال ءوندىرىسىن كەڭەيتۋ جانە ونىڭ ەكولوگيالىق تازالىعىن ارتتىرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدا.