2025 جىلدىڭ شىلدەسىنە تاياۋ، قازاقستاندا بەت-الپەتتى تولىقتاي جاباتىن كيىمدەرگە قاتىستى زاڭنامالىق شەكتەۋ ناقتى جۇزەگە اسىرىلا باستادى. بۇل نورما ءبىراز ۋاقىتتان بەرى تالقىلانىپ كەلگەنمەن، بيىلعى 30 ماۋسىمنان باستاپ رەسمي تۇردە كۇشىنە ەندى. ەندى قوعامدىق ورىنداردا نيكاب، پارانجا، بالاكلاۆا، ماسكا سياقتى بەت-الپەتتى تانۋعا كەدەرگى كەلتىرەتىن كيىمدەردى كيۋگە بولمايدى. ءۇش اي اسقان زاڭ نورماسى قالاي جۇزەگە اسىپ جاتقانىن ءبىلۋ ءۇشىن Aqshamnews.kz ءتىلشىسى جاۋاپتى ورگانداردا رەسمي ساۋال جولداعان ەدى.
نەلىكتەن مۇنداي تىيىم قاجەت بولدى؟
رەسمي تۇسىندىرمە بويىنشا، بۇل تالاپ قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان. ياعني:
- بەينەباقىلاۋ كامەرالارى مەن بەت-الپەتتى تانۋ جۇيەلەرىنىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتۋ؛
- قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ؛
- تەرروريزم مەن ەكسترەميزم ءقاۋپىن ازايتۋ؛
- جەدەل ىزدەستىرۋ جۇمىستارىن جەڭىلدەتۋ.
رەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قازاقستاندا سوڭعى 5 جىلدا 105 قىلمىس بەت-جۇزدى جاباتىن ماسكا جانە باسقا دا قۇرالدار قولدانۋ ارقىلى جاسالعان. ولاردىڭ اراسىندا توناۋ، قاراقشىلىق، الاياقتىق، ۇرلىق، اۋىر جاراقات سالۋ، ءتىپتى ءبىر كىسى ءولتىرۋ وقيعاسى بار. مۇنداي قىلمىستاردىڭ كەيبىرى ءالى كۇنگە اشىلماعان.
مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالايەۆا بۇل نورما العاش تالقىلانعان كەزدە:
"بۇعان قاتىستى جەكە زاڭ جوق. ءبىراق ىشكى ىستەر مينيسترلىگى تاراپىنان قارالىپ جاتقان نورما بار. ول نيكابقا تىيىم سالۋدى كوزدەيدى"، – دەپ مالىمدەگەن ەدى.
كوپ ۇزاماي بۇل نورما "قۇقىق بۇزۋشىلىقتاردىڭ الدىن الۋ تۋرالى" زاڭنىڭ 21-بابىنا ەنگىزىلدى.
زاڭ قالاي جۇمىس ىستەيدى؟
جاڭا تالاپ بويىنشا:
434-3-باپ - قوعامدىق ورىنداردا بەتتى تانۋعا كەدەرگى كەلتىرەتىن كيىم زاتتارىن كيۋ تۋرالى زاڭناما تالاپتارىن بۇزۋ
ەگەر ادام مەديسينالىق، قىزمەتتىك، سپورتتىق نەمەسە اۋا رايىنا بايلانىستى جاعداي بولماسا، قوعامدىق ورىندا بەتىن تۇمشالاپ جۇرسە :
- 5 اەك مولشەرىندە ايىپپۇل سالىنادى نەمەسە ەسكەرتۋ بەرىلەدى.
- ەگەر بۇل ارەكەت ءبىر جىل ىشىندە قايتالانسا - 10 اەك مولشەرىندە ايىپپۇل سالىنادى.
اەك (ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش) 2025 جىلى - شامامەن 3680 تەڭگە.
Dostyk Plaza جاعدايى: قوعام نە ويلادى، اكىمشىلىك نە دەيدى؟
جاڭا تالاپتىڭ قوعامدا تالقىلانۋىنا سەبەپ بولعان جايتتاردىڭ ءبىرى — الماتىداعى Dostyk Plaza ساۋدا ورتالىعىنداعى ەسكەرتۋ بەلگىلەرى. كەيبىرەۋلەر بۇل شەكتەۋدى ورامال تاققاندارعا قارسى دەپ قاتە تۇسىنگەن سياقتى.
الايدا ساۋدا ورتالىعىنىڭ باسقارۋشى كومپانياسى ماسەلەنى بىلاي ءتۇسىندىردى:
"بۇل تالاپ – اكىمشىلىكتىڭ باستاماسى ەمەس، زاڭ تالابىنا سايكەس ەنگىزىلدى. تەك بەت-الپەتتى تولىقتاي جاباتىن كيىمدەرگە قاتىستى. بەتتى تانۋعا كەدەرگى كەلتىرمەيتىن ءدىني كيىمدەر بۇل شەكتەۋگە جاتپايدى. ءبىز بارلىق قوناقتارىمىزدىڭ مادەني جانە ءدىني داستۇرلەرىنە قۇرمەتپەن قارايمىز".
الماتى پوليسيا دەپارتامەنتى نە دەيدى؟
رەداكسيا ىشكى ىستەر مينيسترلىگى مەن الماتى پوليسيا دەپارتامەنتىنە ساۋال جولداعان بولاتىن. رەسمي جاۋاپتا:
"اتالعان زاڭ تالاپتارى – جازالاۋشىلىق ەمەس، الدىن الۋ شاراسى رەتىندە قاراستىرىلعان. ولار ناقتى ءبىر ءدىني سەنىمگە قارسى ەمەس، بارلىق ازاماتتارعا بىردەي قولدانىلادى"، - دەپ كورسەتىلگەن.
قازىرگى ۋاقىتتا اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىقتار تۋرالى كودەكسكە تولىق تۇزەتۋ ءالى ەنگىزىلمەگەن. سوندىقتان پوليسيا تاراپىنان ازىرگە تەك ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىلىپ جاتىر.
2025 جىلدىڭ شىلدە ايىنان باستاپ، الماتىدا :
- 60-قا جۋىق پروفيلاكتيكالىق كەزدەسۋ ءوتىپ، تۇرعىندارعا جاڭا تالاپتار ءتۇسىندىرىلدى.
- قىركۇيەك-قاراشا ايلارىندا "ۋچاسكە" اتتى جەدەل-پروفيلاكتيكالىق شارا قولعا الىنعان.
ماقسات – قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ الدىن الۋ جانە تۇرعىندارمەن سەنىمدى بايلانىس ورناتۋ.
نە تىيىم سالىنادى، نەگە رۇقسات؟
تىيىم سالىنعان كيىمدەر قاتارىنا نيكاب، پارانجا، ماسكا جانە بەتتى جاۋىپ تۇراتىن وزگە دە ەلەمەنتتەر جاتادى.
رۇقسات ەتىلەتىن ءدىني كيىمدەر: حيدجاب، حيمار، شەيلا. بۇل كيىمدەردە بەت اشىق بولادى جانە تانۋعا كەدەرگى كەلتىرمەيدى.
زاڭنامادا كورسەتىلگەن بۇل تالاپ - دىنگە قارسى باعىتتالعان شارا ەمەس، كەرىسىنشە، قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قابىلدانعان شەشىم. جاڭا تالاپتار ەنگىزىلگەلى قوعامدا ءبىرشاما تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر تۋىنداعانىمەن، رەسمي ورگاندار بۇل ماسەلەنى ديالوگ پەن ءتۇسىندىرۋ ارقىلى شەشۋگە تىرىسىپ وتىر.
بولاشاقتا اكىمشىلىك كودەكسكە ناقتى باپ ەنگىزىلىپ، قۇقىق قولدانۋ تەتىكتەرى دە ناقتىلانا تۇسەدى.