سەمىزدىك - بۇل گەنەتيكالىق بەيىمدىلىكتىڭ دە، سىرتقى فاكتورلاردىڭ دا اسەرىنەن داميتىن كوپ فاكتورلى اۋرۋ. وعان اسەر ەتەتىن نەگىزگى سىرتقى فاكتور - تاعامدى شامادان تىس تۇتىنۋ. تۇقىم قۋالاۋشىلىق سەمىزدىك ءقاۋپىن ارتتىرادى نەمەسە ازايتادى، ارتىق تاماقتانۋسىز سەمىزدىك دامىمايدى. باسقاشا ايتقاندا، گەنەتيكالىق بەيىمدىلىك - بۇل سەمىزدىكتىڭ دامۋىنا كەپىلدىك ەمەس، تەك بەيىمدىلىك؛ ارتىق تاماقتانۋ — بۇل مىندەتتى شارت.
سۋرەت: جي
ارتىق سالماقپەن كۇرەسۋدە مەديسينالىق اشىعۋدىڭ پايداسى مەن زيانى جايلى كەڭىرەك ءبىلۋ ءۇشىن مامانمەن سۇحباتتاسۋدى ءجون كوردىك. ول ءۇشىن مەديسينا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسور، س. د. اسفەندياروۆ اتىنداعى قازۇمۋ-دىڭ ەندوكرينولوگيا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، الماتى قالاسى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باس شتاتتان تىس ەندوكرينولوگى سۆەتلانا ۆيكتوروۆنا بولشاكوۆاعا جۇگىندىك.
1.سۆەتلانا ۆيكتوروۆنا، دەنساۋلىق ءۇشىن اشىعۋدىڭ قانداي تۇرلەرى ءقاۋىپسىز؟ (ينتەرۆالدى، تاۋلىكتىك نەمەسە ۇزاق ۋاقىت)
مەديسينالىق اشىعۋ تۋرالى العاشقى ەسكەرتۋلەر ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىنگى 5 عاسىردان باستالادى جانە ەجەلگى گرەك عالىمى مەن گيپپوكرات دارىگەرىنىڭ جازبالارىندا كەزدەسەدى. ورتا عاسىرلاردا كوپتەگەن اۋرۋلار اشىعۋ ارقىلى ەمدەلدى. ءۇندى يوگاسى تاماقتان باس تارتۋ دەنەنى جانە اقىل-ويدى تازارتادى دەپ سانايدى. اقىر اياعىندا، بارلىق دىندەردە ورازا ۇستايتىن كۇندەر بار، ولار تەك تومەن كالوريالى تاعامداردى جەيدى نەمەسە تولىقتاي تاماقتان باس تارتادى. سونىمەن، رامازان ايىندا مۇسىلماندار قاراڭعى ۋاقىتتا عانا ىشىپ-جەي الادى، پراۆوسلاۆتار مەزگىل-مەزگىل ورازا ۇستايدى. وسىلايشا، عاسىرلار دانالىعى بىزگە داستۇرلەردە، ادەت-عۇرىپتاردا، سونىڭ ىشىندە ءدىني داستۇرلەردە كەزدەسىپ كەلەدى. قازىرگى عالىمداردىڭ مەزگىل-مەزگىل ورازا ۇستاۋدىڭ پايداسى تۋرالى اشقاندارى ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىزعا بۇرىننان بەلگىلى ەدى.
سۋرەت: جي
سوڭعى جىلدارى سەمىزدىك جانە سونىمەن ىلەسە جۇرەتىن اۋرۋلارمەن كۇرەسۋدىڭ ءتيىمدى شاراسى رەتىندە زەرتتەلەتىن ءارتۇرلى ديەتالارعا، سونىڭ ىشىندە سالاۋاتتى گيپوكالوريالىق تاماقتانۋدى قامتيتىن ءداستۇرلى تاسىلمەن سالىستىرعاندا كوبىرەك كوڭىل ءبولىنىپ كەلەدى. ينتەرۆالدى اشىعۋ، تاۋلىكتىك (كۇندەلىكتى) ورازا جانە ۇزاعىراق ۇستالاتىن ورازانىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى مەن ىقتيمال قاۋىپتەرى بار. عىلىمي زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي:
ينتەرۆالدى اشىعۋ (مىسالى، 16:8 سحەماسى) ەڭ ءقاۋىپسىز جانە ءتيىمدى ادىستەردىڭ ءبىرى بولىپ سانالادى، مۇندا ادام تاۋلىگىنە 8 ساعات بويى تاماقتى شەكتەۋسىز جەيدى، ال قالعان 16 ساعات بويى تاماقتان تىيىلادى. تاماقتانۋدان باس تارتۋ كەزىندە سۋ ىشۋگە رۇقسات ەتىلەدى. قازىرگى ۋاقىتتا ينتەرۆالدى اشىعۋ تاقىرىبىنا قاتىستى پىكىر تالاستىراتىندار كوپ. بۇل ونىڭ ءالى تاجىريبەگە قاتتى ەنە قويماۋىمەن جانە وسى تاقىرىپ بويىنشا عىلىمي اقپاراتتىڭ ازدىعىمەن بايلانىستى بولار. ينتەرۆالدى اشىعۋ دەنەگە تۇراقتى اس قورىتۋدان دەمالۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، بۇل مەتابوليزمدى جاقسارتۋعا، ينسۋلين دەڭگەيىن تومەندەتۋگە جانە اۋتوفاگيانى بەلسەندىرۋگە كومەكتەسەدى. اۋتوفاگيا - بۇل جاسۋشالارعا قورەكتىك زاتتار جەتكىلىكسىز بولعان كەزدە بەلسەندىرىلەتىن پروسەسس. بۇل ورگانيزمنىڭ ازىق-تۇلىك رەسۋرستارى شەكتەۋلى جاعدايلارعا بەيىمدەلۋىندە ءرول اتقاراتىن مەحانيزم. اشىعۋ ارقىلى بەلسەندىرىلگەن اۋتوفاگيا جاسۋشالاردىڭ «جاسارۋىنا» جانە مەتابوليكالىق گومەوستازدىڭ ساقتالۋىنا ىقپال ەتۋى مۇمكىن. دەگەنمەن، بارلىق زەرتتەۋشىلەر يا سالماق پەن تاماقتانۋدى باقىلاۋدىڭ باسقا ادىستەرىنەن اسىپ تۇسەتىنىنە كەلىسپەيتىنىن ەسكەرۋ ماڭىزدى. زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، ينتەرۆالدى اشىعۋ جۇرەك-قان تامىرلارى دەنساۋلىعىن جاقسارتادى جانە سوزىلمالى اۋرۋلاردىڭ ءقاۋپىن ازايتادى.
سۋرەت: news.inbox.lv
تاۋلىكتىك اشىعۋ (24 ساعات) دا كوپ ادامدار ءۇشىن ءقاۋىپسىز بولۋى مۇمكىن، ءبىراق ونى ءجيى قولدانباعان ءجون. بۇل سالماقتى باقىلاۋعا جانە مەتابوليكالىق كورسەتكىشتەردى جاقسارتۋعا كومەكتەسەدى. مۇنداي اشىعۋ تاماق اللەرگياسى كەزىندە جاقسى جۇمىس ىستەيدى. دەگەنمەن، كەيبىر ادامدار ءۇشىن، اسىرەسە بەلگىلى ءبىر مەديسينالىق جاعدايلارى نەمەسە قانت ديابەتىنىڭ 1 تيپىمەن اۋىراتىن ادامدار ءۇشىن بۇل ءقاۋىپتى بولۋى مۇمكىن.
سۋرەت: freepik.com
ۇزاق ۋاقىت اشىعۋ(48 ساعاتتان ارتىق) ساقتىقتى قاجەت ەتەدى جانە مەديسينالىق باقىلاۋسىز ءقاۋىپتى بولۋى مۇمكىن. بۇل قورەكتىك زاتتاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنە، بۇلشىقەت ماسساسىنىڭ جوعالۋىنا جانە دەنساۋلىققا قاتىستى باسقا دا كۇردەلى ماسەلەلەرگە اكەلۋى مۇمكىن. ۇزاق ۋاقىت اشىعۋ تەك دارىگەردىڭ باقىلاۋىمەن جۇرگىزىلۋى كەرەك.
2. قازىرگى ۋاقىتتا كەتو-ديەتا دەگەندى ءجيى ءىستىپ ءجۇرمىز. وسى تۋرالى كەڭىرەك اشىپ ايتىپ بەرەسىز بە؟
- كەتو – ديەتا – بۇل نەگىزىنەن مايلار مەن اقۋىزداردى تۇتىنۋعا باعىتتالعان تومەن كومىرسۋتەكتى ديەتا. ونىڭ ماقساتى - كومىرسۋلاردىڭ ورنىنا مايلاردى نەگىزگى ەنەرگيا كوزى رەتىندە قولدانا باستاعان كەزدە دەنەنى كەتوز كۇيىنە كەلتىرۋ.
كەتو ديەتاسىنىڭ ارتىقشىلىقتارى:
1.كومىرسۋلاردىڭ ازايۋى مەن مايدىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى سالماق جوعالتۋ تابەتتى باقىلاۋعا كومەكتەسەدى.
2. قانداعى قانتتى باقىلاۋ، بۇل ديەتا 2 ءتيپتى قانت ديابەتىمەن اۋىراتىن ادامدارعا پايدالى.
ءبىراق، كەز-كەلگەن ديەتا سياقتى، بۇنىڭ دا قارسى كورسەتىلىمدەرى بار:
1. بۇل 1ء-شى جانە 2ء-شى ءتيپتى قانت ديابەتىمەن اۋىراتىن ناۋقاستار، ەگەر پاسيەنت SGLT2 ينگيبيتورلارىن قابىلداسا.
2. باۋىر نەمەسە بۇيرەك اۋرۋلارى بار ادامدار كەتو ديەتاسىنان اۋلاق بولۋ كەرەك، سەبەبى بۇل ورگاندارعا جۇكتەمەنى ارتتىرۋى مۇمكىن.
3. جۇكتىلىك جانە لاكتاسيا كەزەڭىندەگى ايەلدەرگە دارىگەرمەن كەڭەسۋسىز قاتاڭ كەتو ديەتاسىن ۇستانۋ ۇسىنىلمايدى.
4. پانكرەاتيت، ىشەك بۇزىلىستارى بار نەمەسە باسقا دا اۋىر اۋرۋلارى بار ادامدار ديەتانى باستاماس بۇرىن دارىگەرمەن كەڭەسۋ كەرەك.
بۇل جەردە ەسكەرە كەتەتىنى، كەز كەلگەن ديەتادا نەمە اشىعۋ تۇرىندە ءبىر عانا پرينسيپ بار – ول تاماقتانۋ راسيونىندا كالوريانى ازايتۋ.
سۋرەت: https://sportadvice.ru
3. اعزاعا زيان كەلتىرمەس ءۇشىن قانشا ۋاقىت اشىعۋعا بولادى؟
سۋرەت: Unsplash
- دەنى ساۋ ادام تاماق ىشپەي شامامەن ءبىر اي ءومىر سۇرە الادى. ءبىراق ول ءۇشىن ۇنەمى سۋ ءىشۋ كەرەك. ءبىراق تاماقسىز قانشا ۋاقىت جۇرۋگە بولاتىنىنا كوپتەگەن فاكتورلار اسەر ەتەدى – سالماق، دەنساۋلىق جاعدايى، كليمات جانە ت. ب. ادام سۋسىز 5-7 كۇن عانا ءومىر سۇرە الادى.
4. قانداي جاعدايلاردا اشىعۋ ءادىسىن قولدانۋعا بولمايدى؟ نەمەسە بۇل ءادىستىڭ كىمدەرگە قارسى كورسەتىلىمدەرى بار؟
1. جۇكتىلىك جانە بالا ەمىزۋ كەزەڭىندەگى ايەلدەر انا مەن بالانىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ ءۇشىن تۇراقتى جانە تەڭدەستىرىلگەن تاماقتانۋدى قاجەت ەتەدى.
2. انورەكسيا نەمەسە بۋليميا سياقتى اس قورىتۋ بۇزىلىستارى بار ادامداردىڭ اشىعۋ كەزىندە جاعدايى ناشارلاۋى مۇمكىن.
3. تۋبەركۋلەزدىڭ بەلسەندى فازاسىندا.
4. دەنە سالماعىنىڭ يندەكسى تومەن (BMI) نەمەسە سالماعىي تومەن ادامدارعا اشىعۋعا بولمايدى، سەبەبى بۇل جاعدايدىڭ ناشارلاۋىنا اكەلۋى مۇمكىن.
5. بالالار مەن قارت ادامدار اشىعۋدىڭ جاعىمسىز سالدارىنا شىداماۋى مۇمكىن، سوندىقتان ولار اشىعۋ ءيادىسىنىڭ قاتاڭ رەجيمدەرىنەن اۋلاق بولۋ كەرەك.
6. يممۋندىق جۇيەسى السىرەگەن نەمەسە يممۋنوسۋپرەسسيۆتى تەراپياداعى ادامدار ورازا ۇستاۋدان، اشىعۋدان ساق بولۋ كەرەك، سەبەبى بۇل ولاردىڭ دەنساۋلىعىنا اسەر ەتۋى مۇمكىن.
7. قانت ديابەتىنىڭ 1 تيپىمەن اۋىراتىن ناۋقاستار. ءبىراق بۇرىن ينسۋلينگە دەيىن ولاردى ديەتا كومەگىمەن ەمدەيتىن.
8. دارى-دارىمەك قابىلداۋ: كەيبىر دارىلەر كەرى اسەرى نەمەسە ولاردىڭ تيىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ۇنەمى تاماق تۇتىنۋدى قاجەت ەتەدى.
9. قاتەرلى ىسىك دەرتىنىڭ اسقىنعان فورماسى. مۇنداي كەزدە ادامداردىڭ وزدىگىنەن قوزعالۋى دا قيىندايدى.
10. پسيحيكالىق اۋرۋى بار ادامدار.
كەز-كەلگەن اشىعۋ رەجيمىن باستاماس بۇرىن، ءسىزدىڭ جاعدايىڭىزدا ورازا ۇستاماس بۇرىن مۇمكىن بولاتىن قاۋىپتەر مەن ارتىقشىلىقتاردى باعالاۋ ءۇشىن دارىگەرمەن نەمەسە دۇرىس تاماقتانۋ مامانىمەن كەڭەسكەن ءجون.
سۋرەت: 24health.by
5.اشىعۋعا قالاي دۇرىس دايىندالۋ كەرەك جانە ودان زيانسىز قالاي شىعۋعا بولادى؟
- اشىعۋعا (ورازاعا) دايىندىق، ونىڭ ۇزاقتىعىنا قاراماستان، مەديسينالىق تەكسەرۋدى جانە ديەتانى بىرتىندەپ وزگەرتۋدى قامتيتىن كەشەندى ءتاسىلدى قاجەت ەتەدى.
قارسى كورسەتكىشتەردى انىقتاۋ ءۇشىن الدىن الا فيزيكالىق تەكسەرۋ قاجەت.
مازىرگە تابيعي شىرىندار، ءشوپ قايناتپالارىن ەنگىزۋ كەرەك. پروسەدۋرانىڭ ءساتتى وتۋىندە ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن پسيحولوگيالىق دايىندىق وتە ماڭىزدى.
جامان ادەتتەر - تەمەكى شەگۋ، الكوگولدى ىشىمدىك تۇتىنۋ – وسى كەزەڭدە دە تولىعىمەن الىنىپ تاستالۋى كەرەك. تۇز مولشەرىن ازايتۋ دا وتە ماڭىزدى، ءسىڭۋى قيىن اۋىر تاعامداردان، سونداي-اق بارلىق «زياندى زاتتاردان» - فاست-فۋد، تاتتىلەر، كونسەرۆىلەر، ىستالعان ەتتەردەن باس تارتۋ كەرەك.
اشىعۋ كەزەڭىندە كوپ مولشەردە تازا سۋ ءىشۋ كەرەك - اعزا سۇيىقتىققا قانىققان بولۋى كەرەك جانە ادامنىڭ كوپ سۋ تۇتىنۋىنا بەيىمدەلگەن بولۋى كەرەك.
ەگەر ءبىر كۇن اشىعۋدى جوسپارلاساڭىز، وندا ءبىر كۇن بۇرىن تەك جەڭىل كوكونىستەر مەن جەمىستەر جەۋگە بولادى. ەگەر قاتارىنان ءۇش كۇن اشىعۋدى جوسپارلاساڭىز، وندا ءمازىردى ءۇش كۇنگە قاراي رەتتەۋ كەرەك. ءبىرىنشى كۇنى بوتقا مەن كوكونىستەردى، ەكىنشى جانە ءۇشىنشى كۇنى – كوكونىستەر مەن جەمىستەردى تۇتىنۋ كەرەك.
اشىعۋدان شىعۋعا دا ءمان بەرگەن ءجون. بۇل وتە ماڭىزدى كەزەڭ، ول ديەتانى بىرتىندەپ توقتاتۋدى جانە ساقتىقتى قاجەت ەتەدى، اسىرەسە ۇزاق ۋاقىت تاماقتانۋدان باس تارتقاننان كەيىن. شىعۋ ۇزاقتىعى، كەم دەگەندە، اشىعۋ ۇزاقتىعىنا سايكەس كەلۋى كەرەك. سۇيىقتىقتاردان باستاۋ كەرەك ، بىرتىندەپ سۇيىق تاعامعا (سۋعا پىسكەن بوتقا)، سودان كەيىن عانا — بىرتىندەپ تىعىز استى ازعانتاي مولشەردە جانە مۇقيات شايناپ وتىرىپ جەۋ كەرەك. قالىپتى تاماقتانۋعا بىردەن ورالۋ دەنساۋلىقتا اۋىر قيىندىقتارعا اكەلۋى مۇمكىن. السىزدىك بولىپ پەن باس اينالۋى مۇمكىن — اعزانىڭ اس قورىتۋدى قالپىنا كەلتىرۋگە رەاكسياسى، قوسىمشا دەمالۋدى قاجەت ەتەدى.
6. اشىعۋ ديەتاسىنىڭ الدىندا قانداي تالداۋلار تاپسىرۋ كەرەك؟ ءسوز باسىندا ورازا ۇستاۋ جونىندە ايتىپ قالدىڭىز. اۋىز بەكىتۋگە نيەتتەنىپ جۇرگەن جاندارعا قانداي كەڭەس بەرەر ەدىڭىز؟
سۋرەت: cmed72.ru
- جالپى قان تالداۋى، حولەستەرين، قان گليۋكوزاسى، ينسۋلين، باۋىر فەرمەنتتەرى، ءزار قىشقىلى، كاليي، جالپى بيليرۋبين، كرەاتينين، كواگۋلوگرامما، جالپى ءزار تالداۋى، Tتگ گورموندارى، T4سۆ، T3 سۆ تاپسىرعان دۇرىس بولادى.
اشىعۋ دا، ورازا ۇستاۋ دا – جاۋاپكەرشىلىك پەن دايىندىقتى قاجەت ەتەتىن كۇردەلى پروسەسس. اشىعۋدى قولعا الماس بۇرىن قاجەتتى تالداۋلاردى تاپسىرۋ جاسىرىن تاپشىلىقتاردى انىقتاۋ، اعزانىڭ سترەسسكە دايىندىعىن باعالاۋعا، ىقتيمال اسقىنۋلاردىڭ الدىن الۋعا كومەكتەسەدى. مۇسىلمانداردىڭ تاماقتان تىيىلاتىن ورازاسىندا ادام العاش رەت اۋىز بەكىتۋگە نيەتتەنسە جانە دەنساۋلىعىندا قانداي دا ءبىر كىنارات بولسا، دارىگەر ماماندارعا بارىپ، كەڭەسكەن ءجون.
7. اشىعۋ ينسۋلين دەڭگەيىنە جانە وعان سەزىمتالدىققا قالاي اسەر ەتەدى؟ اشىعۋدىڭ ينسۋلينگە توزىمدىلىككە نەمەسە قانت ديابەتىنە كومەگى بار ما؟
- اشىعۋ كەزەڭىندە قانداعى ينسۋلين دەڭگەيى تومەندەيدى، بۇل گليۋكوزانىڭ ءتۇسۋىنىڭ ازايۋىمەن جانە ەنەرگيانىڭ ماي قورلارىنان پايدالانىلۋىمەن بايلانىستى. ءينسۋليننىڭ بۇلاي تومەندەۋى وعان دەگەن سەزىمتالدىقتىڭ جاقسارۋىنا ىقپال ەتەدى، بۇل ينسۋلينگە توزىمدىلىكتىڭ جانە مەتابوليكالىق سيندرومنىڭ الدىن الۋ مەن ەمدەۋدە ماڭىزدى فاكتور بولىپ تابىلادى.
زەرتتەۋلەر كورسەتكەندەي، ينتەرۆالدى اشىعۋ مەتابوليزم كورسەتكىشتەرىنىڭ جاقسارۋىنا اكەلۋى مۇمكىن، ونىڭ ىشىندە اش قارىنداعى گليۋكوزا مەن ينسۋلين دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋى، سونداي-اق تاماقتان كەيىن ورگانيزمنىڭ ينسۋلينگە رەاكسياسىنىڭ جاقسارۋى. بۇل وزگەرىستەر جاسۋشالاردىڭ گليۋكوزانى ءتيىمدى پايدالانۋىنا ىقپال ەتىپ، 2ء-شى ءتيپتى قانت ديابەتىنىڭ دامۋ ءقاۋپىن ازايتۋى مۇمكىن.
وسىلايشا، اشىقتىرۋ مەتابوليكالىق دەنساۋلىقتى جاقسارتۋعا جانە ينسۋلينگە سەزىمتالدىقتى ارتتىرۋعا پايدالى قۇرال بولا الادى.
8. اشىعۋ كورتيزول مەن باسقا دا كۇيزەلىسكە ۇشىراۋعا بەيىم گورموندارعا قالاي اسەر ەتەدى؟
- اشىعۋ كەزىندە سترەسس گورمونى بولىپ تابىلاتىن كورتيزول دەڭگەيى جوعارىلاۋى مۇمكىن. بۇل اعزانىڭ اشتىقتى كۇيزەلىس رەتىندە قابىلداۋىمەن جانە ەنەرگيا تەڭگەرىمىن ساقتاۋ مەحانيزمدەرىن بەلسەندىرۋىمەن بايلانىستى. گيپوتالامۋس-گيپوفيز-بۇيرەك ءۇستى بەزى جۇيەسى ىسكە قوسىلىپ، كورتيزولدىڭ ءبولىنۋى ارتادى. بۇل اعزاعا ەنەرگيا قورلارىن، مىسالى، گليۋكوزا مەن ماي قىشقىلدارىن جۇمىلدىرۋعا كومەكتەسەدى.
سونداي-اق، اشىعۋ كەزىندە ادرەنالين مەن نورادرەنالين سياقتى گورموندار دا كوبەيەدى، ولار دا سترەسس رەاكسياسىنا قاتىسادى. بۇل گورموندار ەنەرگيا دەڭگەيىن كوتەرىپ، تاماق جەتىسپەگەن جاعدايدا فيزيكالىق جۇمىس قابىلەتىن جاقسارتا الادى.
سوزىلمالى اشىعۋ نەمەسە ۇزاق ۋاقىت شەكتەلگەن جاعدايدا تاماقتانۋ كورتيزول دەڭگەيىنىڭ تۇراقتى جوعارىلاۋى مۇمكىن، بۇل دەنساۋلىققا كەرى اسەر ەتىپ، كۇيزەلىسپەن بايلانىستى اۋرۋلاردىڭ دامۋ ءقاۋپىن ارتتىرۋى مۇمكىن.
9. قالقانشا بەزى ءۇشىن اشىعۋ قالاي بولار ەكەن؟ بۇل گيپوتيرەوزدى تۋدىرۋى مۇمكىن بە؟
سۋرەت: belok.ua
- اشىققان كەزدە تيرەوتروپتى گورمون (تتگ) دەڭگەيى ۋاقىتشا تومەندەۋى مۇمكىن، بۇل زات الماسۋدىڭ باياۋلاۋىنا اكەلەدى. الايدا، قالىپتى تاماقتانۋعا ورالعاننان كەيىن تتگ دەڭگەيى قالپىنا كەلەدى.
ۇزاق ۋاقىت اشىعۋ ترييودتيرونين (ت3) مەن تيروكسين (ت4) دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋىنە الىپ كەلۋى مۇمكىن، بۇل زات الماسۋعا اسەر ەتۋى مۇمكىن. قىسقا مەرزىمدى اشىعۋ (مىسالى، 24 ساعات) دا بوس ت3 دەڭگەيىن تومەندەتەدى.
اعزا اشىعۋعا بەيىمدەلە الادى، ت4ء-تى ت3-كە اينالدىراتىن فەرمەنتتەردىڭ بەلسەندىلىگىن وزگەرتىپ، بۇل تاماق تاپشىلىعى جاعدايىندا گومەوستازدى ساقتاۋعا كومەكتەسەدى.
جالپى، قىسقا مەرزىمدى اشىعۋ قالقانشا بەزى ءۇشىن ءقاۋىپسىز بولۋى مۇمكىن. اشىعۋ گيپوتيرەوز تۋدىرۋى مۇمكىن بە دەگەن سۇراققا ناقتى جاۋاپ بەرۋ قيىن، ويتكەنى بۇل تۋرالى زەرتتەۋلەر جوق. ەگەر دەنساۋلىقتا قالقانشا بەزىمەن بايلانىستى پروبلەمالار، اشىعۋدى باستاماس بۇرىن دارىگەرمەن كەڭەسكەن ءجون.
10. اشىعۋ نەمەزە اۋىز بەكىتۋ جىنىس گورموندارىنا قالاي اسەر ەتەدى؟
- اشىعۋ نەمەسە ورازا ۇستاۋ ەر ادامنىڭ جىنىستىق گورمونى – تەستوستەروننىڭ تومەندەۋىنە ەشقانداي اسەر ەتپەيدى.
ءبىراق ايەل ادامدارعا اسەر ەتەدى. رامازان ايىندا 22-25 جاس ارالىعىنداعى ايەلدەر اراسىندا زەرتتەۋ جۇرگىزىلگەن. ونىڭ بارىسىندا ورازانىڭ قان پلازماسىنداعى پروگەستەرون مەن پرولاكتين مولشەرىنە جانە ايەلدەردىڭ ۇرپاق ءوربىتۋ فيزيولوگياسىنا اسەرى زەرتتەلگەن. ناتيجەلەر كورسەتكەندەي، ولاردىڭ 80%-ىندا قان پلازماسىنداعى پرولاكتين دەڭگەيى تومەندەگەن، ال پروگەستەرون دەڭگەيى وزگەرىسسىز قالعان. وسىدان كەيىن زەرتتەۋشىلەر بالا ەمىزەتىن انالارعا ورازانى توقتاتۋدى ۇسىندى. بۇل زەرتتەۋ پرولاكتيننىڭ جوعارى مولشەرىنەن تۋىنداعان بەدەۋلىكتى ەمدەۋدە ورازانىڭ ماڭىزدىلىعىن كورسەتەدى. ويتكەنى، ورازا كەزىندە پرولاكتين دەڭگەيى تومەندەگەندە، ايەلدىڭ تابيعي جولمەن بالا كوتەرۋ قابىلەتى قالپىنا كەلەدى.
11. اۋىز بەكىتۋ مەتابوليزمگە قالاي اسەر ەتەدى؟ بۇل پروسەستى جىلدامداتا ما الدە باياۋلاتا ما؟
- جاڭا زەرتتەۋ اشىعۋدىڭ مەتابوليزم بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، انتيوكسيدانتتار وندىرەتىنىن جانە كەيبىر جاسقا بايلانىستى وزگەرىستەردى كەرى قايتارۋعا كومەكتەسەتىنىن كورسەتتى. وكيناۆا عىلىم جانە تەحنولوگيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ، سونداي-اق كيوتو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى بۇرىن بەلگىسىز بولعان 30 زاتتى انىقتادى، ولاردىڭ مولشەرى اشتىق كەزىندە كوبەيەدى جانە دەنساۋلىققا ءتۇرلى پايدالى اسەرلەرى بار.
ۇزاق اشىققان كەزدە ورگانيزم ەنەرگيانى ۇنەمدەي باستايدى جانە زات الماسۋ پروسەسىن باياۋلاتادى.
12. اشىعۋ مەن قيمىل-قوزعالىس، فيزيكالىق بەلسەندىلىكتى قالاي دۇرىس ۇيلەستىرۋگە بولادى؟
سۋرەت: dzen.ru
- اشىعۋدى جاڭادان باستاعاندارعا جەڭىل فيزيكالىق قوزعالىستان باستاعان ءجون، مىسالى، تازا اۋادا كۇندەلىكتى سەرۋەندەۋ. كەمىندە 30 مينۋت سەرۋەندەۋ ۇسىنىلادى. ءوزءىڭىزدى قالاي سەزىنەتىنىڭىزگە نازار اۋدارعانىڭىز ءجون. ەگەر باس اينالۋ نەمەسە السىزدىك سەزىنسەڭىز، وزىڭىزگە تۇسەتىن كۇشتى ازايتىڭىز نەمەسە سەرۋەندەگەندە جالعىز جۇرمەڭىز.
اعزا اشىعۋعا بەيىمدەلگەننەن كەيىن، بەلسەندى قيمىلداردى قوسۋعا بولادى، مىسالى، ءجۇزۋ، جەڭىل جۇگىرىس، سوزىلۋ جاتتىعۋلارى جانە يوگا.
ۇزاق اشىعۋ كەزەڭىندە (5 كۇننەن استام) جىلدامدىقتى نەمەسە كوماندالىق سپورت تۇرلەرىنەن باس تارتۋ قاجەت. بۇل كەزەڭدە گليۋكوزا ءبولىنۋى باياۋلايدى، ال قارقىندى جاتتىعۋلار ەنەرگيا قورىن تەز تاۋىسىپ جىبەرۋى مۇمكىن.
ەڭ باستىسى – باياۋ قارقىنداعى جاتتىعۋلاردى تاڭداۋ، وسىلايشا جاعىمسىز اسەرلەردىڭ الدىن الىپ، ەنەرگيا دەڭگەيىن ۇستاپ تۇرۋعا بولادى.
سۋدى جەتكىلىكتى مولشەردە ءىشۋدى ۇمىتپاڭىز، ويتكەنى سۋ تەپە-تەڭدىگىن ساقتاۋ وتە ماڭىزدى. بۇل ەرەجەلەردى اۋىز بەكىتكەن ادامدارعادا ۇستاۋعا بولادى.
13. نەلىكتەن اشىعۋ ديەتاسىنان كەيىن نەمەسە ورازا بىتكەن سوڭ ادامدار تەز سالماق جيناي باستايدى؟ ديەتادان سوڭ قالىپقا كەلگەن سالماقتى قالاي ۇستاپ تۇرۋعا بولادى؟
سۋرەت: fitomarket.com.ua
- بارلىق ديەتالار مەن اشىعۋدان كەيىن ەڭ قيىن نارسە – سالماقتى ۇستاپ تۇرۋ. كوپ جاعدايدا سالماقتى قايتا قوسقاننان بولەك، ءتىپتى ارتىپ كەتۋى مۇمكىن.
سالماقتىڭ قايتا قوسىلۋىنىڭ ەڭ ءجيى كەزدەسەتىن سەبەپتەرى:
1. بۇرىنعى تاماقتانۋ ادەتتەرى مەن ءومىر سالتىنا ورالۋ.
2. ءجيى جەڭىل-جەلپى تاماقتانۋ، كەشكى ۋاقىتتا تاماقتانۋ جانە زياندى تاعامداردى تۇتىنۋ.
3. از قوزعالۋ، بەلسەندىلىكتىڭ تومەن بولۋى.
سالماقتى تۇراقتى ۇستاپ تۇرۋ ءۇشىن ءومىر بويى دۇرىس تاماقتانۋ مەن فيزيكالىق بەلسەندىلىككە ءمان بەرۋ قاجەت.
13. پايدالى كەڭەستەرىڭىز ءۇشىن كوپ راقمەت! ءبىر اڭعارعانىم، اشىعۋدىڭ قاي ءتۇرى بولماسىن، ءتىپتى ورازا ۇستاپ، اۋىز بەكىتپەس بۇرىن دارىگەرمەن كەڭەسىپ العان ءجون عوي؟
- ءيا، ءار ادام ءوزىنىڭ دەنساۋلىعىندا وزگەرىستەرگە، ەرەكشەلىكتەرگە ءمان بەرۋ كەرەك. ءار ادامنىڭ شاما-شارقى، دەنساۋلىعى بىردەي ەمەس. بىرەۋگە قونعان ەم نەمەسە بىرەۋگە جاققان ديەتا باسقا ادامعا كەرى اسەرىن بەرۋى مۇمكىن. سوندىقتان، «ءوزىم بىلەمگە» باسپاي، ماماندارمەن كەڭەسكەن ءجون.
- ---سۇحباتىڭىزعا راقمەت!
- ---دەنساۋلىقتارىڭىزدى كۇتىڭىزدەر!