وتكەن اپتادا ءۇندىستاننىڭ پرەمەر-مينيسترى نارەندرا مودي امەريكا قۇراما شتاتتارىنا ساپارلادى. بۇل ساپارىندا ول اقش پرەزيدەنتى جو بايدەنمەن كەزدەستى جانە كونگرەستە ءسوز سويلەدى. تاراپتار ءبىرقاتار ماڭىزدى كەلىسىمدەرگە دە قول قويدى. ۆاشينگتون مەن بەيجىڭ قارىم-قاتىناسى شيەلەنىسىپ تۇرعان شاقتا، اقش پەن ءۇندىستان اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ كەڭەيۋى ساراپشىلاردىڭ نازارىن وزىنە اۋداردى. بۇل سونداي-اق، قۇراما شتاتتاردىڭ ءۇندى-تىنىق مۇحيتى ستراتەگياسىنىڭ ناتيجەسىنە قايتا زەر سالۋعا دا يتەرمەلەدى.
ءۇندىستان پرەمەر-مينيسترىنىڭ قۇراما شتاتتارعا رەسمي ساپارى 2009 جىلدان كەيىن العاش رەت بولىپ وتىر. بايدەن-مودي كەلىسءسوزى جابىق وتىرىستا ەكى جارىم ساعات بويى وتكەن. بۇل ءموديدىڭ 4 كۇندىك ساپارىنىڭ ەڭ ماڭىزدى تۇسى ەدى. كەزدەسۋدەن كەيىن اقش– ءۇندىستان ورتاسىندا «جاقىن جاھاندىق سەرىكتەستىك» قارىم-قاتىناسى ورناعانىن قوس تاراپ بىردەي راستادى. قول قويىسقان كەلىسىمدەرى نەگىزىنەن جاساندى ينتەللەكت (AI)، جارتىلاي وتكىزگىشتەر، جەتكىزۋ تىزبەگى جانە قورعانىس سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا باعىتتالعان.
اقش پرەزيدەنتى جو بايدەن بىرلەسكەن باسپا ءسوز جيىنىندا ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسىن «تاريحتاعى كەز كەلگەن ۋاقىتتاعىدان كۇشتىرەك، جاقىنىراق جانە سەرپىندى» دەپ باعالادى. ول جانە ۆاشينگتون مەن جاڭا- دەلي (نيۋ-دەلي) اراسىنداعى جوعارى دەڭگەيدەگى ىنتىماقتاستىق قازىرگى ءداۋىردىڭ ەڭ ۇلكەن قاجەتتىلىگى ەكەنىن ايتادى. قوس تاراپتىڭ ورتاق كۇشىمەن بۇل قاجەتتىلىكتەن شىعا الدىق دەپ سەنەتىنىن دە جەتكىزەدى.
تاراپتاردىڭ رەسمي مالىمدەمەلەرى جانە كەلىسىمدەردىڭ باعىتىنا قاراپ تا ەكى ەلدىڭ بىر-بىرىنەن نە كۇتەتىنىن اڭعارۋ قيىن ەمەس. بىلايشا ايتقاندا، اقش–ءۇندىستان ىنتىماقتاستىعى ءۇندى-تىنىق مۇحيت ايماعىنداعى جۇڭگو ىقپالىنا قارسى باعىتتالدى. موءديدىڭ اقش ساپارىنىڭ باستى ماقساتى ءۇندىستاننىڭ ۇلتتىق مۇددەسىنە ساي، قۇراما شتاتتارمەن ىنتىماقتاستىقتى تەرەڭدەتۋگە باعىتتالعان. دەگەنمەن، كوپتەگەن شەتەلدىك ساراپشىلار كەزدەسۋلەردە جۇڭگو ماسەلەسى نەگىزگى تاقىرىپتىڭ ءبىرى بولدى دەپ سانايدى.
مودي مەن بايدەن ورتاسىنداعى كەزدەسۋدە بولسىن نەمەسە ونىڭ كونگرەستەگى سوزدەرىندە بولسىن جۇڭگو تىكەلەي اتالعان جوق. الايدا، مودي ءۇندى-تىنىق مۇحيت ايماعىنداعى جاعدايدى باعالاۋ سوزدەرىنىڭ كوبى قىتايدىڭ ايماقتاعى ىقپالى جايىندا بولعانىن تولىق اڭعارامىز.
ۇزاق مەرزىمدىك پەرسپەكتيۆادان قاراعاندا، اقش–ءۇندىستان ىنتىماقتاستىعىنىڭ بولاشاعى جۇڭگو ماسەلەسىنە تىكەلەي قاتىستى. سەبەبى، ۆاشينگتوننىڭ جاڭا-دەليگە دەگەن ىقىلاسى «جۇڭگو ءقاۋپى» تەورياسى جانە «ءۇندى-تىنىق مۇحيت ستراتەگياسىمەن» قاتار ءوسىپ شىقتى. اقش-تىڭ ءۇندى-تىنىق مۇحيتى ستراتەگياسى نەمەسە ايماقتىق جانە جاھاندىق ستراتەگيالىق جۇرىستەرى ءۇشىن ءۇندىستان وتە ماڭىزدى بولدى. ءۇندى-تىنىق مۇحيتى ستراتەگياسى دەگەننىڭ ءوزى ءۇندىستاندى قوسقان ازيا-تىنىق مۇحيتى ستراتەگياسىنىڭ جاڭا نۇسقاسى بولاتىن. قۇراما شتاتتار ايماقتاعى مۇددەسىن العا باستىرۋ ءۇشىن ءۇندىستان سىندى ءىرى ەلدىڭ قولداۋىنا يە بولۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ەرتە بىلگەندەي. ءبىراق تاراپتاردىڭ ىنتىماقتاستىعى تۇبەگەيلى دامىپ، وداق دەڭگەيىنە جەتۋى ەكىتالاي. بۇل ارادا ۇلتتىق جانە مادەني قۇندىلىقتاردىڭ ماسەلەسى تۇر.
ءۇندىستان دەموكراتيالىق ەلدەردىڭ قاتارىندا اتالادى. الايدا، وزگە دەموكراتيالىق الەممەن قايشىلىقتى ماسەلەلەرى دە جوق ەمەس. ايتالىق، ادام قۇقىعى، ءدىن جانە ازاماتتىق قوعامعا قاتىستى سوڭعى كەزدەردەگى ەلدىڭ بەت-بەينەسى باتىستىق الەمگە تىم جاعىمدى ەمەس. بۇنداي قاراما-قايشىلىقتار ءۇندىستان–اقش ىنىماقتاستىعىنىڭ الدىنان شىعاتىن كەڭ تۇساۋ دەۋگە دە بولادى. قۇراما شتاتتار ءۇشىن ءۇندىستاننىڭ رەسەيمەن بولعان قورعانىس ىنتىماقتاستىعىن قىسقارتۋدا كوپ كۇش شىعارۋىنا تۋرا كەلەتىنى تاعى بار.
ءۇندى-تىنىق مۇحيتىنداعى اقش پەن قىتايدىڭ جاۋاپتاسقان قيمىلى ايماق ەلدەرى ءۇشىن جاڭا سىناقتاردى الىپ كەلدى. بۇل ءبىر جاعىنان ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ قازىرگى جاعدايىنىڭ ماسشتابتى بەينەسىنە ۇقسايدى. ءبىزدىڭ اتالعان ايماقتاعى ەلدەرگە، ولاردىڭ سىرتقى ساياساتى جانە ءىرى دەرجاۆالارمەن قارىم-قاتىناسىنا نازار اۋداراتىن سەبەبىمىز دە سول. مودي ساپارىنا وراي اقش-تىڭ ايماقتاعى ستراتەگيالىق جۇرىستەرىنە قايتا ءبىر باعا بەرۋدىڭ ورايى دا تۋعانداي.
ءبىر قاراعاندا، دەرجاۆالاردىڭ باسەكەسى ايماق ەلدەرىنىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنا تاريحتاعى ەڭ ۇلكەن مۇمكىندىكتى الىپ كەلدى. وڭتۇستىك-شىعىس ازيا بولاشاق الەمنىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنداعى كوشباسشى ايماق رەتىندە باعالانۋدا. الايدا، بۇل ولارعا بەلگىلى دەڭگەيدە ءقاۋىپ تە الا باردى. سەبەبى، شىعىس جانە وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرى ءقاۋىپتى قارۋ-جاراق باسەكەسىنىڭ ورتاسىندا قالدى. ونىڭ ۇستىنە دەرجاۆالاردىڭ ستراتەگيالىق جۇرىستەرى ولاردىڭ سىرتقى قاتىسۋىن جوعارىلاتۋعا يتەرمەلەدى. ءبىراق ايماقتاعى ۇلكەندى-كىشى ەلدەر دە سىرتقى ساياساتتا بىزگە ۇقساس جولدى تاڭداعانىن بايقايمىز.
كەزەكتى اقش–ءۇندىستان ىنتىماقتاستىعىنا نازار سالىپ كورەلىك. تاراپتار ماڭىزدى كەلىسىمدەرگە قول جەتكىزگەنىمەن، كەلىسىمدەر تەك ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك دەڭگەيىن ساقتادى، وداقتاستىق دەڭگەيگە كوتەرىلگەن جوق. ءبىز بۇدان ءۇندىستاننىڭ تولىقتاي ۆاشينگتونعا بەت بۇرماعانىن كورەمىز. جالپى، ءۇندىستان عانا ەمەس، وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرىنىڭ دە سىرتقى ساياساتى وسىعان ۇقسايدى. قۇراما شتاتتاردىڭ ايماقتاعى ساياساتىنا بارىنشا بەيىمدەلگەنىمەن، اقش پەن جۇڭگو اراسىندا ءبىر تاراپقا تولىقتاي بەت بۇرۋدان بارىنشا ساقتانادى.
جالپى قاراعاندا، قازىرگى جاھاندىق جاعداي دەرجاۆالار اراسىنداعى باسەكەلىك قارىم-قاتىناستاردان اسىپ، جوعارى تەمپەراتۋراعا جەتتى. ال بۇل ورتا-شاعىن ەلدەر ءۇشىن ۇلكەن قيىندىقتار الىپ كەلۋدە. ساياسي ۇيەكتەنۋدىڭ اشىققا شىعا باستاۋى، بىلايعى ەلدەردى تاڭداۋ جاساۋعا يتەرمەلەيتىندەي. ءبىراق وسى الەمنىڭ اۋقىمدى قاقتىعىسقا نەمەسە لاگەرلەرگە بولىنگەن تەكە-تىرەس كۇيىنە ءتۇسىپ كەتپەۋىنە تاعى سول ورتا جانە شاعىن ەلدەر سەبەپشى بولىپ تۇر دەۋگە بولادى.