الماتىعا ىرگەلەس جاتقان الماتى وبلىسىنىڭ تۇرعىنى بيىلعى تامىز سوڭىندا وقتان جاراقاتتانىپ، جەرگىلىكتى اۋرۋحاناعا تۇسكەن. وندا ناۋقاسقا كوزدى ەمدەۋدەن باسقا بارلىق قاجەتتى كومەك كورسەتىلگەن. وق تانگەنس تراەكتورياسى بويىنشا باس پەن كوزدىڭ ءبىر بولىگىنە تيگەن ەكەن. ناتيجەسىندە ناۋقاسقا «كوزدىڭ اۋىر حيميالىق كۇيىگى» دياگنوزى قويىلعان.
ەلىمىزدەگى كەراتوپلاستيكا جاسايتىن بىردەن-بىر دارىگەر – مەگاپوليستە ورنالاسقان سانجار اسفەندياروۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق مەديسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وفتالمولوگيا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، وفتالمولوگيا ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى مارات سۇلەيمەنوۆ ناۋقاستى سوقىرلىقتان ساقتاپ قالدى.
«48 جاستاعى ناۋقاس باستاپقىدا بىزگە كەڭەس الۋعا كەلدى. وقتان العان جاراقاتىنىڭ كۇردەلى ەكەنىن بايقاپ، كوزىنىڭ قاساڭ قابىعىن ترانسپلانتاسيالاۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. وپەراسيا كەزىندە تراۆماتيكالىق كاتاراكتا بار ەكەندىگى دە انىقتالدى. ءبىز ونى ءبىر ۋاقىتتا الىپ تاستادىق. ءسويتىپ، ناۋقاستىڭ كوزىن امان ساقتاپ قالدىق. ەگەر ءبىز بۇل وپەراسيانى جاساماساق، كوزدىڭ ىشكى جاعى اعىپ ءتۇسىپ، ينفەكسيا كوزدىڭ ىشىنە ەنەر ەدى. سوڭىندا كوزدى مۇلدەم الىپ تاستاۋعا ءماجبۇر بولار ەدىك»، – دەيدى وفتالمولوگ مارات سماعۇل ۇلى.
مارات سۇلەيمەنوۆتىڭ تاجىريبەسىندە كوزدىڭ قاساڭ قابىعىن ترانسپلانتاسيالاۋ ارقىلى جاناردى ساقتاپ قالۋ وقيعاسى بۇل عانا ەمەس. تاعى ءبىر ەر ادام وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن جۇمىس ورنىندا كوزىن ابايسىزدا جاراقاتتاپ العان. ءبىراق وعان ونشا ءمان بەرمەگەن. ۋاقىت وتە كەلە سول كەزدەگى جاراقاتتىڭ سالدارىنان كورۋ قابىلەتى ناشارلاي باستاپ، اقىر سوڭىندا اياق جولىن كورۋدەن قالادى. ءسويتىپ، بۇل ناۋقاستىڭ دا جانارىن مارات سماعۇل ۇلى ترانسپلانتاسيا جاساۋ ارقىلى امان ساقتاپ قالدى. الداعى ۋاقىتتا وعان كاتاراكتاسىن ەمدەۋ ءۇشىن تاعى ءبىر وپەراسيا جاسالادى.
ايتا كەتەيىك، قازاقستاندا دونورلىق قاساڭ قابىقتى ترانسپلانتاسيالاۋ بويىنشا بىرەگەي وپەراسيالار تەك س.اسفەندياروۆ اتىنداعى قازۇمۋ ۋنيۆەرسيتەتتىك كلينيكاسىندا جاسالادى. وسىنداي ءبىرقاتار وپەراسيا بىلتىرعى مامىردا باستالدى. قاجەتتى دونورلىق قاساڭ قابىقتار قازاقستاندىق ناۋقاستار ءۇشىن اقش-تان اكەلىندى.
بۇل جوبا «قازاقستان حالقىنا» قوعامدىق قورىنىڭ، ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ جانە قازاقستانداعى «Lions World Vision Institute» كوز بانكى وكىلدىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلدى. دۇنيە جۇزىنە بەلگىلى كوزدىڭ قاساڭ قابىق ترانسپلانتاسياسىنان باسقا، وسى باعدارلاما اياسىندا ەلدە جاڭا ءادىس بويىنشا قابىقشا ترانسپلانتاسياسىنىڭ بىرەگەي قاباتى جاسالۋدا. مۇنداي وزىق ترانسپلانتاسيا ادىستەرى ەلىمىزدە العاش رەت جۇرگىزىلۋدە.
باعدارلاما اياسىندا ەكى جىلدىڭ ىشىندە 304 قاساڭ قابىق ترانسپلانتاسياسىن جۇرگىزۋ جوسپارلاندى، ونىڭ ىشىندە 83 وپەراسيا ارتقى قاباتتى ترانسپلانتاسيالاۋدىڭ بىرەگەي جاڭا ءادىسى بويىنشا جۇرگىزىلۋى ءتيىس. قازىرگى ۋاقىتتا 200-گە جۋىق وپەراسيا ءساتتى ءوتتى.
مۇنداي وپەراسيالار ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا 2017 جىلدان باستاپ ءمايىت دونورلىعىنىڭ كەلىسپەۋشىلىك پرەزۋمپسياسىنىڭ نورماسى وزگەرگەننەن كەيىن جۇرگىزىلمەدى. اتاپ ايتقاندا، 2017 جىلعا دەيىن، ەگەر ادام ءتىرى كەزىندە قايتىس بولعاننان كەيىنگى دونورلىققا كەلىسپەيتىنىن بىلدىرمەسە، دارىگەرلەر ونىڭ ورگاندارىن مۇقتاج ناۋقاستارعا ترانسپلانتاسيالاۋ ءۇشىن قولدانا الاتىن. ناتيجەسىندە، ءدال وسى 6 جىل بۇرىن ەلدە ترانسپلانتاسيا سانى كۇرت تومەندەدى، ال قايتىس بولعان ادامداردىڭ ورگاندارىن ترانسپلانتاسيالاۋ مۇلدەم ازايدى.
كوزدىڭ قابىعىن ترانسپلانتاسيالاۋ – ءارتۇرلى كوز اۋرۋلارى بار ناۋقاستار ءۇشىن كورۋ قابىلەتىن ساقتاۋدىڭ جالعىز ءادىسى. جىل سايىن كورۋ قابىلەتىن ساقتاۋ جانە مۇگەدەك بولىپ قالماۋ ءۇشىن شەتەلدىك كلينيكالارعا بارۋعا ءماجبۇر بولعان 200-250 قازاقستاندىق ترانسپلانتاسياعا مۇقتاج.
«بىلتىر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ، قازۇمۋ-دىڭ جانە «قازاقستان حالقىنا» قورىنىڭ نەگىزىندە ەلىمىزدە وسىنداي وپەراسيالار قايتادان جۇرگىزىلە باستادى. بۇل – ءبىزدىڭ ەلىمىز ءۇشىن تاريحي وقيعا. دارىگەرلەر ءاردايىم وسىنداي وپەراسيالاردى جۇرگىزۋ ءۇشىن ناۋقاستاردى شەتەلگە جىبەرۋگە ءماجبۇر بولعان. قازىرگى كۇنى قازاقستاندا كوزدىڭ قابىعىن ترانسپلانتاسيالاۋ قايتا جاندانعانىن ماقتانىشپەن ايتا الامىز. بۇل س.اسفەندياروۆ اتىنداعى جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ۋنيۆەرسيتەتتىك كلينيكالارىنىڭ بازاسىندا وتكىزىلەتىن بولادى. بۇل وپەراسيالار ءبىزدىڭ ەڭ ۇزدىك مامانداردىڭ ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا زاماناۋي جابدىقتاردى پايدالانا وتىرىپ جاسالاتىن بولادى. بۇل وتاندىق مەديسينا ءۇشىن العا جاسالعان قادام عانا ەمەس، مىڭداعان پاسيەنت ءۇشىن تولىققاندى ەم الۋعا دەگەن ءۇمىت»، – دەيدى س.اسفەندياروۆ اتىنداعى قازۇمۋ رەكتورى مارات شورانوۆ.