جۋىردا الماتى وبلىسىنىڭ اكىمدىگى 1 قىركۇيەكتە ۇيعىر اۋدانىندا ءسىبىر جاراسى بولۋى مۇمكىن ءتورت ادامدى تىركەگەندەرىن ايتتى. الدىن الا اقپارات بويىنشا، ولار اۋرۋ مالدى سويعاندا دەرتتى جۇقتىرعان بولۋى مۇمكىن. «شاڭىراق» ۇلتتىق اگروقوزعالىسى رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ باسشىسى الماسبەك سادىربايەۆ Taspanews.kz رەداكسياسىنا ءسىبىر جاراسىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن قازاقستاندا ونىڭ تەز تارالۋى مۇمكىندىگىنىڭ سەبەبىن ايتتى.
ءسىبىر جاراسىن جۇقتىرۋ ءقاۋپى
الماسبەك سادىربايەۆتىڭ ايتۋىنشا، ءسىبىر جاراسى – وتە ءقاۋىپتى ينفەكسيالىق اۋرۋ. باسقا اۋىر دەرتتەردەن ايىرماشىلىعى – جانۋاردان ادامعا جۇعادى. اۋرۋلاردىڭ بارلىعى وسىنداي مۋتاسياعا ۇشىراي المايدى.
«بۇل جانۋاردان ادامعا جۇعاتىن ساناۋلى اۋرۋلاردىڭ ءبىرى. قىسقاشا ايتقاندا، ءسىبىر جاراسى – ءاردايىم باقىلاۋدا ۇستاۋدى قاجەت ەتەتىن اسا ءقاۋىپتى جۇقپالى اۋرۋ»، – دەدى سادىربايەۆ.
اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى دە Taspanews.kz تىلشىسىنە اتالمىش اۋرۋ تۋرالى قوسىمشا اقپارات بەردى.
«ءسىبىر جاراسى Bacillus anthracis باكتەرياسىنان پايدا بولادى. ەگەر ادام اۋرۋدى جۇقتىرىپ، ۋاقىتىلى ەمدەلمەسە، ارتى ولىمگە اكەلىپ سوعۋى مۇمكىن. ال جانۋار اۋىرعان جاعدايدا، كوبىنەسە، ءولىم تەز كەلەدى. ادامدا ول نەگىزىنەن كاربۋنكۋلەز تۇرىندە، كەيدە تەرىلىك نەمەسە سەپتيكالىق تۇردە بولادى. ول ينتوكسيكاسيامەن، تەرىنىڭ، ليمفا تۇيىندەرىنىڭ جانە ىشكى اعزالاردىڭ سەروزدى-گەمورراگيالىق قابىنۋىنىڭ دامۋىمەن سيپاتتالادى. ءسىبىر جاراسى ادامنان ادامعا جۇقپايدى»، – دەدى ۆەدومستۆو وكىلدەرى.
الدىن الۋ
الماسبەك سادىربايەۆ ءسىبىر جاراسى ءورشۋىنىڭ الدىن الۋ ءۇشىن كارانتين جاريالاپ، اۋرۋ مالداردىڭ كوزىن جويىپ، ولارمەن ارەكەتتەسكەندەردى ءجىتى باقىلاۋعا الۋ كەرەكتىگىن ايتتى.
«جانۋارلارعا ۆاكسيناسيا جاسالادى، جۇقتىرعان مالدى سويۋعا جانە جويۋعا قاتاڭ باقىلاۋ جاسالادى. انىقتالعان اۋرۋ جانۋارلاردى وقشاۋلاۋ كەرەك، ەت وڭدەيتىن شارۋاشىلىقتار مەن كاسىپورىنداردا ۆەتەريناريا-سانيتاريالىق نورمالاردىڭ ساقتالۋىن باقىلاۋ، ينفەكسيامەن بايلانىستا بولعان ادامدارعا پروفيلاكتيكالىق ەمدەۋ جۇرگىزۋ قاجەت»، – دەدى اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى وكىلدەرى.
ۆەدومستۆو مالىمەتىنشە، پروفيلاكتيكالىق ماقساتتا ءبىرقاتار شارالار جاسالۋدا:
- ءسىبىر جاراسى تابىلعان اۋماقتا توپىراق پەن جەر استى سۋلارىنان سىنامالار الىنىپ، قوزدىرعىشتىڭ بار-جوعى تەكسەرىلىپ جاتىر، بار بولعان جاعدايدا توپىراق وشاقتارى زارارسىزداندىرىلادى.
- مال جينالاتىن ورىندار (بازارلار، كورمەلەر جانە ت.ب.)، جانۋارلاردان الىناتىن شيكىزات پەن ءونىمدى دايىنداۋ، ساقتاۋ، وتكىزۋ جانە قايتا وڭدەۋ ورىندارىنىڭ ۆەتەريناريالىق-سانيتاريالىق جاي-كۇيى قاداعالانۋدا.
- تۇرعىنداردىڭ ۆەتەريناريالىق-سانيتاريالىق ءبىلىمىن كۇشەيتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
«ادامدار مەن جانۋارلاردى ءسىبىر جاراسىنا قارسى ۆاكسينامەن ۆاكسيناسيالاۋدىڭ ماڭىزى وتە زور»، – دەپ اتاپ ءوتتى اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى.
جەرلەۋ ورىندارى
سادىربايەۆ ولگەن مالدى مىندەتتى تۇردە ارنايى بيوتەرميالىق شۇڭقىرلارعا جەرلەۋ كەرەكتىگىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا جانۋارلارعا ارنالعان جەرلەۋ ورىندارى وتە كوپ، ءبىراق ولاردىڭ سەنىمدىلىگىنە كۇمان بار. ويتكەنى ول اۋماقتىق لوكاليزاسيا تەك شارتتى دەپ سانايدى.
«ءسىبىر جاراسى يت، مىسىق، تىشقان سياقتى جانۋارلار ارقىلى دا جۇعادى. بارلىق ءتىرى ورگانيزم اۋرۋ تاسىمالداۋشى بولۋى مۇمكىن»، – دەيدى مامان.
ونىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان ءسىبىر جاراسىنىڭ ءورشۋى بەلگىلى ءبىر ۋاقىتتاردا قايتالانىپ تۇراتىن ايماققا جاتادى. مۇنداي ايماقتار ءاردايىم باقىلاۋدا بولۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى.
اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى دە ساراپشىنىڭ پىكىرىمەن كەلىسەدى. ۆەدومستۆونىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى ءسىبىر جاراسى رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وڭىرلەرىندە قولايسىز ستاسيونارلىق دەرت بولىپ سانالاتىنىن ايتتى. ونىڭ قوزدىرعىشى جەردە ۇزاق ۋاقىت ساقتالۋى مۇمكىن جانە اۋرۋدىڭ قاۋىپتىلىگىن تابيعي-گەوگرافيالىق فاكتورلار كۇشەيتەدى.
ال مينيسترلىك قازاقستاندا ءسىبىر جاراسى وتە سيرەك كەزدەسەتىنىن، بۇل بەلسەندى پروفيلاكتيكالىق شارالار مەن ۆاكسيناسيانىڭ ارقاسىندا ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
بيولوگيالىق قاۋىپسىزدىك
الماسبەك سادىربايەۆ قازاقستاندا ءسىبىر جاراسى جۇقتىرعان ادامداردىڭ بۇرىن دا، ءقازىر دە بولعانىن جانە بولاتىنىن ايتتى.
«قازاقستاندا ۆەتەريناريا قازىرگى ۋاقىتتا تالاپتارعا ساي كەلمەيدى»، – دەپ ءسوزىن اياقتادى سادىربايەۆ.