الەم بويىنشا قانشا ەلدە اەس سالىنعان

ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى اتوم ەنەرگەتيكاسى جانە ونەركاسىبى دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى جاسلان قاسەنوۆ ورتالىق كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگتە اتوم ەنەرگەتيكاسىن دامىتىپ جاتقان ەلدەر تۋرالى اقپارات بەردى.

ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا الەمدە 31 مەملەكەت اتوم ەلەكتر ستانسياسىن (اەس) پايدالانىپ وتىر. 2022 جىلعى اقپانداعى جاعداي بويىنشا، الەمدە جالپى قۋاتى شامامەن 391 گۆت بولاتىن 439 ەنەرگەتيكالىق رەاكتور بار، سونداي-اق 55 گۆت قۋاتى بار تاعى 52 رەاكتور سالىنىپ جاتىر.

اتوم ەنەرگەتيكاسىن ايتارلىقتاي قولدانىپ وتىرعان ەلدەر قاتارىندا اقش، فرانسيا، جۇڭگو، جاپونيا، رەسەي جانە وڭتۇستىك كورەيا بار. بۇل ەلدەردىڭ ءارقايسىسىندا 25 گۆت-تان استام قۋاتتىلىق بار. كانادا مەن ۋكراينادا شامامەن 13 گۆت، ال ۇلىبريتانيا، گەرمانيا، شۆەسيا، يسپانيا، ءۇندىستان جانە بەلگيادا شامامەن 5-10 گۆت ەنەرگيا بەرىپ تۇرعان اەس ورناتىلعان. تاعى 18 ەلدە ءارقايسىسى 0،4 - 4 گۆت دالىزىندە بەلگىلەنگەن قۋاتى بار ءبىر نەمەسە بىرنەشە رەاكتور بار.

سونىمەن قاتار، جاسلان قاسەنوۆ اتوم ەنەرگەتيكاسىنا بەت بۇرعان ەلدەردىڭ كارتاسى التى قۇرلىقتى بىردەي قامتيتىنىن اتاپ ءوتتى. مىسالى، فرانسيا ون جىل ويلانىپ، يادرولىق ەنەرگەتيكاعا سەنىم ارتاتىن بولىپ، 14 جاڭا رەاكتور ورناتۋدى جوسپارلاپ وتىر، ولاردىڭ ءبىرىنشىسى 2035 جىلعا قاراي ىسكە قوسىلادى. تۇركيا، بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى، بەلارۋس سياقتى ەلدەر ءوز تاريحىندا العاش رەت اەس سالىپ جاتىر. بۇرىن اەس-تەن باس تارتقان پولشا ءقازىر اتومدىق ەنەرگەتيكالىق باعدارلاماسىن جاڭارتۋعا دايىندالۋدا.

افريكا مەن تاياۋ شىعىس ەلدەرى دە اەس سالۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىر. ەۋروپالىق كوميسسيا دا ەۋروپالىق وداق مۇشەلەرىنە 2050 جىلعا قاراي كومىرتەگى بەيتاراپتىعىنا كوشۋ باعدارلاماسىنا اتوم ەنەرگەتيكاسىن قوسۋ جوسپارلانعان قاۋلى جوباسىن ۇسىندى.