سىرباي ماۋلەنوۆ – 100
بيىل اقيىق اقىن، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، الەكساندر فادەيەۆ سىيلىعىنىڭ جانە قازاق سسر اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ، «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ رەداكتورى بولعان قالامگەر سىرباي ماۋلەنوۆتىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولدى. سوعان وراي، ءبىز بۇگىن اكە جاققان وتتى وشىرمەي، ەسىمىن ۇلىقتاپ جۇرگەن ۇلى – زاڭ عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، عىلىم سالاسى بويىنشا شوقان ءۋاليحانوۆ اتىنداعى جۇلدەنىڭ لاۋرەاتى، ينديانا ۋنيۆەرسيتەتى (اقش) زاڭ مەكتەبى فۋلبرايت باعدارلاماسىنىڭ ستيپەندياتى قاسىم ماۋلەنوۆپەن سىر-سۇحبات قۇردىق.
حالىق جازۋشىسىنىڭ كومەكشىسى
– قاسىم سىرباي ۇلى، ءسىز اكەڭىزبەن رۋحتاس بولعانىڭىزدى، ءالى كۇنگە ساعىناتىنىڭىزدى، ىزدەيتىنىڭىزدى ىلعي ايتىپ جۇرەسىز. اكەدەن نە ۇيرەندىڭىز، نە الدىڭىز؟
– ول راس، اكەمنىڭ ورنى ءالى كۇنگە ويسىراپ تۇرادى. ورتامىزدان كەتكەنىنە، مىنە، وتىز جىلعا تاياپ قالسا دا، اكەممەن جانىمنىڭ ەگىز بولعاندىعى سونشالىق، ءالى كۇنگە ەسكە الىپ، جانارىما ۇيىرىلە كەتەتىن ىستىق جاسىمدى سىرت كوزدەردەن قىمسىنىپ جاسىرىپ تا جاتپايمىن. ءبىز وتە جاقىن بولدىق. ول مەنى «قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسىنىڭ كومەكشىسى» دەيتىن. سول قولى ىسكە مۇلدەم جارامسىز بولاتىن، سوعىس سالعان جاراقاتتىڭ زاردابى. سوندىقتان سەگىز جاسىمنان ساقالىن قىرىپ بەرەتىنمىن. اكەمنىڭ بەتىندەگى ءومىر بەدەرلەگەن ءاربىر ءاجىمىنىڭ سىزىعىنا دەيىن تانىس ءارى ىستىق بولاتىن.
اكەم ماعان كەز كەلگەن ويىمدى قاعازدا شاشىراتپاي، ادەمى تۇسىرە ءبىلۋدى ۇيرەتكەن. ۋنيۆەرسيتەتتە العاش ساباق بەرە باستاعان كۇندەرىمنەن-اق تاريحقا قاتىستى، ماعان قاجەت دەگەن قۇندى دەرەكتەردى ىزدەستىرىپ، كەرەكتى ادەبي مالىمەتتەرى، سىلتەمەلەردى تاۋىپ بەرىپ وتىراتىن.
اكەم ەكەۋمىز بريتان كىتاپحاناسى تۋرالى ءجيى اڭگىمەلەسەتىنبىز. سونىڭ اسەرى بولار، بىردە لوندونعا جول تۇسكەن ساپارىمدا، بارا سالىپ بىردەن ايگىلى كىتاپحاناعا جازىلدىم. ونداعى وتكەن ءبىر اي مەرزىم ىشىندە، قىزىعى سول، اكەم ىلعي جانىمدا وتىرعانداي، مەنىمەن بىرگە قولعا العان كىتاپتارىمنىڭ ءبارىن پاراقتاپ وتىرعانداي اسەردە بولاتىنمىن. ول – بايروندى، گەتەنى، شيللەر مەن ميسكيەۆيچتى، پۋشكين مەن لەرمونتوۆتى، نەكراسوۆ پەن باسقا دا الەمدىك دەڭگەيدەگى كلاسسيكتەردى قازاق تىلىندە وتە ساۋاتتى، ەركىن سويلەتكەن كىسى. بۇگىنگى كۇندەرى سىرباي ماۋلەنوۆتىڭ كىتاپتارى اقش كونگرەسى مەن بريتان كىتاپحانالارىنىڭ سورەسىندە تۇر. بۇل دا مەن ءۇشىن ماقتانىش.
مەن اكەمنەن ادامزات رۋحىنىڭ ۇلىلىعىنا جانە ونىڭ شەكسىز مۇمكىندىكتەرىنە سەنۋدى، الەمنىڭ ماڭگىلىك سۇلۋلىعىنا تابىنا ءبىلۋدى ۇيرەندىم. اكەم مەنى بارلىق ادامعا قايىرىمدى بولۋدى، قامىققان جانعا سۇيەۋ بولا ءبىلۋدى ۇيرەتتى، سونداي-اق، جاستاردى ىلعي دەمەپ ءجۇرۋدى، ولاردان ماقتاۋدى اياماۋدى ۇيرەتتى. كەز كەلگەن ماقتاۋ ەندى ءوسىپ كەلە جاتقان جاس وسكىنگە شابىت بەرەدى ەكەن عوي، سونى ءتۇيسىندىم. مىنە، اكەم سىيلاعان وسى ءبىر ادامي قۇندىلىقتار مەنىڭ ومىرىمە ۇنەمى باعدارشام ىسپەتتەس بولىپ تۇرادى.
سەزىم سەلى
– قالام مەن قاعازدى سەرىك ەتكەن ليريك اقىن-اكەنىڭ شابىتتى ساتتەرى ەسىڭىزدە مە؟ ول كىسىنى كوبىنە نە قاناتتاندىرۋشى ەدى؟
– اكەمە ءوز جازعاندارى ۇنامايتىن بولۋى كەرەك، ولەڭ جولدارى تۇسىرىلگەن اق پاراقتاردى لاقتىرىپ نە جىرتىپ تاستايتىنىن ءجيى كورۋشى ەدىم. ال انام الگى قاعازداردى الاقانىنا تۇگەل جيناپ الىپ، ولاردى ەرىنبەي-جالىقپاي بىر-بىرىنە جەلىمدەپ قويىپ، كۇندەردىڭ كۇنىندە ۋاقىت وتە كەلە، سول قاعازداردى اكەمە كورسەتەتىن. كورسەتىپ قانا قويماي، كەي ولەڭ جولدارىنداعى ماعىنالى تۇستارىنا پىكىرىن قوسىپ، قايتا شابىتتاندىرىپ قويۋشى ەدى.
ءيا، اكەمنىڭ ولەڭدەرىنىڭ ەڭ العاشقى رەسەنزەنتى انام بولاتىن. اكەمنىڭ اناما ايلى تۇندەردە ولەڭىن وقىپ بەرىپ وتىراتىنىن بالا دا بولساق تالاي كورگەنبىز. ءبىز وسىلاي ءبىر-بىرىن قادىرلەي، قولداي بىلگەن، رياسىز سۇيگەن اتا-انانىڭ قۇشاعىندا مەيىرىمنەن كەندە بولماي وسكەن بالامىز.
اكەم ءبىر ورنىندا وتىرىپ جۇمىس ىستەۋگە داعدىلانباعان كىسى ەدى. كۇن-تۇن ىڭىلداپ، ويلانىپ جۇرەدى ەكەن دە، ءبىر كۇنى اقتارىلادى دەيتىن انام. كەيدە تاباناستى وتىرا قالىپ نوسەر قۇيىپ وتكەندەي سەلدەتەدى ەكەن. «مۇنداي ساتتەردە تورداعى ارىستانداي ارپالىسىپ، ارلى-بەرلى تەڭسەلىپ كەتەتىن، ءبىر ءۇيدى ءبىر ءوزى تولتىرىپ وتىراتىن. ولەڭ شىركىن كادىمگى تاۋدان قۇلاعان بۇلاقتاي ارىنداپ، سارقىراپ توگىلىپ جاتاتىن. وسىنداي ءبىر شىرىندى، شابىتتى شاقتار سىرەكەڭ ومىرىندە كوپ كەزدەسەتىن. ولەڭدى ەكپىندەتىپ، تاسقىنداتىپ وقيتىن»، – دەگەنى بار بىردە انامنىڭ.
اكەمنىڭ شىعارماشىلىق جولىندا مايدان ليريكاسى ەڭ الدىڭعى ورىنداردا تۇردى. ونىڭ ءبىرقاتار ايتۋلى پوەمالارى دا سول مايدان دالاسىندا، ناقتىراق ايتساق، لەنينگراد تۇبىندەگى سينياۆينسك شىڭدارى مايدانىندا تۋعان. ولاردىڭ قاتارىندا مەنىڭ اياۋلى انام كۇلجامالعا دەگەن سىرلى سەزىمىن بىلدىرگەن ولەڭدەرى دە بولعان.
«دۇنيە ەمەس، دوس جيدى»
– شىعارماشىلىق ادامى، ارينە، سول ورتامەن بىتە قايناسىپ جاتاتىن تۇلعا. اكەڭىزدىڭ ءوز تۇستاستارىمەن، قالامداستارىمەن قارىم-قاتىناسى، ولاردىڭ ورتاسىنداعى بەدەلى قانداي ەدى؟
– مەنىڭ اكەم دۇنيە ەمەس، دوس جيناعان ادام. ءالى ەسىمدە، ءار اپتانىڭ سوڭىنا قاراي، ياعني جۇما سايىن اكەمنىڭ دوستارى – مۇزافار الىمبايەۆ، ءادي ءشارىپوۆ، جۇبان مولداعالييەۆ، ءابۋ سارسەنبايەۆ، مۇقاعالي ماقاتايەۆ، جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆ، قابدىكارىم ىدىرىسوۆ، قاسىم توعىزاقوۆ، سەرىك قيرابايەۆ، عافۋ قايىربەكوۆ، جاردەم تىلەكوۆ، ءانۋار ءالىمجانوۆ، قۋاندىق شاڭعىتبايەۆ، بالعابەك قىدىربەك ۇلى، عابباس جۇمابايەۆ، سافۋان شايمەردەنوۆ، تۇمانباي مولداعالييەۆ، شەرحان مۇرتازا جانە باسقا دا اعالار ءبىزدىڭ ۇيگە قوناققا كەلەتىن. ءتىپتى، كەيبىرىنىڭ دۇيسەنبىگە دەيىن قونىپ قالاتىنى ەسىمدە. انام ولاردىڭ جەيدەلەرىن جۋىپ كەپتىرىپ، اياقكيىمدەرىن ءسۇرتىپ تازالاپ، ال ءبىز شالبارلارىن ۇتىكتەپ بەرىپ، دۇيسەنبى ءبارىن بىرگە سەرگەك قالپىندا جۇمىسقا شىعارىپ سالاتىنبىز. انامنىڭ جايعان داستارحانىنان ءدام تاتىپ، ءبىر قاباق شىتپاستان ۇسىناتىن كەسەسىنەن تالاي مارتە ىستىق ءشاي ىشكەن وسى جاس اقىندار مەن جازۋشىلاردىڭ كوبى كەيىن قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرىنە اينالدى.
اكەم ينتەرناسيوناليست ادام بولاتىن. ونىڭ سەرگەي ناروۆچاتوۆ، ۆاديم كوجيەۆنيكوۆ، سەرگەي ميحالكوۆ، ەۆگەنيي ەۆتۋشەنكو، مۋستاي كاريموۆ، داۆيد كۋگۋلتينوۆ، بەردى كەربابايەۆ، شىڭعىس ايتماتوۆ، پلاتون ۆورونكو، مۇحتار اۋەزوۆ، جۇبان مولداعالييەۆ جانە باسقا دا ىرگەلى اقىن-جازۋشىلارمەن دوستىعى مىقتى بولعان. قالامداستارى باس قوسقان كەز كەلگەن ۇلكەندى-كىشىلى باسقوسۋلاردا ءبارىن كۇلكىگە كومىپ، اينالاسىنا شۋاق شاشىپ وتىراتىن قاسيەتىن دە ماقتانىشپەن ايتىپ كەتكىم كەلەدى. ءيا، مەنىڭ اكەم ءومىردىڭ بار ولشەمى مەن ءقادىرىن دوستىقپەن باعالاعان جان. سونىڭ ارقاسىندا ۇيىمىزدەن بەكزات كىسىلەر ۇزىلمەدى. تالاي تۇلعانىڭ قولىنا سۋ قۇيدىق. ءبىز ءۇشىن بۇل ءومىر، ونەگە، وقۋ، تاعىلىم مەكتەبى بولدى.
ادەتتە، اسا دارىندى ادامداردىڭ ومىردە قاراپايىم، ۇساق-تۇيەكپەن ءىسى جوق بولاتىنى، پەندەشىلىك اتاۋلىدان بيىك تۇراتىنى، كۇيكى تىرلىكتىڭ ىزىڭىن مىسە تۇتپايتىنى، شارۋاعا قىرى جوق ەكەنى بەلگىلى. اكەم دە سونداي قىزىق جان ەدى. ءومىرباقي گازعا وت جاعىپ شاينەك قويۋدى بىلمەگەن، دۇكەنگە اياق باسپاعان، ەسىكتى دە ءوزى اشپاعان، ءتىپتى وزىنە كىسى بولىپ ءبىر جەيدە ساتىپ الماعان. ونى مۇنداي كۇيكى تىرلىككە ارالاستىرماعان، ارينە، مەنىڭ بەكزات بولمىستى انام عوي.
احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ نەمەرەسى
– قاسىم سىرباي ۇلى، اناڭىزدىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ نەمەرەسى ەكەنى راس پا؟ وسى جونىندە تولىعىراق تارقاتا وتىرساڭىز؟
– بالا كۇنىمدە اكەمنەن اتام (سىرباي ماۋلەنوۆتىڭ اكەسى – تاي ماۋلەنوۆ) تۋرالى كوپ سۇرايتىنىم ەسىمدە. ال انامنىڭ اكەسى، تۋعان-تۋىسى جايلى سۇراۋ ءبىزدىڭ وتباسىندا جابىق تاقىرىپ بولاتىن. ناعاشى اتام ءامىر قالييەۆ «حالىق جاۋى» اتانىپ، ءسىبىر جەرىندە گۋلاگ-تا قايتىس بولعان دەسەدى. تەك 1997 جىلدىڭ اياعىنا قاراي ول تۋرالى ناعىز شىندىقتى ءبىلدىم. دالىرەك ايتسام، قازاقستان رەسپۋبليكاسى باس پروكۋراتۋراسىنا جولداپ سۇراۋ سالعان حاتىما رەسمي تۇردە جاۋاپ الدىم. وندا احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ نەمەرە ءىنىسى – ناعاشى اتام ءامىر قالييەۆتىڭ اقتالعاندىعى تۋرالى مالىمەت كورسەتىلگەن بولاتىن. ءامىردىڭ اكەسى – قالي بايتۇرسىن ۇلى احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ەڭ ۇلكەن تۋعان اعاسى. مىنە، شەشەم كۇلجامال ءامىروۆا وسىلايشا احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ نەمەرەسى بولىپ كەلەدى.
ناعاشى اتام ءامىر 1929 جىلى قوستاناي وكرۋگىندەگى كوتەرىلىسكە قاتىسقانى ءۇشىن تۇرمەگە جابىلعان. قوستاناي دالاسىنداعى سول ءبىر كوتەرىلىس سول داۋىردەگى كەڭەس وكىمەتىنە بويۇسىنعىسى كەلمەگەن قازاق ۇلتىنىڭ رۋحتى مىنەزىن كورسەتسە كەرەك. بۇل كوتەرىلىستەر مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى احمەت بايتۇرسىن ۇلى سىندى الاش ازاماتىنىڭ ەسىمىمەن دە تىعىز بايلانىستى. 1929 جىلى احمەت بايتۇرسىن ۇلى قوستاناي وكرۋگىندەگى كوتەرىلىسشىلەرگە ارناپ جازباشا تۇردە مالىمدەمە جاسايدى. «ورىس شارۋالارىنا كوپ جەڭىلدىك قاراستىرىلعان. مىسالى، جەكە اۋىل شارۋاشىلىعى سالىعىن، ماجبۇرلەپ نان جيناتۋدى الىپ تاستاۋ جانە ت.ب. جالپى، ورىستار تالاپ ەتكەن قۇقىقتارىنا قول جەتكىزدى. ال ءبىز، قازاقتار، ءالى كۇنگە ۇرەيمەن، قورقىنىشپەن ءومىر ءسۇرىپ كەلەمىز. بۇلاي جالعاسا بەرسە، ءبىزدىڭ قۇر سۇيەگىمىز عانا قالادى. سوندىقتان قازىردەن باستاپ حالىقتى كولحوزعا جازىلماۋدى ۇگىتتەۋ كەرەك. كولحوزدان كەيىن ءبارى كوممۋنحوزعا بىرىگەدى، سوندا وزىمىزدەن ەشتەڭە دە قالمايتىن بولادى. ياعني جەكەمەنشىك دەگەن ۇعىم مۇلدەم جويىلادى. وسى كۇنگە دەيىن وسىنشاما كولحوز بىرىكتى دەپ اقپارات تاراتىپ جاتقان گازەتتەرگە سەنبەڭىزدەر. ءبارى جالعان. مۇنى كوممۋنيستەر ەلدىڭ ىشىنە ىرىتكى سالىپ، ارانداتۋ ءۇشىن ايتىپ وتىر. ءارتۇرلى وكىلەتتى ورگانداردىڭ جانە اۋدان اگەنتتەرىنىڭ سوزدەرىن باس شۇلعىپ ماقۇلداي بەرمەي، ولاردان نان، باسقا دا تاۋارلار بەرۋدى تالاپ ەتۋ كەرەك. وسى جىلى (1929 جىل) كوزدەگەن ماقساتقا وڭاي جەتۋگە بولادى. ويتكەنى، بولشيەۆيكتەر كوتەرىلىسشىلەرگە قىسىم كورسەتەيىن دەسە، جان-جاقتان جاپپاي باس كوتەرىپ جاتقان قوستانايلىق ورىس مۇجىقتارىنان دا تارتىنىپ وتىر. وسى ءساتتى وڭتايلى پايدالانىپ، اشىق ارەكەتكە كوشكەن ءجون. ءبىراق اسا ساق بولعان دۇرىس، ەشكىمدى مەرتىكتىرمەۋ كەرەك. ايتپەسە، ولار قارۋلى اسكەر شىعارىپ، حالىققا سەس كورسەتىپ تاراتىپ جىبەرۋى مۇمكىن. ول كەزدە ۇيىمداسۋ، باس بىرىكتىرۋ قيىنعا سوعىپ قالادى. كەڭەس وكىمەتى كوپ ويلانىپ جاتپاستان الدىمەن قاتال زاڭدارىن وزگەرتە باستايدى. سول تۇستا ءبىز وكىمەتتى ءوز قولىمىزعا الا قويامىز»، – دەيدى الاش قايراتكەرى احمەت بايتۇرسىن ۇلى. مىنە، قازاقستان تاريحىندا وسى تەكتەس ءالى دە از زەرتتەلگەن، تەرەڭ زەردەلەۋدى قاجەت ەتەتىن تاريحي دەرەكتەر بار.
شەشەم 1934 جىلدان 1937 جىلعا دەيىن احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ وتباسىندا تۇرعان. سىرقات احمەت پەن ونىڭ زايىبى بادريسانىڭ جانىندا بولىپ، ەكەۋىنە كۇتىم جاسايدى. شەشەم بالا دا بولسا سول كەزدەگى نكۆد جەندەتتەرىنىڭ احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ۇيىنە ءجيى-جيى جاسالاتىن ءتىنتۋ جۇمىستارىن ەشقاشان ۇمىتپاعانىن، ءبارى كوز الدىندا ەكەندىگىن بىزگە اڭگىمەلەپ وتىراتىن.
جۇرەگىمنىڭ تۇكپىرىندە
– قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى سىرباي ماۋلەنوۆتىڭ اتىن ماڭگىلىك ەتۋ جولىندا بۇگىنگى كۇنى قانداي يگىلىكتى ءىس-شارالار اتقارىلۋدا؟ اڭگىمەمىزدى وسى ساۋالعا بەرەر جاۋابىڭىزبەن تۇيىندەسەك.
– انام ءومىرىنىڭ ءار ءساتىن، ءار مينۋتىنا دەيىن اكەمە جانە بىزگە ارناعان ەڭ اياۋلى جان ەدى. سول كىسىنىڭ تاباندىلىعىنىڭ، اكەمنىڭ مۇراسىنا دەگەن جاناشىرلىعىنىڭ ارقاسىندا قازاقستان ۇكىمەتىنە دە حات جولدادى، مينيسترلىكتەردىڭ دە ەسىگىن قاعۋدان، تابالدىرىعىن توزدىرۋدان شارشامادى. الماتى قالاسى مەن وبلىستاردىڭ اكىمدەرىنىڭ قابىلداۋىنا دا جازىلدى. ناتيجەسىندە ەلىمىزدە اكەمنىڭ اتىمەن اشىلعان مەكتەپتەردىڭ، كوشەلەردىڭ سالتاناتتى جيىندارىنىڭ تورىندە وتىردى. مەكتەپتەر ىشىنەن سىرباي ماۋلەنوۆ اتىنداعى مۋزەيلەردىڭ اشىلۋىنا مۇرىندىق بولدى. اكەمنىڭ شىعارمالارىنىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، ءبىرتالاي كىتاپ تا باسىپ شىعاردى. انام، اسىرەسە، شەفتىك قامقورلىعىنا الىنعان مەكتەپتەردىڭ وقۋشىلارىنا، ولاردىڭ الىپ جاتقان بىلىمىنە كوپ كوڭىل ءبولدى. بۇگىنگى كۇنى قازاقستاننىڭ ءتورت قالاسىندا، اتاپ ايتسام، الماتى، قوستاناي، ارقالىق جانە قىزىلوردادا اكەمنىڭ اتىمەن اتالاتىن كوشەلەر بار.
اكەم كوز جۇمعان سوڭ، 1993 جىلى «قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، الەكساندر فادەيەۆ سىيلىعىنىڭ جانە قازاق سسر اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى سىرباي ماۋلەنوۆ اتىنداعى قور» قۇرىلدى. ونىڭ پرەزيدەنتى، تىزگىنشىسى دە ءوزىم. قوردىڭ ەمبلەماسىنان اكەمنىڭ «لاشىن» (قۇس) دەگەن بۇركەنشىك اتاۋىنىڭ ورىن العانى دا مەن ءۇشىن ماقتانىش. بۇگىندە مەن دە ءوزىمنىڭ كەيبىر جەكەلەگەن عىلىمي ماقالالارىمنىڭ سوڭىنا «لاشىن» دەپ قول قويامىن. سەبەبى، ءومىرىمنىڭ اينىماس ءبىر بولشەگى بولىپ كەتكەن مارقۇم اكەمنىڭ ەسىمى ۇنەمى جادىمدا جۇرسە، جۇرەگىمنىڭ تۇكپىرىندە بولسا دەيمىن. مەن سىرباي اقىننىڭ ۇلى ەكەندىگىمدى ماقتان ەتەمىن! سۇراپىل سوعىستان دا امان قالىپ، ەلگە ورالىپ، دۇيسەن، جەڭىس، بەيبىت، عازيز ەسىمدى باۋىرلارىما، باقىتجامال مەن ساقىپجامال ەسىمدى اپكەلەرىمە ءومىر سىيلاعاندىعى ءۇشىن دە ريزامىن. ءبىز ءبىر قۇرساقتان جەتەۋ ەدىك. وكىنىشكە قاراي، ۇلكەن ەكى اعام مەن كەنجەمىز ومىردەن ءوتىپ كەتتى. قالعان پەرزەنتتەرى اكە جولىن جالعاپ كەلەمىز.
– اسەرلى اڭگىمەلەرىڭىز ءۇشىن راحمەت!
سۇحباتتاسقان نۇرجامال الىشيەۆا.