Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń Mádenıet komıtetine qarasty Ulttyq kınony qoldaý memlekettik ortalyǵynyń tapsyrysymen «JBF company» kompanıasy Semeı qalasynda, Shyńǵystaý óńirinde, Almaty oblysynyń Jambyl aýdanynda «Alǵashqy kitap» atty derekti beınefılm túsirýde.
Derekti fılm Abaıdyń 1909 jyly Sankt Peterbýrgtegi Ilá Boraganskıı baspasynda basylǵan alǵashqy shyǵarmalar jınaǵynyń jaryq kórýine arnalady. Uly Abaı murasynyń qaǵaz betine tańbalaný tarıhyn baıandaıdy, - dep habarlaıdy Aqshamnews.kz.
Qazirgi adamdar burynǵy ýaqyttyń, Abaı zamanynyń naqty, derekti beınesin, sol kezdegi adamdardyń álpetin, kıim úlgisin kóz aldaryna elestetýi qıyn. Kópshiliktiń ol ýaqyt týraly túsinigi teatr men kınofılmderdegi býtaforlyq kıimder men zattar arqyly qalyptasqan. Alaıda Abaı ýaqytyndaǵy qazaq tirshiligi, qazaqtardyń bet-álpeti, kıim kıisi, úı - jaıy, buıymdary tańbalanǵan myńdaǵan fotosýretter saqtalǵan. Bular Reseı, Túrkıa, Ulybrıtanıa arhıvterinde, jekelegen mýzeıler men álbomdarda jınaqtalǵany belgili. Birazy Ortalyq mýzeı qorynda bar. Mine, derekti fılmde osy sýretterde paıdalanylady. Qysqasha túsinikteme bersek, Abaı zamanynan, qorshaǵan ortadan aqpar beretin tańdama fotosýretter naqty dramatýrgıa boıynsha ornalastyrylyp, qurastyrylady. Sodan soń ol sýretterge 3D, VFX tásilderin retine qaraı paıdalana otyryp, relef, qımyl qozǵalys júkteledi. Shyǵarmashylyq top Abaıdyń alǵashqy kitabyn jaryqqa shyǵarǵan Kákitaı jolymen júrip ótedi.
Abaı dúnıeden ótken soń, Turaǵul Abaıuly men Kákitaı Ysqaqulynyń uıymdastyrýymen el ishindegi Abaıdyń qaǵaz betine túsken shyǵarmalary jınaqtala bastaıdy. Abaıdyń shákirtteri Kókbaı, Ýáıis, Beısembaı sıaqtylardyń aýzynan negizgi óleńder jazylyp alynady. Jınaqtalǵan, júıelengen shyǵarmalardy Múrseıit Bikeuly men Turaǵul kóshirip, qaǵaz betine túsiredi. Bul ýaqytta Ahmet Baıtursynovtyń «Qazaq» gazetine Abaı týraly «Qazaqtyń bas aqyny» degen maqalasy jaryq kóredi. Abaı shyǵarmalaryn jıanqtap, baspaǵa berý isine Álıhan Bókeıhanov úlken atsalysady. Daıyn bolǵan qoljazbany alyp, Kákitaı Semeıge attandy. Osylaısha Abaıdyń tuńǵysh kitabynyń tarıhy bastalady. Kitapty bastyrý isinde kóptegen qıyndyqtar men kedergiler kezdesedi. Qarajat máselesi sheshilmeıdi... Semeıge ketken Kákitaı Omby, Qazandy aralap, Sankt Peterbýrgke baryp, bir jyldan soń elge bir-aq oralady. Abaıdyń kitaby 3 jyldan soń, 1909 jyly Semeıge jetedi. El aýzyndaǵy áńgimede, Kákitaı kitap qolyna tıgende eshqaıda barmaı, áýeli kitaptyń shyǵýyna qarjylaı qoldaý kórsetken Bekbaıdy qushaqtap, «Óshkenim – jandy... Abaı aǵam tirildi...» - dep jylapty deıdi. Sol ýaqyttaǵy musylman ádebıetterin shyǵaratyn Ilá Boraganskıı Álıhan Bókeıhanovtyń ótinishimen kitapqa ataqty túrkolog Melıoranskııdi jaýapty redaktor etip bekitken deıdi. Melıoranskıı Semeıdegi Ánıardyń úıine kitaptyń daıyn bolǵan paraqtaryn poshtamen jiberip turǵan, ol ony elge jibergen, Kákitaı Shyńǵystaýda otyryp, qate tustaryn jóndegen deıdi. Estelik kóp, alyp-qashpa áńgimede jetedi. Eń bastysy bul fılm uly Abaıdyń alǵashqy kitabynyń jaryqqa shyǵýy jaıyn jan-jaqty baıandaıdy.
