Qazaqstan Ulttyq bankiniń tóraǵasy Tımýr Súleımenov jýrnalıserge ulttyq valútanyń qubylýyna qatysty pikir bildirip, óz jınaqtarynyń qandaı valútada saqtalǵany týraly málimdedi, dep habarlaıdy aqshamnews.kz
Súleımenovtiń aıtýynsha, onyń jınaqtarynyń shamamen 15%-y sheteldik valútada saqtalady, al qalǵany teńgede. Sheteldik valútadaǵy qarajattar issaparlar men shetelden qajetti taýarlardy tapsyrys berý úshin qajet. Alaıda basym bóliginiń teńgede saqtalǵanyn atap ótti.
Ulttyq valútanyń qunsyzdanýyna qatysty suraqqa jaýap bergen Súleımenov, dollar baǵamynyń 500 teńgege jetý yqtımaldyǵyna baılanysty ótken suhbatynda mundaı qaýip joq ekenin jáne makroekonomıkalyq kórsetkishterge súıene otyryp osyndaı qorytyndy jasaǵanyn aıtty. Degenmen, valúta baǵamyna baılanysty ýáde bere almaıtynyn jáne bul jaǵdaılardyń naryqtyq faktorlarǵa táýeldi ekenin túsindirdi. Onyń aıtýynsha, valúta baǵamyn boljaý nemese ýáde berý erkin naryq jaǵdaıynda múmkin emes, jáne bul tek Ulttyq banktiń baqylaýyndaǵy másele emes.
Qazaqstanda dollar baǵamynyń boljamy birneshe faktorlarǵa negizdeledi. Olardyń ishinde munaı baǵasy, syrtqy saýda jaǵdaıy, AQSH-tyń aqsha-nesıe saıasaty, sondaı-aq ishki ekonomıkalyq ahýal bar.
-
Munaı baǵasy: Qazaqstannyń ekonomıkasy munaı eksportyna táýeldi bolǵandyqtan, munaıdyń álemdik naryqtaǵy baǵasy teńgeniń baǵamyna tikeleı áser etedi. Eger munaı baǵasy tómendese, teńgeniń álsireýi múmkin.
-
Syrtqy saýda: Qazaqstannyń syrtqy saýda balansynyń jaǵdaıy da mańyzdy faktor. Eger eksporttan túsetin kirister azaıyp, ımportqa degen suranys arta tússe, teńgege qysym kúsheıedi, bul óz kezeginde dollardyń qymbattaýyna alyp keledi.
-
AQSH-tyń aqsha-nesıe saıasaty: Federaldy rezervtik júıeniń (FRS) paıyzdyq mólsherlemelerdi kóterý ne tómendetý saıasaty dollardyń baǵamyna áser etedi. Eger FRS paıyzdyq mólsherlemelerin kóterse, bul dollardyń qymbattaýyna yqpal etedi.
-
İshki ınflásıa jáne ekonomıkalyq saıasat: Qazaqstandaǵy ınflásıa deńgeıi jáne Ulttyq banktiń osy máselege qatysty sharalary da mańyzdy ról atqarady. Eger ınflásıa baqylaýda ustalsa jáne ekonomıkalyq saıasat tıimdi júzege assa, teńgeniń turaqtylyǵy saqtalady.
Osyndaı faktorlar negizinde dollardyń baǵamy aldaǵy ýaqyttarda 500 teńgege jetýi múmkin degen boljam bar. Biraq bul boljam turaqsyzdyq faktorlaryna jáne álemdik ekonomıkalyq ahýalǵa baılanysty ekenin eskerý kerek.