Qazaqstan Respýblıkasy kúni men úshin erekshe, jeke mánge ıe. 1991 jyly Keńes Odaǵy ydyraǵan kezde men Almaty qalasyndaǵy Máskeý aýdandyq partıa komıtetiniń uıymdastyrý bóliminiń meńgerýshisi bolyp istedim. Bul - úlken ózgeristerdiń, tolqýlar men úmitterdiń ýaqyty edi.
1990 jyly Qazaq KSR-i Memlekettik egemendik týraly deklarasıany qabyldady, ol el táýelsizdiginiń bastaýy boldy. Al 1991 jylǵy 7 qyrkúıekte Almatyda Qazaq Komýnıstik partıasynyń XVIII tótenshe sezi ótti – bul partıa tarıhyndaǵy sońǵy sıez edi. Sol sıeze partıa taratyldy. Osylaısha men de, meniń kóptegen áriptesterim sıaqty, jumyssyz qaldym. Eski júıe ketip, jańa dáýirdiń bastalyp kele jatqanyn sezindik.
Jańa qyzmettiń alǵashqy qadamdary
Sol ýaqytta qala aýdandarynda burynǵy eńbekpen qamtý búrolary jumyspen qamtý ortalyqtaryna aınaldyryla bastady. Meni Almaty qalasy eńbek, jumyspen qamtý jáne kóshi-qon basqarmasynyń bastyǵy Nurlanov Amangeldi Jumahanuly shaqyryp, Máskeý aýdandyq jumyspen qamtý ortalyǵynyń dırektory qyzmetin usyndy.
Bastapqyda men bas tarttym. Sonda Nurlanov A.J. maǵan «Halyqty jumyspen qamtý týraly» Zańdy berip, bylaı dedi:
"Jaqsylap tanysyp shyq, sosyn sheshim qabylda."
Kelesi kúni oılanyp kelip, kelisimimdi berdim. Barlyǵyn nólden bastaý kerek boldy - ǵımarat izdeý, kadrlar jınaý, jumys uıymdastyrý. Aýdandyq atqarý komıteti maǵan kezinde ózim eńbek etken №12 tehnıkalyq ýchılısheńiń bir bóligin bóldi. Ujymnyń kópshiligi burynǵy partıa qyzmetkerlerinen quraldy.
Bizdiń aldymyzdaǵy alǵashqy mańyzdy mindet - Máskeý aýdanynyń jumyspen qamtý baǵdarlamasyn ázirleý edi. Reseıden ádistemelik nusqaýlar keldi, biraq statısıkalyq derekter jetkiliksiz boldy. Soǵan qaramastan, biz aýdandyq atqarý komıtetiniń ekonomıka bóliminiń mamandarymen birigip, baǵdarlamany daıyndap shyqtyq. Keıin osy aýdandyq baǵdarlama negizinde qalalyq, al sodan soń respýblıkalyq baǵdarlama jasaldy.
Biz qalalyq alǵashqy bos jumys oryndary jármeńkesin ótkizdik, aýdan kásiporyndarymen tyǵyz baılanys ornatyp, jumysshylardyń qysqarýyn taldadyq. Qyzý jumys júrip jatty – telefon stansasymen kelisip, baılanys jelilerin júrgizdik, keńselerdi jabdyqtadyq.
Kútpegen synaq
Kóp uzamaı meni Eńbek mınıstrligi janyndaǵy Jumyspen qamtý bas basqarmasy uıymdastyrǵan respýblıkalyq ortalyq dırektorlarynyń semınaryna jiberdi. Men jańa zańdaǵy praktıkalyq suraqtarǵa jaýap alamyn dep úmittengenmin, biraq olaı bolmady. Semınardyń sońǵy kúninde men usynys aıttym:
"Kelesi joly zańnyń avtorlaryn shaqyryńyzdar. Biz zańnyń mátinin ǵana emes, onyń iske asý tájirıbesin de talqylaýymyz kerek. Memleket - túbi joq bóshke emes, qarjyny ortalyqtardy tehnıkamen, kompútermen, fakspen, baılanys quraldarymen jabdyqtaýǵa baǵyttaý kerek."
Meniń bilmegenim - zalda Eńbek mınıstri Saıat Dúısenbaıuly Beısenov otyrǵan eken. Semınardan keıin Bas basqarmadan qońyraýlar kelip, maǵan jumystan óz erkimmen ketý týraly ótinish jazýdy talap etti. Men jazdym.
Áriptesterim tańyrqap:
"Nege sen ketýiń kerek? Biz úlken is bastap jatyrmyz ǵoı!" - dedi.
Aǵam Urazbaı maǵan keńes berdi:
"Keshirim suraǵan basty shaba bermeıdi – mınıstrdiń ózine bar."
Mınıstrmen kezdesý
Kelesi kúni men Saıat Dúısenbaıulynyń qabyldaýyna bardym. Eki saǵat kútken soń kirdim. Mınıstr maǵan qarap kúlimdep:
"Mynandaı ójet balany qaıdan taptyq?" – dedi.
Sosyn meniń Ózbekáli Jánibekovpen birge jumys istegenimdi eske tósirdi. Men asyra aıtyp qoıǵanym úshin keshirim surap, bylaı dedim:
"Meni jumystan bosatpas buryn, bizdiń ortalyqtyń qalaı jumys istep jatqanyn óz kózińizben kórińiz."
Mınıstr kelisti. Biz birge bardyq. Saıat Dúısenbaıulyna ǵımarattyń syrtqy kórinisi, keńselerdiń uqyptylyǵy, aqparattyq stendterdiń mazmuny unady. Ol ujymmen jyly sóılesip, tipti partmekteptegi burynǵy kýrstasyn – Galına Vorotynsevany kezdestirdi.
Meniń baıandamamnan keıin mınıstr bylaı dedi:
"Al men bul adamdy jumystan bosatqaly júrgen edim ǵoı."
Sosyn qosyp qoıdy:
"Erteń tańerteń meniń kabınetimde bol."
Kelesi kúni biz birge Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiligine bardyq. Sol jerde meniń jańa qyzmetim kelisildi. Mınıstr men qalaı salada ózimdi paıdaly etip kóretinimdi jazyp berýdi surady. Men jumyspen qamtý qyzmetiniń úılestirýin, kadrlyq áleýetin qalyptastyrý men materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn damytý isin usyndym.
Sol kúni-aq Eńbek mınıstrliginiń alqasynda Saıat Dúısenbaıuly meni Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek mınıstrliginiń Jumyspen qamtý bas basqarmasy bastyǵynyń orynbasary retinde tanystyrdy. Osy sátten bastap meniń ómirimniń jańa, jaýapty kezeńi bastaldy.
Jasamrazdyq jyldary
Jumys sonshalyq kóp boldy, keıde ushaqta uıyqtaıtynmyn. Biz respýblıka boıynsha jumyspen qamtý ortalyqtarynyń materıaldyq-tehnıkalyq bazasyn qalyptastyrdyq. Barlyq ortalyqtar kólikpen, kompútermen, jıhazben, qajetti quraldarmen qamtamasyz etildi.
Esimde erekshe qalǵan joba – Germanıadan shyǵarylǵan áskerı qyzmetshilerdi qaıta daıarlaý baǵdarlamasy. Kelisim boıynsha nemis tarapy oqý ortalyqtaryna arnalǵan qural-jabdyq ornatýǵa qarjy bólgen edi. Qazaqstan bes jyl ishinde nysandy daıyndaýy tıis bolatyn.
Alaıda búrokratıalyq kedergilerge baılanysty eki jyl joǵaltyp aldyq, jáne nemis tarapy óz mindettemelerinen bas tartatynyn habarlady. Biraq biz isti sońyna deıin jetkizýge bel býdyq. Meniń usynysymmen mınıstrge Eńbekshiqazaq aýdanynyń Túrgen aýylynda et jáne sút ónimderin qaıta óńdeý boıynsha áskerı qyzmetshilerdi qaıta daıarlaýǵa arnalǵan Oqý ortalyǵyn salý týraly jazbasha usynys joldandy.
Saıat Dúısenbaıuly táýekelge baryp, Prezıdentke máseleni jetkizdi jáne qoldaý aldy. Nátıjesinde 1995 jyly Oqý ortalyǵy paıdalanýǵa berildi.
Estelik pen alǵys
Men Saıat Dúısenbaıuly Beısenovti tereń qurmetpen eske alamyn. Ol - joǵary mádenıettiń, kásibıliktiń jáne adamgershiliktiń úlgisi edi. Jany jánnatta bolsyn. Imany joldas bolsyn.
Avtor týraly málimet: Bahtıar Kamalov – Qazaqstandaǵy jumyspen qamtý qyzmetin uıymdastyrýshylardyń biri. 1990-jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek mınıstrliginiń Jumyspen qamtý bas basqarmasy bastyǵynyń orynbasary qyzmetin atqarǵan.