8,4 mıllıonnan astam adam bankke boryshtar.
Sońǵy 1,5 jylda bul kórsetkish 27 paıyzǵa artqan, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz
Májilis Tóraǵasy Erlan Qoshanov halyqtyń nesıege táýeldiligi men qarjylyq saýatynyń tómendigi úlken áleýmettik máselege aınalǵanyn aıtty.
"Jasyratyny joq, qazir bankterden shekteýsiz kredıt alyp, qaryzǵa belshesinen batyp otyrǵan azamattarymyz kóp. "Halyq nesıe qamytyn kıip otyr" dese de bolady. Qazirgi ýaqytta halyqtyń 84 paıyzynda, ıaǵnı 8,4 mıllıonnan astam adamnyń qaryzy bar eken. Sońǵy bir jarym jyl ishinde bul kórsetkish 27 paıyzǵa ósken. 90 kúnnen keshiktirilgen qaryz kólemi –shamamen 1,4 trln teńge. Iaǵnı, 1,7 mıllıon adam qaryzyn ýaqytyly tóleı almaı otyr degen sóz", - dedi ol.
Onyń sózinshe, osynyń bári nesıe problemasynyń qanshalyqty asqynyp ketkenin kórsetip otyr.
"Bul jaǵdaıdyń sebebi nede? Munda qarjy uıymdary da belgili bir ról atqarady. Oǵan qarjy ınstıtýttarynyń jarnamasy, nesıe alý prosedýrasynyń ońaı men qoljetimdi bolýy da kiredi. Búginde 14-16 jastaǵy jasóspirimder de onlaın nesıe ala alady. Oǵan tek smartfon men ınternet qajet", - dep atap ótti Májilis spıkeri.
Erlan Qoshanov bir adamda eki nemese odan da kóp nesıeniń bolýy qalypty jaǵdaıǵa aınalǵanyn basa aıtty. Keıde mıkroqarjy uıymdarynda bir adamda 20-ǵa deıin qaryzy bolatyn jaǵdaılar da bar, dep jalǵastyrdy ol.
"Tájirıbe kórsetkendeı, adamdar bank kelisimsharttarynyń talaptaryn zerttemeı jatady. Olar nesıelerdi artyq tólem somasyn túsinbeı, resimdep jatady. Bul asyǵys áreketterdiń saldary keıinnen ajyrasýǵa, alkogolızmge, sýısıdke, lýdomanıaǵa ákep soqtyrady. Adamdar qarjylyq tusaýdan qutylýdy kózdep, tez aqsha alamyn dep qarjy pıramıdalary men alaıaqtyqtyń basqa túrleriniń qurbany bolyp jatady", - dedi Májilis Tóraǵasy.
Ol jaǵdaıdy túbegeıli sheshý úshin áli de keshendi sharalar qajet ekenin, eń áýeli halyqtyń qarjylyq saýatyn arttyrý qajettigin atap ótti. Erlan Qoshanovtyń sózinshe, qarjylyq saýattylyq kýrsyn mektep pen joǵary oqý oryndarynyń bilim berý baǵdarlamalaryna engizý kerek.
"Jastar aqshany ornymen jumsaý, búdjetti josparlaý, ınvestısıa salý sıaqty bazalyq uǵymdardy meńgergeni jón. Ekinshiden, eń aldymen máseleniń saldarymen emes, sebepterimen kúresý kerek. Muny zańdar arqyly ǵana iske asyrýǵa bolady. Nesıe berýge qoıylatyn talaptardy zańnamalyq deńgeıde qatańdatý qajet. Tólem qabileti joq azamattarǵa nesıe berýge tyıym salý kerek. Onlaın-nesıeleýdi qatańdatý qajet", - dedi Májilis tóraǵasy.