Aldaǵy 6 qazan kúni el turǵyndary úshin mańyzdy máseleniń túıini sheshilmek. Bul kúnge josparlanǵan jalpyhalyqtyq referendýmda azamattarymyz "Siz Qazaqstanda atom elektr stansıasynyń qurylysymen kelisesiz be?" degen saýalǵa naqty jaýap beredi. Qoǵamda bul másele boıynsha túrli pikirtalastar týyndap, AES qurylysynyń artyqshylyqtary men kemshilikteri jan-jaqty talqylanyp jatyr.
Bir jaǵynan, ǵalymdar men sarapshylar AES-tiń artyqshylyqtary men bolashaǵy týraly ǵylymı negizdelgen tujyrymdaryn aıtyp jatsa, ekinshi jaǵynan, Semeı polıgonynyń zardaptaryn, Fýkýsıma men Chernobyl apattaryn eske alyp, saq bolýǵa shaqyrǵan pikirler de kóptep kezdesýde.
Biz bul taqyryptan qalys qalmadyq. Osy baǵyttaǵy aqparattardy saralap, mamandardyń kózqarasyn oqyrmanǵa jetkizýdi jón kórdik. Máselen, elimizge tanymal memleket qaıratkeri, ǵalym Jaqsybek Kúlekevtiń AbayLive YouTube arnasyna bergen suhbatyn kórýge keńes beremiz. Kezinde AES-ke qarsy bolǵan ǵalym qazir nelikten bul jobany qoldaıtynyn naqty derektermen dáleldegen.
AES salý – eldiń damý jolyndaǵy memlekettiń qajettiligi bolyp tabylady. Bul energetıkalyq tepe-teńdikti ártaraptandyrý, halyqaralyq mindettemelerdi oryndaý jáne áleýmettik-ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý úshin qajet. Qazaqstan 2060 jylǵa qaraı jahandyq ekologıalyq standarttardy saqtaý men kómirtegi beıtaraptyǵyna umtylýdy maqsat etken.
Energetıka mınıstrliginiń Atom energetıkasy jáne ónerkásibi departamentiniń dırektory Ǵumar Serǵazınniń málimdeýinshe, elimizde AES salýǵa barlyq alǵysharttar bar: shıkizat qory jetkilikti, óndiris joǵary deńgeıde damyǵan, ǵylymı áleýetimiz kóptegen damyǵan elderden alda.
AES-tiń kadr máselesine qatysty da sheshim bar. Eger referendým nátıjesinde halyq qoldaý bildirse, tańdalǵan memleket tehnologıasyna saı 1000 ınjener-maman daıarlaý qıyn emes. Bul bizdiń elimizdiń qolynan keledi.
Referendýmda elimizde AES salý máselesi talqyǵa salynyp, sheshim qabyldanady. Bul Qazaqstannyń bolashaǵy úshin strategıalyq mańyzy bar sheshim bolmaq. Demek, azamattyq paryz ben referendýmǵa qatysatyn elektorattyń paıyzdyq kórsetkishi synǵa túsedi. Árkim óz daýysynyń bolashaq úshin mańyzdy ekenin túsinip, áleýmettik jaýapkershiligin oryndaýy tıis.