Elimizde Otbasy kúni jyl saıyn qyrkúıektiń ekinshi jeksenbisinde atap ótiledi. Bıyl ol 14 qyrkúıekke sáıkes kelip otyr.
Otbasy kúni Qazaqstanda alǵash ret 2013 jyly resmı túrde bekitildi. Sodan beri jyl saıyn turaqty túrde atalyp keledi.
Ataýly kún qarsańynda, Aqshamnews.kz tilshisi shańyraq kótergisi kelip júrgen jandarǵa úılenbeı turyp bilý kerek mańyzdy keńesterdi toptap kórdi.
Otbasy qurý – ómirdiń mańyzdy kezeńi. Biraq kóp jastar toıǵa daıyndyqqa kóp kóńil bólip, al naǵyz mańyzdy dúnıelerdi eskerýsiz qaldyryp jatady. Erteńgi ómirińizdi senimdi bastaý úshin úılenbeı turyp bilýge tıis bes keńesti nazarlaryńyzǵa usynamyz.
1. Ózińizdi tanyp alyńyz
Aldymen ózińizdiń qandaı adam ekenińizdi, ómirlik qundylyqtaryńyzdy, maqsattaryńyzdy túsinip alý mańyzdy. Ózin tanı almaǵan adam ekinshi bireýmen úılesimdi bolýda qınalady.
2. Ortaq qundylyqtardy anyqtańyz
Sizdi baılanystyratyn tek sezim emes. Bolashaq jaryńyzben dinge, dástúrge, otbasyǵa, bala tárbıesine, qarjyǵa degen kózqarastaryńyzdyń úılesimdi bolǵany mańyzdy. Bul bolashaqtaǵy kóptegen daýdyń aldyn alady.
3. Qarjylyq daıyndyq jasańyz
Tek toıǵa emes, odan keıingi ómirge de qarjylaı daıyn bolý qajet. Úı, turmys, kúndelikti shyǵyndar – munyń bári aldyn ala oılastyrylǵany durys. Qarjy máselesin ashyq talqylap úırenińiz.
4. Sóılese bilý mádenıetin qalyptastyryńyz
Qarym-qatynas jasaýdy úırenbeı turyp, otbasy qurý qıyn. Bir-birine renishti jınamaı, máseleni ashyq talqylaı bilý – bolashaq nekeniń berik negizi.
5. Jaýapkershilikti qabyldaýǵa daıyn bolyńyz
Úılený – tek romantıka emes, úlken jaýapkershilik. Jas otbasynyń baqytty bolýy erli-zaıyptylardyń ekeýiniń de daıyn bolýyna baılanysty.
«Baqytty otbasy» otbasylyq keńes ortalyǵynyń jetekshisi, koých-trener Eljas Ertaıuly bala tárbıesi, otbasy qundylyǵy taqyrybynda sóz qozǵap júrgen tájirıbeli maman. Bul taqyrypta onyń jazyp júrgen eńbekteri de az emes. Avtordyń "Jubaıyńnyń júregin jaralama//jaýla"atty kitabynan shaǵyn memleket - otbasyn qurǵan nemese qurǵaly júrgen jandarǵa paıdaǵa jarar degen nıetpen birazyn saralap usynýdy jón kórdik:
1. Ydys-aıaqty syldyrlatpaý. Ydys-aıaq áıeldiń bıliginde. Sol sebepti ydys-aıaqty syldyrlatýshy er kisi emes, áıel kisi bolýy kerek. Áıel adam jaratylysynan názik, soǵan saı sezimtal keledi. Sondyqtan, sezimge berilip, ashýǵa tez berilý oǵan kóbirek tán. As bólmesinde ydys-aıaq syldyryn estigen er adam ony odan ary syldyrlatpaýy kerek. Sebebi ekeýi eki jaqtan syldyrlatatyn bolsa, ydystyń synýy ǵajap emes. Al ony qaıta qalpyna keltirý múmkin emes. Erli-zaıyptylar arasyndaǵy qalǵan kóńilde de sol sıaqty, ár urys saıyn otbasynyń tynyshtyǵy men berekesi ketetinin umytpaǵan jón.
2. «Únsizdik jeńisi». Bul ádisti sóılemeý nemese til qatpaý dep emes, ashýlanbaý dep túsingen jón. Eger erli-zaıyptylardyń biri sabyrly qalpynan taıyp, ashýǵa boı aldyrsa, ekinshisi sabyrlyq saqtap, ashýǵa baspasa durys. Jubaıyńyz ot bop janǵanda, siz de ot bolyp jansańyz, eki ot qosylyp, órt shyǵady. Odan da, jubaıyńyz ot bolyp janǵan kezde, siz sý bolýǵa tyrysyńyz!
3. Sezimge kútim kerek! Bul máselede laýlap janǵan ottyń sóni qalmaýy úshin oǵan tamyzyq tastap otyrý shart. Eger erli-zaıyptylar sezimderine kútim jasap, olardyń álsireýine jol bermese, qoǵamdaǵy ajyrasý kórsetkishi de aıtarlyqtaı azaıar edi.
4. Qurmettiń sıqyrly kúshi. Jubaılar úılengen kezdegi jaqsy kórý nemese ǵashyqtyq sezimderi ýaqyt óte kele qurmetke ulasýy tıis. Sebebi ǵashyqtyq sezimniń ómiri uzaq emes. Erli-zaıyptylardyń bir-birine qurmeti shartsyz bolýy kerek. Iaǵnı, jubaıyńyzdy qurmetteý úshin eshqandaı shart qoıylmaýy kerek.
5. Birge kúlip, birge jylaý. Jubaıyńyzdyń júregin jaýlap, kóńilin aýlaǵyńyz kelse, onda bólisýdi úırenińiz. Juptar bas qosyp, otbasy qurýǵa nıettengen sátten bastap bólisý fýnksıasy iske qosylýy kerek. Jep otyrǵan bir japyraq nannan bastap, ýaqytyńyzdy, tabysyńyzdy jáne ómirińizdi bólisýge daıyn bolýyńyz qajet. Bólisýdiń shyńy - qaıǵa men qýanyshty bólise alý.
6. Jubaıyńyzǵa senińiz. Bir-birine sený úshin áýeli shynaıy jaqsy kórý kerek. Iaǵnı, sený jaqsy kórýden keıin keledi jáne odan joǵary turady. Jubaıyńyzdyń júregin jaýlaǵyńyz kelse, oǵan senýmen qatar senim artýyńyz da óte mańyzdy.
7. Janqıarlyq jasaý. Janqıarlyq - baqyttyń ólshem birligi. Iaǵnı, otbasyda qanshalyqty kóbirek janqıarlyq bolsa, ol otbasynyń baqytty bolý yqtımaldyǵy da sonshalyqty kóbirek deýge bolady. Biraq, janqıarlyqty ózin qurban etýmen shatastyrmaǵan jón. Qarapaıym mysal, fýtbol kórgendi jaqsy kórmeıtin áıeli úshin bir ret bolsyn mańyzdy machty kórýden bas tartyp, sol ýaqytty onymen birge ótkizý úshin arnaýy - er adam tarapynan janqıarlyq áreket.
8.Jubaıyńyzǵa iltıpat jasap otyryńyz! İltıpat aıtý kerek degenge ony bir qıyn nárse dep oılaýdyń qajeti joq. İltıpat aıtý degenimiz - kúndelikti ómirińizde esh qınalmaı, shyǵyndanbaı isteýge bolatyn nárse. Biraq, jubyńyzǵa aıtatyn maqtaýlaryńyz ben iltıpattaryńyz oryndy, mindetti túrde, bir negizge súıenýi kerektigin esten shyǵarmaǵan jón.
9. Mańyzdy kúnder men sátterdi umytpańyz. Jubaılar arasyndaǵy sezimdi kúsheıtýge qoldanatyn quraldardyń biri - mańyzdy kúnder men umytylmas sátterdi atap ótý. Osy kúnderdi atap ótý, shaǵyn syılyqtar berý arqyly shań basa bastaǵan nemese shóldep qalǵan sezimderińizdi qaıtadan qalpyna keltirip, sol bir umytylmas sátterdegi sezimderińizdi sezine alasyz.
10. "Men" degendi umytyp, "Biz bolý". Otbasyn qurý "men" deıtinderdiń emes, "biz" deı alatyndardyń qolynan keletin is. "Men"+"Men"="Men"-der nemese 2 "Men" bolmaıtyny túsinikti. Sol sekildi otbasy qurǵan eki "men" jeke dara "men"-der bolýdy qoıyp, gramatıkaǵa da, ómir zańdylyǵyna da saı áreket etip, "biz" bolǵany jón.
Otbasyn qurý aldyndaǵy jas juptardyń basty qateligi. Psıhologtyń pikiri
Kóp jastardyń sanasynda mynadaı ıllúzıa bar: «Meni baqytty etetin basqa adamdy tapsam boldy». Biraq shyn máninde, eger adam ózdiginen baqytty bola almasa, ony syrttan eshkim tolyqtyra almaıdy.
Otbasy – tek mahabbat qana emes, bul birlesip ómir súrýge arnalǵan kelisim. Biz kez kelgen qarym-qatynasta, jumys barysynda nemese iskerlik ortada kelisimshartqa qol qoıamyz. Sol sıaqty otbasyn qurý da bir kelisimshart ispetti. Munda árqaısynyń óz róli, mindeti men shekarasy bolýy tıis.
Jas juptar balaly bolýdan buryn, eń aldymen, ózderiniń ishki qundylyqtaryn aıqyndap alýy kerek. Ata-ana bolýǵa sanaly túrde daıyn ba? Áleýmettik jaǵdaıyn, turmysqa qajetti múmkindikterin ashyq talqylap alý mańyzdy. Óıtkeni bul máselelerdi sheshpeı, nekege asyǵý keıin daý-janjalǵa ákelýi múmkin.
Psıholog Jeńiskúl Habaeva da túsinispeýshilik kóbine keshire almaýdan, jubaıyn basqa bireýmen salystyrýdan jáne jeke shekarany syılamaýdan týyndaıtynyn atap ótedi. Osy turǵyda ol mynadaı oıdy alǵa tartady:
- Ár adam aldymen kináni ózgeden emes, ózinen izdeýi kerek.
- Juptar kóbine súıiktisiniń kemshiligin ǵana kóredi, biraq óziniń bala kúninen qalǵan psıhologıalyq jaraqatyn baıqamaıdy.
- Árkim óz áke-sheshesiniń otbasylyq modelin beısanaly túrde jańa otbasyna ákeledi. Eger ol talqylanbasa, bul jańa nekege tikeleı áser etedi.
Neni esten shyǵarmaý kerek?
- 1. Keshire bilý – baqytty nekeniń basty kilti.
- 2. Jubaıymen qarym-qatynasty basqa otbasymen salystyrmaý qajet.
- 3. Árkim óziniń rólin, jaýapkershiligin jáne shekarasyn qurmetteýi tıis.
- 4. Bala kúngi jaraqattardy túsinip, olardy jańa otbasyna kóshirmeý kerek.
- 5. Óz otbasyńyzdy shaǵyn memleket dep bilip, oǵan jaqsy qundylyqtar sińirgen abzal.
Otbasy qurý – tek qýanyshty sátter men merekelik toı emes, ómirlik jaýapkershilik pen úlken daıyndyqty talap etetin mańyzdy qadam. Jas jubaılardyń úılesimdiligi ózara syılastyqqa, senimge, qurmetke, ashyq sóılesýge jáne ortaq qundylyqtarǵa negizdelgende ǵana berik bolady. Sondyqtan da shańyraq kóterer aldynda rýhanı, psıhologıalyq jáne qarjylyq turǵydan daıyn bolý – baqytty otbasynyń kepili.