Úkimette vıse-premer Serik Jumanǵarınniń tóraǵalyǵymen ótken keńeste óńirlerge áleýmettik mańyzy bar azyq-túlikti jedel jetkizý men onyń quny talqylandy.
Vıse-premer Serik Jumanǵarın áleýmettik azyq-túlik ónimderin óńirlerge jetkizý merzimin qysqartýǵa múmkindik beretin kez kelgen sheshim qabyldaý týraly QTJ UK AQ-ǵa bir apta buryn bergen bolatyn. Áleýmettik azyq-túlik baǵasyn turaqtandyrý jónindegi kezekti keńeste atqarylǵan jumystyń nátıjeleri týraly «QTJ – Júk tasymaly» JSHS bas dırektory Vladımır Petrov málimdedi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz QR Premer-Mınıstriniń aqparattyq resýrsyna silteme jasap.
Aıtylǵan málimetter boıynsha, 2023 jyldyń 9 aıynda Qazaqstanǵa aýyl sharýashylyǵy júkteriniń ımporty 2,1 mln tonnany qurady.
«Tek qazan aıynyń ózinde 341 myń tonna astyq jóneltiletini aıtylyp, onyń 190 myń tonnasy kelisilgen. Bul rette negizgi jospar boıynsha bastapqyda 58 myń tonna astyq qaralsa, 132 myń tonnasy Saýda mınıstrligimen jáne Astyq óńdeýshiler qaýymdastyǵymen qosymsha pysyqtaldy. Kelisilgen tizimde joq ótinish berýshilerdiń 151 myń tonnasyna ótinimder qabyldanbady. 10,1 myń tonna un ákelýge qatysty barlyq ótinimder 100%-ǵa oryndaldy. Áleýmettik azyq-túlik ónimderi boıynsha osyndaı jaǵdaı – 145 myń tonna kólemindegi ÁMAT ımportyna qatysty barlyq ótinimder oryndaldy. Ótinimder bir táýlik ishinde maquldanady», — dedi V. Petrov.
Sonymen qatar qazan aıynyń basynan beri el ishinde astyq, un jáne áleýmettik azyq-túlik taýarlaryn tasymaldaý boıynsha artta qalýshylyq baıqalady. Astyq boıynsha josparlar 76%-ǵa, un boıynsha – 72%-ǵa, kókónister boıynsha – 94%-ǵa, kúnbaǵys maıy boıynsha – 23%-ǵa oryndaldy. Jalpy, osy kúnderi el ishinde 619 myń tonna kólemindegi áleýmettik ónimderdi tasymaldaý jospary bolsa, 181,9 myń tonnaǵa tapsyrys oryndaldy.
«Temir jol bólimsheleriniń barlyq basshylaryna birinshi kezekte vagondar azyq-túlik ónimderin jetkizýdi qamtamasyz etýi qajet, ótinishterdi bir táýlik ishinde qaraý tapsyryldy. Táýlik boıy kezekshilik belgilendi», — dep dep atap ótti «QTJ–Júk tasymaly» JSHS bas dırektory.
Jalpy, Ulttyq statısıka búrosynyń málimeti boıynsha, negizgi azyq-túlik taýarlarynyń jalpy baǵa ındeksi 4 aı boıy tómendegennen keıin maýsymaralyq kezeńde apta saıynǵy ósim 0,1%-dy qurady. Bul negizinen taýyq jumyrtqasy baǵasynyń maýsymdyq ósýine baılanysty boldy (1,3%). Sondaı-aq qaraqumyq (0,7%) jáne un (0,5%) baǵasynyń shamaly ósimi tirkeldi.
Óńirler boıynsha baǵa jaǵdaıyn qarastyratyn bolsaq, jyl basynan beri eń úlken ósim Ulytaý oblysynda tirkelip – 9,6%-dy qurasa, Astanada jalpy ósý ındeksi 7,6%-dy kórsetip, ekinshi orynda keledi. Jıynda Serik Jumanǵarın atap ótkendeı, bul atalǵan aımaqtardyń basshylyǵy azyq-túlik qaýipsizdigine basymdyq bermeı otyr.
Eń jaqsy kórsetkish Almaty oblysynda (-0,2%) tirkeldi. Búginde ol jyl basynan beri ÁMAT baǵasyn turaqtandyryp qana qoımaı, tómendete alǵan jalǵyz óńir.
Qazaqstannyń barlyq óńirlerinde un baǵasynyń kóterilýin eskere otyryp, jıynda arzandatylǵan astyqty jóneltý jumystarynyń barysy tyńdaldy.
«5 oblys astyq shyǵarýdy bastady. Astyqtyń alǵashqy toptamasy Túrkistan, Pavlodar, Shyǵys Qazaqstan oblystaryna jetkizildi. Qyzylorda oblysynyń operatory astyqty untaqtap, Qostanaıdan un salynǵan vagondardy jóneltti. Sonymen qatar Jetisý, Ulytaý óńirleri men Almaty qalasyndaǵy un tartýshy operatorlary áli kúnge deıin Azyq-túlik korporasıasymen jetkizilim shartyna qol qoıǵan joq. Al, Soltústik Qazaqstan men Abaı oblystarynda un tartý operatorlary áli anyqtalǵan joq», — dedi SIM Saýda komıtetiniń tóraǵasy Aıdar Ábildabekov.
Oń kórsetkishtiń mysaly retinde Saýda komıtetiniń tóraǵasy Pavlodar oblysyndaǵy jergilikti memlekettik organdar men bıznestiń ózara is-qımyly nátıjesin atady. Kásipker arzan astyqtyń jetkizilýin kútpeı-aq, áleýmettik nan pisirýge arnalǵan undy jedel túrde jetkize bastady.
ÁMAT baǵalary jónindegi keńeste óńirlerdegi ónimsiz deldaldardy joıý jaǵdaıyna erekshe nazar aýdaryldy. Máseleni egjeı-tegjeıli taldaý úshin Serik Jumanǵarın BQDA-ǵa kelesi keńeste monopolıaǵa qarsy organnyń áleýmettik mańyzy bar azyq-túlik taýarlarynyń naryqtaryn jáne óndirýshiden saýda jelilerine deıingi azyq-túlik jetkizý tizbegin taldaý bóliginde jumys nátıjelerin usynýdy tapsyrdy.