Kópqabatty úı turǵyndary aýlasyndaǵy áıelge polısıaǵa shaǵymdanbaq. Sebebi ol úıdiń mańyndaǵy saıabaqta kógershinderge jem shashady. Al qustardyń "qaldyǵy" aınalany lastap, ıis shyǵarady. Áıeldiń aıtýynsha, ol "izgi is" jasap júr. Al buǵan zań ne deıdi? Aqshamnews.kz tilshisi bul suraqtyń jaýabyn izdep kórdi.
Janýarlardy tamaqtandyrý zań buzý ma?
Másele tek kógershindermen shektelmeıdi. Kóshede ıt-mysyqqa, saıabaqtaǵy tıinder men basqa da jabaıy qustarǵa jem beretinder de bar. Biraq munyń bári – aınalany lastaý ma, álde qaıyrymdylyq pa?
Qazaqstan zańdarynda janýarlarǵa jem berýge tyıym salatyn naqty bap joq.
Mysaly:
- "Janýarlarǵa jaýapkershilikpen qaraý týraly" zańda,
- "Jabaıy janýarlar dúnıesin qorǵaý jáne paıdalaný týraly" zańda,
- eldi mekenderdiń kórkeıtý erejelerinde
jáne tipti Ákimshilik kodekste (QR ÁQBtK) de mundaı tyıym jazylmaǵan.
Tipti úı janýarlaryn qoǵamdyq orynda tamaqtandyrý da resmı túrde tyıym salynǵan is emes.
Adaam ne úshin jazalanýy múmkin?Zań boıynsha, ákimshilik jaza janýarlardy tamaqtandyrǵany úshin emes, onyń saldarynan, ıaǵnı lastanǵan aýmaq úshin qarastyrylǵan.
Munda eki bap bar:
-
432-2-bap – "Qoǵamdyq oryndardy lastaý"
Qoǵamdyq oryndardy, saıabaqtardy, aýlalardy jáne t.b. jerlerdi lastaý - 10 AEK mólsherinde aıyppul nemese 40 saǵat qoǵamdyq jumys.
-
505-bap – "Qalalar men eldi mekenderdiń aýmaǵyn abattandyrý erejelerin buzý"
Bul bap aýqymdyraq: eger adam turǵyn úıdiń aýlasyn, kireberisti nemese jeke aýmaqty lastasa - 20 AEK aıyppul salynady.
-
Eger adam saıabaqta, skverde, kóshede, aýlalarda (kópqabatty úılerdiń) jem shashsa - 432-2-bap qoldanylady (10 AEK).
-
Al eger mektep, aýrýhana, sport kesheni sıaqty qoǵamdyq nysandarda nemese jeke úı aýlasynda las qaldyq qaldyrsa - 505-bap boıynsha (20 AEK) jazalanady.
Mysaly:
- Bireý páter podezinde temeki tuqylyn tastasa – 20 AEK.
- Al dál sol tuqyldy aýlanyń syrtynda tastasa – 10 AEK.
Zańnyń qısyny osyndaı.
Al kógershinge jem berý aınalany lastaý bolyp ma?Joq, eger artynan qoqys qalmasa, adam zań aldynda jaýap bermeıdi. Polısıa aıyp salý úshin tikeleı sebep-saldar baılanysyn dáleldeýi kerek
- Eger kógershinder jegennen keıin aýla túgel nájiske tolsa,
- nemese tamaq qaldyǵy qoqystyń paıda bolýyna, tipti tyshqan qaptaýyna sebep bolsa, onda ıá – bul qoǵamdyq oryndy lastaý dep tanylýy múmkin.
Biraq muny dáleldeý óte qıyn. Sondyqtan zańnyń 10-baby boıynsha ár kúmán azamattyń paıdasyna sheshiledi.
Qaıyrymdylyq pen zań arasyndaǵy shekaraKóp adam janýarlardy jany ashyǵandyqtan tamaqtandyrady. Bul, zań tilimen aıtqanda, "janýarlarǵa adamgershilikpen qaraý qaǵıdaty" (3-bap, 4-tarmaq) bolyp sanalady. Memleket, kerisinshe, halyqta osyndaı meıirim men jaýapkershilikti qalyptastyrýy tıis (5-bap, 1-tarmaq).