Álemde aýtızm sındromy 75 mln adamda bar eken.
Bul sındrom ásirese balalar arasynda artyp keledi. Sońǵy 9 jylda bes esege ósken, dep habarlaıdy aqshamnews.kz 24.kz-ke silteme jasap.
Búgin - dúnıejúzilik aýtızm másálesi boıynsha aqparat taratý kúni.
Bul «Autism Speaks» uıymynyń deregi. Jalpy aýtızm – álem boıynsha áli tolyq zerttelmegen sındrom. Dese de ony keıingi jyldary balalarda erte anyqtaýdyń zamanaýı ádisin usynǵan elder bar.
Jer betindegi árbir 42-shi ul jáne ár 189-shy qyz balada aýtızm sındromy bar. Batys elderinde mundaı balalardy qorshaǵan ortaǵa beıimdeý úshin túrli baǵdarlamalar qabyldanǵan. «Autism Speaks» uıymynyń málimeti boıynsha AQSH-ta bir balaǵa jylyna 30 myń dollar bólinedi. Bul 15 mıllıonǵa jýyq teńge. Qarajat emine, júrip-turýyna jumsalady.
Aýtıst balalardy álemdik medısına «jańbyr balalary» dep te ataıdy. Óıtkeni olar sýdy jaqsy kóredi. Máselen, damyǵan elderde arnaıy terapıa bar. Ol delfındermen emdeý. Bul arqyly aýtıst balalardyń 70%-niń jaǵdaıy jaqsarǵan. Qazirde delfın terapıasy AQSH medısınasynda keńinen qoldanylady. Budan bólek ıppoterapıa ádisi de bar. Iaǵnı jylqylarmen serýendeý balalardaǵy usaq motorıkany jattyqtyrýǵa jaqsy kómektesedi. Bul AQSH, Ispanıa, Meksıkada jaqsy damyǵan. Byltyr Qytaı ǵalymdary aýtızm sındromyn jasandy ıntellekt kómegimen anyqtaý bolatyn tehnologıa oılap tapty. Iaǵnı kózdiń torly qabyǵyn dıagnostıkalaý arqyly aýtızmge shaldyqqan balalardy 95% dáldikpen anyqtaýǵa bolady. Kózdegi talshyqtar men qan tamyrlaryn skanerleý arqyly 70 balanyń ishinde aýtızm sındromy bar 46 balany anyqtaǵan. Bul ádis ázirge synama túrinde ǵana qoldanyldy.
«Eger halyqaralyq deńgeıde maquldansa, jobany álemdik medısınaǵa jańa ádis retinde engizý josparda bar», – deıdi ǵalymdar.
«Adam janarynyń ishindegi aqparat óte qundy. Oftálmoskopıa arqyly biz torly qabyqty, optıkalyq nervti jáne kózdiń basqa qurylymdaryn zertteımiz. Retınaldy skanerleý aýytqýlardy erte anyqtaýdy jaqsartýǵa kómektesedi» , - deıdi Gonkong ýnıversıtetiniń profesory Bennı Zı.
Mamandardyń bir toby aýtızmdi psıhıkalyq dert dese, endi biri genetıkamen baılanystyrady. Tipti dertti aýrý emes, qalypty damý kúıinen aýytqý deıdi. Jalpy aýtızmniń qalaı paıda bolatyny ne áser etetini áli kúnge beımálim. Alaıda dıagnoz qanshalyqty erte anyqtalsa, soǵurlym dertti jeńildetýge múmkindik kóp.