2020 jylǵy koronavırýs tolqynynan keıin býyny men súıegi qaqsaıtyn adamdar kóbeıdi. Dárigerler densaýlyqty qalpyna keltirý úshin kóp qozǵalý kerektigin, ártúrli jattyǵýlar jasaý qajettigin aıtyp jatady. Biraq egde adamdarǵa qatty jattyǵý da qıyn. Operasıadan nemese aýyr jaraqattan soń birden ońalyp ketý de ońaı emes.
Qazir Almatydaǵy ártúrli aýrýhanalar men shıpajaılarda emdelýshi azamattardy pasıvti jattyǵý quraldaryna súıenip, arnaıy kýrstardan ótkize bastady. Balshyqpen emdeý sekildi dástúrli em-dom taǵy bar.
Mysalǵa almatylyqtar baryp emdeletin, QR Prezıdentiniń İs Basqarmasyna qarasty «Almaty Resort» shıpajaıyn alaıyq. Onda býyn aýrýlaryn emdeýdiń túrli joly bar. Tek «Ońaltý zalyna» aıyna kem degende 35-40 adam kelip, kýrstan ótip ketedi. Sonyń ishinde orta eseppen 20 naýqas tizesine endoprotezdeý operasıasy jasalǵan soń ary qaraı tolyq ońalý úshin keledi. Al olardyń 90% tizesin búgý, jazýyn jaqsartyp, tolyq emdelip shyǵady.
Germanıadan ákelingen ártúrli apparat arqyly aıaq-qoldy tireý nemese qozǵalǵanda jumys isteıtin sińirlerdiń jumysyn qalpyna keltiredi. Aıaq-qol synǵan soń gıpste uzaq júrgende qozǵalmaı qalatyn ıyq, jambas, tize jáne tobyq sekildi kóptegen býyn qatyp, tartylyp qalady. Ia bolmasa aýyr jaraqattan soń túıilip nemese kerisinshe sozylyp qalatyny bar. Sonyń bárin qalpyna keltirýdiń tásilderi jetkilikti. Kúsh salmaı, aýrytpaı aqyryn ǵana apparattyń kúshimen pasıvti jasaýǵa bolady.
Sonymen qatar apparattan bólek arnaıy jattyǵýlardyń kómegimen, onda da dárigerdiń nusqaýymen, medbıkeniń qaraýymen mehanıkalyq jattyǵýlardy jasaýǵa, buǵanany, omyrtqany jáne taǵy basqa súıek pen súıekti jalǵap turǵan býyndardy qalpyna keltirýge, sóıtip qaqsaý men syrqyraýdy tolyq basyp, emdelip shyǵýǵa múmkindik kóp.
Bul shıpajaıda dástúrli balshyqpen emdeý de bar. Ol arqyly býyndaǵy isikti qaıtaryp, qan aınalymyn qalpyna keltiredi. Shıkizatty Narynqol aýdanynan tasymaldaıdy. Sol sekildi janartaý balshyǵymen emdeıtin ádis bar. Ony fango-parafın deıdi. Artrıtter, artrozdar, bulshyqet pen sińirdiń aýrysynýyn, býynnyń isigin qaıtarady.
Jalpy býyn aýrýlaryn emdeýdiń budan basqa da túrli tásilderi bar. Biraq mindetti túrde dárigermen aqyldasyp alǵan jón.