1 qazanǵa deıin kez kelgen adam qalalyq ortany damytý ıdeıasyn usyna alady.
23 tamyzda Almaty qalasynyń búdjet qarajatyn bólý prosesine turǵyndardyń qatysýyn qarastyratyn «Búdjetke qatysý» qalalyq jobasy aıasynda jobalyq usynystardy qabyldaý bastaldy. Bul týraly Almaty qalasynyń áleýmettik-ekonomıkalyq damý máseleleri jónindegi qoǵamdyq keńesiniń otyrysynda qala ákiminiń orynbasary İlıas Óserov aıtty, dep habarlaıdy Almaty-akhamy.kz.
2021 jyldyń 23 tamyzy men 10 qyrkúıegi aralyǵynda turǵyndar 61 joba usynǵan. Alataý aýdanyn abattandyrý boıynsha eń kóp ótinim túsken (28), odan keıin Medeý (10) jáne Áýezov (6) aýdandary. Almaly, Túrksib jáne Bostandyq aýdandarynyń turǵyndarynan tórt ótinish tústi. Naýryzbaı (3) jáne Jetisý (2) aýdandary.
Jobalyq usynystardyń ishinde: Shańyraq-1 shaǵynaýdanynyń turǵyndary úshin jasyl aımaq, balalar sport alańyn qurý, Baǵanashyl shaǵynaýdanynda nóser kárizin ornatý jáne ortalyq káriz tóseý jáne t. b.
1 qazanǵa deıin budget.open-almaty.kz kez kelgen adam qalalyq ortany damytý ıdeıasyn usyna alady. Eger bul bastama basqa turǵyndardyń daýystarymen qoldaý tapsa, ol qalalyq búdjet esebinen júzege asyrylady.
Eki jyl ishinde «Búdjetke qatysý» aıasynda saıabaqtardy, skverlerdi, aýlalardy abattandyrý, sondaı-aq jalpy paıdalaný aýmaqtaryn jaryqtandyrý jáne jóndeý boıynsha 7,3 mlrd teńge somasyna 317 joba (2020 – 49 joba, 2021-268 joba) iske asyryldy.
İlıas Óserov aldaǵy ýaqytta «Búdjetke qatysý» qarjylandyrýdy ulǵaıtý ǵana emes, atap aıtqanda shet aımaqtar úshin de, sonymen qatar jobalardy irikteý rásimderin jetildirý – turǵyndardan usynystar jınaýdy jyl boıy júzege asyrý josparlanǵanyn atap ótti.
Qala ákiminiń orynbasary Smart Almaty strategıasy aıasynda júzege asyrylyp jatqan jobalarǵa da toqtaldy. Megapolıste komýnaldyq tólemderdi tóleý boıynsha pılottyq joba, sondaı-aq kolejder men joǵary oqý oryndary túlekteriniń eńbek kóshi-qony boıynsha joba iske qosyldy.
Budan basqa, Almaty búdjetin josparlaý men atqarýdyń sıfrlyq quraldaryn qoldanýdy keńeıtý maqsatynda ótken jyldan bastap osy rásimderdi avtomattandyrý boıynsha jumys jalǵasýda.
Búgingi tańda Smart Almaty-dy qalyptastyrý sheńberinde Azamat 360/ Sıngapýr modeliniń qaǵıdaty boıynsha derekterdiń biryńǵaı qoımasy; barlyq joǵary oqý oryndaryndaǵy, (AT) kompanıalardy daryndardyń aınalasyna biriktirýge arnalǵan biryńǵaı komýnıkasıalyq keńistik quryldy (platformada 1800-ge jýyq adam, 15 (AT) kompanıa tirkelgen, Almatynyń barlyq İT-ýnıversıtetteri).
Sondaı-aq jeke bıznes tarapynan tikeleı ınvestısıalar esebinen shalǵaı aýdandarda akt ınfraqurylymdyq damytý júzege asyrylýda; qala aýdandaryn ekonomıkalyq klasterleý (kreatıvti ındýstrıalarǵa nazar aýdara otyryp, qala turǵyndarynyń kiristeri men shyǵystary kórsetkishteriniń serpinin qadaǵalaý kartasy); Smart City Accelerator (Astana Hub-pen Aqyldy qala jobalaryn damytý boıynsha startaptar úshin alǵashqy akselerasıa baǵdarlamasy) iske qosyldy.
«Qazaqtelekom» AQ-men birlesip «tirkelgen symsyz qoljetimdilik» jobasy iske qosyldy, Eýropalyq Qaıta Qurý jáne damý bankimen birlesip, Almatynyń «Sıfrlyq qosarly» jobasy pysyqtalýda.
İlıas Óserov sondaı-aq «Bıznestiń jol kartasy», «Eńbek», «Qarapaıym zattar ekonomıkasy», «Agroónerkásiptik keshendi damytý», «Almaty Bıznes-2025» memlekettik baǵdarlamalary sheńberinde jyl basynan beri 191,6 mlrd teńgege 1,2 myńnan astam joba maquldanyp, 2,5 myńnan astam jańa jumys orny qurylǵanyn aıtty.
Keshendi tásil ekonomıkany qalpyna keltirýdiń joǵary qarqynyn qamtamasyz etti. Máselen, aǵymdaǵy jyldyń jeti aıynda qysqa merzimdi ekonomıkalyq ındıkator 109,1% (QR -103,7%) qurady. Ónerkásiptiń 22% - ǵa ósýi qamtamasyz etildi (kólemi – 782,9 mlrd teńge; QR NKI – 102,5%), Investısıalar 19,7% – ǵa (538,6 mlrd teńge; QR-98,6%), qurylys 22,1% - ǵa (195,5 mlrd teńge; QR-111,1%), shamamen bir mıllıon 190 (1189,7) myń sharshy metr turǵyn úı paıdalanýǵa berildi, ósim 4,7%.
Saýdanyń qalpyna keltiriletin ósýi júk aınalymynyń 19,3%-ǵa (14127,6 mln tkm) ósýine alyp keldi. Baılanys qyzmetteri 13,8%-ǵa ósti (335,4 mlrd teńge; QR-112,5%).
Almatyda tamyz aıynda tutyný baǵalarynyń ındeksi 105,6%-dy qurady, bul respýblıka deńgeıinen tómen (QR-105,8%). Buǵan jergilikti búdjetten 10 mlrd.teńge (2018 jyly – 1 mlrd. teńge, 2019 jyly – 2 mlrd. teńge, 2020 jyly – 5 mlrd. teńge, 2021 jyly – 2 mlrd. teńge) bólindi.), áleýmettik mańyzy bar 19 azyq-túlik taýarlarynyń baǵasyn turaqtandyrý úshin.
Memlekettik búdjetke 1 trln 803,7 mlrd teńge salyqtar men tólemder tústi, bul ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 30,8% - ǵa artyq, onyń ishinde RB – 1 281,0 mlrd.teńge (131,8%), JB-522,7 mlrd. teńge (128,4%).
İlıas Óserov memlekettik josparlaý júıesindegi sońǵy ózgeristerge sáıkes Almatynyń damý baǵdarlamasy Qazaqstan Respýblıkasynyń ulttyq damý josparyna sáıkes ózektendirilgenin atap ótti. Búgingi tańda Almatyda Damý baǵdarlamasymen qatar Nur Otan jol kartasy, memlekettik jáne qalalyq baǵdarlamalar, «Jańa Almaty» keshendi damý jospary belsendi júzege asyrylýda.
Ákim orynbasarynyń aıtýynsha, 2021 jyldyń sońyna deıin Shańyraq-1 shaǵynaýdan turǵyndaryn sýmen qamtamasyz etý jáne Almaty qalasynyń ońtústik bóliginiń turǵyndaryn elektrmen jabdyqtaý josparlanǵan. Búginde kóp páterli turǵyn úılerge («Teremkı», «Alma City-5» KTÚK) ınjenerlik jelilerdi tartý, jylý-energetıkalyq júıeni damytý men jańartý jumystary belsendi júrgizilýde.
Qalanyń áleýmettik mańyzdy máseleleriniń qatarynda jańa oqý jylynda mektepterdi sanıtarlyq-gıgıenalyq quraldarmen (sanıtaızerler, jýý quraldary, resırkýlátorlar) 100% qamtamasyz etý, pasıentterdi sırek kezdesetin (orfandyq) aýrýlardyń 13 túri boıynsha tegin dárilik zattarmen qamtamasyz etý atap ótildi. Azamattardy áleýmettik qoldaý úshin 149 áleýmettik mańyzy bar qoǵamdyq kólik baǵyttary boıynsha sýbsıdıalaý qarastyrylǵan.
İlıas Óserov Almatynyń búdjeti áleýmettik-baǵdarly bolyp qala beretinin atap ótti. Qala tarıhynda alǵash ret búdjet shamamen 1 trln teńgeni qurady. Bul qarajat qalanyń áleýmettik mańyzdy máselelerin sheshýge baǵyttalǵan.
2021 jyldyń 8 aıynyń qorytyndysy boıynsha, Almaty qalasynyń komýnaldyq menshigine 176 jyljymaıtyn múlik obektisi qabyldandy, onyń ishinde «Almaty temirjol aýrýhanasy», onda jalǵyz qatysýshy qoǵamdyq densaýlyq basqarmasy bolyp anyqtaldy.
Sonymen qatar respýblıkalyq menshikten eriktiler úıin ashý úshin Baızaqov kóshesi, 33 mekenjaıynda jalpy aýdany 782,4 sh.m. jyljymaıtyn múlik obektisin qabyldaý qarastyrylǵan.
Sondaı-aq jekeshelendirýdiń 2021-2025 jyldarǵa arnalǵan keshendi jospary belsendi iske asyrylýda. I.Óserov atalǵan jospardan qalanyń úsh mańyzdy kásipornyn: «Almaty tazalyq», «Almatyelektrkólik», «Eco Almaty» shyǵarýdy josparlaǵanyn atap ótti.
Jasalǵan memorandým negizinde qarjy keńesshilerimen belsendi jumys isteý Almaty aglomerasıasyn damytý sheńberinde búdjet zańnamasyna ózgerister engizý boıynsha usynystar ázirleýge múmkindik berdi.
Jalpy sıpattaǵy transfertterdi esepteýdiń jańa ádistemesin qalyptastyrý boıynsha júzege asyrylyp jatqan sharalar Almaty boıynsha turaqty sıpattaǵy barlyq obektıvti shyǵystardy kórsetýge múmkindik beredi.