Qazaqstan Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq aıasynda ımporttyq baj salyǵy úlesin qaıta qaraýdy talap etetin elder kóshin bastady. 2023 jyldyń aıaǵyna qaraı biz alyp otyrǵan 6,955% úlestiń ádiletsiz ekeni aıqyn baıqaldy. Qyrǵyzstan men Armenıa da úlesti qaıta qaraýǵa múddeli. Biraq resmı Astana sıaqty emes, daýystary qatty shyqpaı otyr. Reseı men Belarýs sanksıalar kesirinen ımportty joǵaltsa da, úlesti qaıtadan ádil bólýge múlde qulyqsyz.
EÝRAZIALYQ ODAQ RESEI ME?
Reseı 2022 jylǵy aqpan aıynan beri barlyq statısıkasyn túgel jaýyp tastady. Sodan beri sarapshylar Reseı ımporty, rezervter qurylymy boıynsha aqparat ala almaı keledi. Árıne, óz statısıkasymen ne istegisi keledi, jaba ma, asha ma, óshire me, ol Reseıdiń ishki isi. Tolyq ózi biledi.
Biraq eń qyzyǵy, EAES-te óz statısıkasyn saıttan jasyryp qoıǵan. Iaǵnı 2022 jyldyń qańtar aıynan bergi málimetter joq.
Bul qalaı, EAES tek Reseı emes qoı? Sonda Máskeýde Eýrazıalyq ekonomıkalyq komısıadaǵy Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Armenıa, Belarýs ókilderi ne istep otyr degen suraq týyndaıdy. Bizdiń Máskeýdegi ókilder Baqytjan Saǵyntaev pen Baqyt Sultanovqa da osy máseleni kóterýge bolady.
Inbusiness.kz esebinshe, 2022 jyldyń qortyndysy boıynsha Astana, Bishkek pen Erevan ımporttaǵy úlesin 15,8 paıyzǵa arttyrǵan. Bul olarǵa kelisim boıynsha tıesili 10,075% úlesten (Qazaqstan – 6,955%, Qyrǵyzstan – 1,9%, Armenıa – 1,22%) kem degende bir jarym ese artyq.
IMPORTTYQ POSHLINA, BULYŃǴYR STATISIKA
2021 jyly EAES-ke ımporttyq poshlınadan 13,5 mıllıard dollar keldi. Odan Qazaqstanǵa 939 mıllıon dollar tústi. Byltyrǵy jyly bizge bulyńǵyr statısıka arqyly shamamen 630 mıllıon dollar túskenin shamalaýǵa bolady. Biraq naqty ımport kólemderine qarasaq, bizge keminde poshlınadan 1 mıllıard dollar kelý kerek edi. Sonda byltyr 370 mıllıon dollar nemese 170 mıllıard teńge joǵalttyq. Al bıyl shamamen 200 mıllıard teńgeden aıyrylamyz. Bul kúnine 548 mıllıon teńge.
Qazaqstan osy ádiletsizdikti túzegisi keledi. Reseıge salynǵan sanksıanyń jaqyn ýaqytta alynbaıtyny túsinikti. Sondyqtan bizdiń baj salyǵyndaǵy úlesimiz artpasa kemimeıdi.
«Almaty-akshamy», №129, 28 qazan, 2023 jyl