Qazaqstanda azamattarǵa arnaýly áleýmettik qyzmetter (budan ári – AÁQ) kórsetetin sýbektilerdi lısenzıalaý prosesi aıaqtalýǵa jaqyn. 2025 jylǵy 19 mamyrdaǵy jaǵdaı boıynsha AÁQ kórsetýshilerdiń 92%-y lısenzıa aldy, kórsetiletin qyzmetti alýshylardyń 97%-na osy uıymdarda qyzmet kórsetiledi.
Buǵan deıin habarlanǵandaı, Qazaqstanda halyqty áleýmettik qorǵaý salasynda AÁQ kórsetetin uıymdardy lısenzıalaý 2025 jyldyń 1 qańtarynan bastaldy.
Arnaýly áleýmettik qyzmetter kórsetetin barlyq menshik nysanyndaǵy uıymdar lısenzıalaýǵa jatady. Bul jańashyldyq AÁQ kórsetý júıesin jańǵyrtý kezeńderiniń biri bolyp tabylady jáne birinshi kezekte mynalarǵa baǵyttalǵan:
- usynylatyn AÁQ sapasyn arttyrý;
- qyzmet alýshylardyń quqyqtaryn qorǵaý jáne qaýipsizdik kepildigi;
- AÁQ usynatyn uıymdar úshin biryńǵaı standarttardy belgileý.
Lısenzıalaý engizilgenge deıin Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi 2024 jyly olardyń qyzmetiniń ashyqtyǵyn jáne búdjet qarajatyn jumsaýdy qamtamasyz etý úshin AÁQ kórsetý ortalyqtaryndaǵy barlyq bıznes-prosesterdi avtomattandyrý boıynsha úlken jumys júrgizdi.
Máselen, jergilikti atqarýshy organdardyń aqparaty boıynsha, 2024 jylǵy 1 shildedegi jaǵdaı boıynsha AÁQ kórsetetin ortalyqtardyń sany – 1023, fakti boıynsha (derekterdi sıfrlandyrǵannan keıin) – 587, kórsetiletin qyzmetti alýshylardyń sany – 135 947, al fakti boıynsha (derekterdi sıfrlandyrǵannan keıin) – 93,6 myń adamdy qurady. Osylaısha, AÁQ qarjylandyrý somasy 31,6 mlrd teńgege azaıdy.
Sonymen birge AÁQ kórsetý júıesin jańǵyrtý aıasynda 12 235 myń áleýmettik qyzmetkerdiń 8 811-niń rastalǵan sanaty bolmaǵany anyqtaldy. Biliktilik deńgeıin arttyrý úshin 10 myńnan astam áleýmettik qyzmetkerdi oqytý jáne sertıfıkattaý júrgizildi. Áleýmettik qyzmetkerlerdi daıarlaý jáne qaıta oqytý boıynsha 14 JOO-men memorandýmdar jasaldy.
Lısenzıa alýdyń negizgi sharttarynyń biri: sanıtarlyq normalar men órt qaýipsizdigi erejelerine sáıkes keletin AÁQ kórsetýge jaramdy ǵımarattyń bolýy; qajetti materıaldyq-tehnıkalyq bazanyń jáne qyzmetkerler quramynyń bolýy; halyqtyń az qozǵalatyn toptary úshin ǵımarattyń qoljetimdiligin qamtamasyz etý jáne basqalar.
2024 jyldyń qazan aıynan bastap QR EHÁQM Halyqty áleýmettik qorǵaý salasyndaǵy retteý jáne baqylaý komıtetiniń aýmaqtyq departamentteri lısenzıa aldy taldaý júrgizdi, jergilikti atqarýshy organdarmen jáne ÚEU-men birlesip, AÁQ kórsetetin barlyq uıymdardy lısenzıalaýǵa daıyndaý máseleleri pysyqtaldy.
Búginde fılıaldar men bólimshelerdi qosqanda, 530 lısenzıa berildi, bular búkil el boıynsha 92,8 myń adamǵa qyzmet kórsetiletin 548 uıym nemese kórsetiletin qyzmetti alýshylardyń 97% - y.
Lısenzıa berýden bas tartýdyń negizgi sebepteri: materıaldyq-tehnıkalyq bazanyń, shtattyq normatıvterdiń, medısınalyq lısenzıanyń kishi túrleriniń sáıkes kelmeýi jáne órt qaýipsizdigi boıynsha tekserý aktisiniń ne aýdıt qorytyndysynyń bolmaýy bolyp tabylady.
Osylaısha, bastapqyda lısenzıalaýǵa jatatyn 587 sýbektiniń 384-de qajetti materıaldyq-tehnıkalyq baza bolmaǵan, al keıbir jaǵdaılarda tipti jabdyqtar men jıhazdardan tek kilemder men dıvandar bolǵan.
Jergilikti atqarýshy organdar AÁQ usynatyn memlekettik jáne memlekettik emes uıymdardy belgilengen biliktilik talaptaryna sáıkes keltirý jónindegi jumysty jalǵastyrýda. Máselen, Respýblıka boıynsha AÁQ kórsetetin 55 uıymǵa materıaldyq-tehnıkalyq jaraqtandyrý, múgedektigi bar adamdar úshin qoljetimdilik, alańdy keńeıtý (jańa ǵımarattar salý) bóliginde sáıkestikti qamtamasyz etý úshin jergilikti búdjetter men demeýshiler qarajaty esebinen 8 mlrd 708 mln teńgeden astam qarajat bólindi, qosymsha 928,6 mln teńge bólý josparlanýda.
Lısenzıa berýden bas tartqan uıymdar belgilengen talaptarǵa sáıkessizdikter joıylǵannan keıin lısenzıalaýǵa qaıta ótinish bere alady.
Buǵan qosymsha kórsetiletin qyzmetti alýshylardyń 3%-nyń qamtylmaýy boıynsha Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi Densaýlyq saqtaý mınıstrligimen jáne ákimdiktermen birlesip, bos alańdary bar medısınalyq uıymdarmen AÁQ kórsetýge lısenzıa alý boıynsha jumys júrgizýde.
Lısenzıalaý jáne AÁQ kórsetý júıesin jańǵyrtý sheńberinde qabyldanatyn basqa da sharalar arnaýly áleýmettik qyzmetterdiń sapasyn jáne múgedektigi bar adamdar men kórsetiletin qyzmetti alýshylardyń ózge de sanattaryn áleýmettik ońaltýdyń tıimdiligin arttyrý úshin jaǵdaılar jasaıdy, sondaı-aq osy saladaǵy buzýshylyqtar sanyn azaıtýǵa yqpal etetin bolady.