Óńirlik komýnıkasıalar brıfıńi alańynda arnaıy jáne ınklúzıvti bilim berýdiń ózekti máselelerine arnalǵan brıfıń ótti. Oǵan fılologıa ǵylymdarynyń kandıdaty, «Arnaıy jáne ınklúzıvti bilim berýdi damytý ulttyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵynyń» dosenti, aǵa ǵylymı qyzmetker Almagúl Seısenova qatysty, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Spıkerdiń aıtýynsha, Qazaqstanda 462 arnaıy bilim berý uıymy jumys isteıdi. Onyń ishinde oblystar men qalalar boıynsha arnaıy mektepke deıingi uıymdar – 44, arnaıy mektep uıymdary – 99, psıhologıalyq-pedagogıkalyq túzeý kabınetteri – 208, psıhologıalyq-medısınalyq-pedagogıkalyq keńester – 89, ońaltý ortalyqtary – 13, autism ortalyqtary – 9.
Almagúl Seısenova 2022 jyly «Erekshe bilim berýdi qajet etetin balalardy psıhologıalyq-pedagogıkalyq súıemeldeý» atty pedagogtardyń respýblıkalyq tamyz konferensıasynyń plenarlyq seksıalyq otyrysy ótkizilgenin eske saldy.
«Ortalyqtyń 30 jyldyǵyna oraı arnaıy jáne ınklúzıvti bilim berýde álemdik deńgeıdegi 23 sarapshylardyń, jalpy jıyny otandyq ǵalymdarmen qosqanda 35 spıkerdiń qatysýymen «Múmkindigi shekteýli balalardy oqý prosesine engizý: tarıhy, máseleleri jáne damý bolashaǵy» atty taqyrypta halyqaralyq ǵylymı-praktıkalyq konferensıasyn uıymdastyrdy. Halyqaralyq konferensıa barysynda 267 ǵylymı maqala túsip, onyń 116-sy arnaıy elektrondy jınaqqa endi», - dedi aǵa ǵylymı qyzmetker.
Sonymen qatar ortalyqtyń bastamasymen «e-Ymdau» tili boıynsha beıne sózdik ázirlendi. «e-Ymdau» beıne sózdiginiń ataýynyń ózi sózbe-sóz elektrondy qımyl dep aýdarylady. Qazaqstanda qoldanylatyn ym-ısharalardy belgileýdiń birligin kórsetedi. Beınesózdikti ázirleý estý qabiletiniń buzylystary bar balalarmen jáne eresektermen praktıkalyq jumysta mol tájirıbesi bar ymdaý tiliniń mamandarynyń, aýdarmashylarynyń belsendi qatysýynyń arqasynda júzege asty: Preobrajenskaıa Natalá Iýrevna, Ryjaıa Elena Vladımırovna, Nıgmatýlına Ekaterına Mýstafaevna, Kempırbaeva Lola Bahtıarovna. Sondaı-aq Ahmettaeva Kaıra Dıasovıcha jetekshiligimen beıne sózdiktiń elektrondyq nusqasyn ázirlendi. Beıne sózdiktiń sapalyq sıpattamalary: yńǵaılylyq, tıimdilik, utqyrlyq ári qoljetimdilikke ıe. Atap óterligi, «Arnaıy mektepterdegi oqý-tárbıe prosesinde «e-Ymdau» tiliniń beınesózdigin qoldaný» ádistemelik usynymdaryn Baımýratova Alýa Tólegenqyzy (IAO ádiskeri, aǵa ǵylymı qyzmetker, ped. kandıdaty) ázirledi. Usynymdar beınesózdiktiń sıpattamasyn qamtı otyra, estý qabiletiniń buzylystary bar balalarǵa arnalǵan arnaıy mektepterde oqý-tárbıe prosesinde qoldanýdyń erekshelikterimen mazmunyn keńinen asha túsedi.
Sondaı-aq, ortalyqtyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, fılologıa ǵylymdarynyń kandıdaty, dosent Almagúl Seısenova «Arnaıy jáne ınklúzıvti bilim berý salalaryndaǵy resmı ataýlar men olardyń qazaq jáne orys tilderindegi balamalary» taqyrybyndaǵy ǵylymı-zertteý jáne analıtıkalyq jumystyń nátıjesinde qol jetken sózdik materıaldar daıyndady. Arnaıy jáne ınklúzıvti bilim berý salalaryndaǵy resmı ataýlar men uǵymdardyń erekshelikteri, olardy qoldaný zańdylyqtary, bul birlikterdiń qazaq jáne orys tilderindegi balamalaryn zertteýge arnalǵan.
Atalmysh taqyrypta júrgizilip otyrǵan ǵylymı-zertteý jáne analıtıkalyq jumysty júzege asyrý kezinde otandyq zańnamada anyqtalǵan kemsitý maǵynasyndaǵy ataýlar iriktelip, olarǵa taldaý jasalyp, jaǵymdy ári saýatty túrdegi balamalary usynyldy. Qol jetken nátıjeler arnaıy, ınklúzıvti jáne jalpy bilim berý uıymdarynda oqý baǵdarlamalary men ádistemelik quraldar, ǵylymı-praktıkalyq materıaldar men ádistemelik nusqaýlar qurastyryp, daıyndaý barysynda negizge alynýy josparlanýda.