Baıqońyr búgingi tańda jumys itep turǵan álemdegi eń iri ǵarysh aılaǵy
Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Arhıvi Halyqaralyq arhıvter keńesiniń demeýimen 2022 jylǵy 19-21 qazanda Almaty qalasynda «Ashyq qoǵamǵa – ashyq Arhıv» I Halyqaralyq arhıvıster Kongresin ótkizedi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Kongreske spıkerler retinde otandyq arhıvshiler men zıaly qaýym ókilderimen qatar AQSH, EO, Azıa jáne TMD-nyń 15 elinen jetekshi ǵalymdar men arhıv isiniń sarapshy mamandary qatysady.
Kongres aıasynda QR Prezıdentiniń Arhıvi 18 qazanda Almaty qalasy metropolıteniniń Baıqońyr stansıasynda «Baıqońyr ǵarysh aılyǵy» taqyrybynda kórme usynady.
Baıqońyr búgingi tańda jumys itep turǵan álemdegi eń iri ǵarysh aılaǵy. Ol Qyzylorda oblysy Qazaly qalasy men Josaly kenti arasynda, Tóretam kenti mańynda ornalasqan. Zymyran qurylysynyń bas qurastyrýshysy S.P. Korolevtyń tujyrymy boıynsha ǵarysh aılaǵy ekvatorǵa jaqyn bolǵan saıyn, zymyrandy ǵaryshqa ushyrý úshin jerdiń aınalý jyldamdyǵyn qoldaný da yńǵaıly bolady. 1955 jyldyń 12 aqpan kúni zymyran ushyrýǵa arnalǵan synaq alańyn ashý týraly KOKP OK men KSRO Mınıstrler keńesiniń birlesken qaýlysynyń nátıjesinde qurylǵan. Bolashaq ǵarysh aılaǵynyń qurylysy 1955 jyly bastaldy. 1957 jyly Jerdiń alǵashqy jasandy Jer serigi ushyryldy. Al 1961 jyldyń 12 sáýir kúni Baıqońyr ǵarysh aılaǵynan alǵash ret adam basqaratyn ǵarysh kemesi ushyryldy. «Vostok-1» kemesiniń bortynda ǵaryshker Iýrıı Alekseevıch Gagarın boldy.
Kórmede Baıqońyr tarıhyn beıneleıtin fotosýretter men qujattar usynylady. Olardyń qatarynda ǵaryshkerler Iý. Gagarın, V. Sevastánov, T. Musabaev, Iý. Malenchenko, Ý. Merboldtyń jáne Baıqońyr ǵarysh aılaǵynyń áskerı qyzmetshileriniń ushý aldyndaǵy sýretteri bar.
Sonymen qatar Abaı stansıasynda Almaty qalasynyń Memlekettik ortalyq arhıvi «Qala peızajynyń ózgerýi» taqyrybynda, B. Momyshuly stansıasynda QR Ortalyq memlekettik arhıvi «Baýyrjan Momyshuly – Keńes Odaǵynyń batyry, dańqty panfılovshy, jazýshy» taqyrybynda kórme uıymdastyrady.