الماتى – بۇل قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ قۇندىلىقتارى قالىپتاساتىن ءارى نىعايتىلاتىن كەڭىستىك. مۇندا بۇكىل ەلگە ۇلگى بولا الاتىن ەتنوسارالىق كەلىسىم تاجىريبەلەرى جۇزەگە اسىرىلادى. قحا مىندەتتەرىن ىسكە اسىرۋداعى الماتىنىڭ ەرەكشە ءرولى تۋرالى قحا الماتىداعى عىلىمي-ساراپتامالىق توبى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى، م.و. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ حالىقارالىق بايلانىستار جانە الەم ادەبيەتى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى سۆەتلانا انانيەۆا ايتىپ بەردى.
سپيكەردىڭ ايتۋىنشا، الماتى – بىرلىك، ازاماتتىق كەلىسىم جانە ەتنوسارالىق ءوزارا ءىس-قيمىل يدەيالارىن ىلگەرىلەتۋگە ارنالعان بىرەگەي الاڭ.
«الماتى – بۇل جاي عانا ەلدىڭ ەڭ ءىرى مەگاپوليسى ەمەس، بۇل – قحا-نىڭ نەگىزگى قۇندىلىقتارى ناقتى ۋاقىتتا جيناقتالىپ، دامىپ، تارالاتىن قالا. مۇندا ەتنوستار اراسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلعا قاتىستى اسا ماڭىزدى ۇدەرىستەر جۇرەدى، ۇلتارالىق ديالوگتى جانە قوعامنىڭ تۇراقتىلىعىن نىعايتۋعا باعىتتالعان باستامالار جۇزەگە اسىرىلادى».
ونىڭ ايتۋىنشا، الماتىدا ىسكە اسىرىلىپ جاتقان ناقتى قادامدار مەن اشىق الاڭدار ارقىلى قازاقستاندىق كەلىسىمنىڭ جاندى مودەلى قالىپتاسۋدا، بۇل ۇلگىنى ەلدىڭ باسقا ايماقتارى دا قابىلداپ، دامىتىپ كەلەدى.
قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى 30 جىل بويى جۇزەگە اسىرىپ كەلە جاتقان الەۋمەتتىك-مادەني جانە ەتنوسارالىق ءوزارا ارەكەتتەستىك تاجىريبەسى – بۇۇ مەن ءبىرقاتار بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىمدا تانىستىرىلعان بىرەگەي ۇلگى – الەمنىڭ كوپتەگەن ەلىن قىزىقتىردى.
قازاقستان حالقى – الەمدىك رۋحاني قۇندىلىقتار مەن جالپىادامزاتتىق وركەنيەتكە زور ۇلەس قوسقان حالىق، ونىڭ باعا جەتپەس مادەني مۇراسى بار. بۇل مۇرا – حالىقتىڭ مادەني كودىن ساقتاپ، ۇرپاقتان ۇرپاققا جەتكىزەدى. بىزگە جاڭاشىلدىققا اشىقتىق پەن باستاۋىمىزدى ساقتاۋعا دەگەن ۇمتىلىس ءتان. قازاقتىڭ مادەني كودىنا مەيىرىمدىلىك پەن قوناقجايلىق، كەشىرىمدىلىك پەن كومەككە مۇقتاج جانعا قول ۇشىن سوزۋعا دايىن بولۋ سياقتى قاسيەتتەر ەنەدى. بۇل مادەني كود قازاقستان مادەنيەتى مەن ونەر شەبەرلەرىنىڭ تۋىندىلارى ارقىلى ساقتالىپ، جالعاسىپ كەلەدى.
ۇلى ويشىل، اقىن، اعارتۋشى اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ تۋعانىنا 180 جىل جانە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ 30 جىلدىعى قاتار كەلگەن مەرەيلى جىلى ءبىز تاعى دا ونىڭ تەرەڭ ويىنا، دانا سوزىنە جۇگىنەمىز. اباي: «ءبىز جاراتۋشى ەمەس، جاراتقان كولەڭكەسىنە قاراي بىلەتۇعىن پەندەمىز. بۇل ءعادالات، ماحاببات سەزىم كىمدە كوبىرەك بولسا، ول كىسى – عالىم، سول – عاقيل» دەپ، ادام بولمىسىنىڭ ءمانىن، رۋحاني بيىگىن ايقىنداپ بەرگەن.
قازاق حالقىنىڭ مادەني كودى ادەبيەت پەن ونەردە كوركەم بەينەسىن تاۋىپ، ەتنيكالىق بىرەگەيلىكتى كۇشەيتەدى، كوركەم بەينەلەر ارقىلى ونىڭ ەرەكشەلىگىن اشادى. كوركەم ءسوز شەبەرلەرىنىڭ شىعارمالارىندا قازاقستان – تۋعان ەل وبرازى رەتىندە ەرەكشە ورىن الادى. قازاقستان – ءبىزدىڭ قاسيەتتى جەرىمىزدە تۇرىپ جاتقان بارلىق ەتنوستىڭ وتانى.
قازاق، ورىس، ۇيعىر، نەمىس، كورەي، پولياك، وزبەك، ۋكراين، تۇرىك جانە باسقا دا تىلدەردە گازەتتەر جارىق كورەدى. قازاق، ورىس، ۇيعىر، نەمىس، كورەي جانە وزبەك تەاترلارىندا قويىلىمدار مەن مۋزىكالىق تۋىندىلار ساحنالانادى.
«مەنىڭ قازاقستانىم» كوركەمدىك تۇجىرىمداماسى قازاق، ورىس، ۇيعىر، كورەي، نەمىس، تاتار، كۇرد جانە وزبەك ادەبيەتتەرىندە ەۋرازيالىق مادەني-ەستەتيكالىق مەنتاليتەت رەتىندە كورىنىس تابادى. ادەبي ءداستۇر تاريحي قۇجاتتارمەن جانە قازىرگى زامانعى ديسكۋرس تەوريالارىمەن ۇشتاسادى. تۋعان ءۇي، وشاقتىڭ جىلۋى، اتا-انا ءۇيىنىڭ جارىعى، مورالدىق-وتباسىلىق قۇندىلىقتار، جادى مەن جاۋاپكەرشىلىك – شىعارمالاردا كەڭىنەن قوزعالاتىن تاقىرىپتار.
رۋحاني جانە مورالدىق قۇندىلىقتار، الەمدىك ەتيكا، ديالوگ پەن ىنتىماقتاستىق، بىرلىك ماسەلەلەرى قاشاندا وزەكتى. بۇل تاقىرىپتار قازاقستاندىق جازۋشىلار، اقىندار، پۋبليسيستەر، دراماتۋرگتەردىڭ شىعارمالارىندا كوركەم بەينەدە كورىنىس تابادى. ولار جوعارى رۋحانيلىقتى، ۇلتتىق بولمىستى، انا ءتىلدى ساقتاۋعا شاقىرادى. قازاق حالقىنىڭ كوركەم-ەستەتيكالىق مادەنيەتى ءوزىنىڭ مادەني كودىن ساقتاي وتىرىپ، قوعامنىڭ تۇراقتى رۋحاني دامۋىنىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى.
«ءبىز ۇلتارالىق كەلىسىمنىڭ بىرەگەي تاجىريبەسىن جاس ۇرپاققا جەتكىزىپ، قازاقستان ەتنوستارىنا، ولاردىڭ ءتىلى مەن مادەنيەتىنە، داستۇرىنە دەگەن قۇرمەت سەزىمىن تاربيەلەيمىز. مادەني كود – قازاقستانداعى ەتنوسارالىق توزىمدىلىك، مادەنيەتارالىق ىنتىماقتاستىق، قوعامدىق كەلىسىم مەن جالپىادامزاتتىق قۇندىلىقتاردى ساقتاۋ مەن نىعايتۋعا باعىتتالعان»، - دەپ سءوز سوڭىندا انانيەۆا قازاق حالقىنىڭ مادەني كودى كوركەم ءسوز ارقىلى، كوركەم بەينەلەر ارقىلى ساقتالىپ، ۇرپاققا بەرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى.