ءابساتتار دەربىسالى – رەسپۋبليكامىزداعى ارابتانۋ عىلىمىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى. ارابيستيكا سالاسى بويىنشا ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش عىلىم دوكتورى، تۇڭعىش پروفەسسورى، تۇڭعىش اكادەميگى ەدى.
بۇل تۋرالى بۇگىن اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى ايدا بالايەۆا ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا جازدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz
«بەلگىلى ءدىنتانۋشى، شىعىستانۋشى، يسلامتانۋشى عالىم، ءابساتتار قاجى دەربىسالىنىڭ ومىردەن وزۋىنا بايلانىستى مارقۇمنىڭ وتباسى مەن جاقىن-تۋعاندارىنىڭ قايعىلارىنا ورتاقتاسىپ كوڭىل ايتامىن.
بۇل - بۇكىل قازاق رۋحانياتىنا ورتاق اۋىر قايعى. ءابساتتار باعىسباي ۇلى بۇكىل سانالى عۇمىرىن يماندىلىققا ارناپ، اسىل ءدىنىمىزدىڭ تۋرا جولىن حالىققا دۇرىس جەتكىزۋ ىسىنە ولشەۋسىز ەڭبەك ءسىڭىردى.
ەلىمىزدىڭ باس ءمۇفتيى لاۋازىمىندا جۇرگەن ۋاقىتتا قاجى اعامىزبەن قىزمەت بارىسىندا جولىعىسىپ تۇردىق. قاي كەزدە دە ءوزىنىڭ كەڭ مىنەزىمەن، تەرەڭ بىلىمىمەن، پاراساتتى بولمىسىمەن رۋحانيات بيىگىنەن كورىنىپ، ەلىمىزدەگى ۇلتارالىق كەلىسىم مەن ءدىنارالىق تاتۋلىقتىڭ وركەن جايۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسقان جان ەدى.
ءابساتتار قاجى اعامىزدىڭ زيالى بولمىسى، ەلىنە سىڭىرگەن ەڭبەگى، جازعان رۋحاني شىعارمالارى، جاماعاتتى يمان جولىنا شاقىرۋدا ايتقان اقىل سوزدەرى – ەشقاشان توزباس رۋحاني قازىنا بولىپ حالقىنىڭ جادىندا ماڭگىلىك ساقتالادى.
مارقۇمنىڭ جاتقان جەرi جارىق، توپىراعى تورقا بولىپ، نۇرى پەيىشتە شالقىسىن»، دەپ جازدى مينيستر فب پاراقشاسىنا.
ءابساتتار باعىسباي ۇلى 1947 جىلى 15 قىركۇيەكتە قازىرگى تۇركىستان وبلىسى تۇلكىباس اۋدانىندا تۋعان.
1969 جىلى م.اۋەزوۆ اتىنداعى وڭتۇستىك قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن ۇزدىك بىتىرگەن.
1970-1975 جىلدارى - كسرو عىلىم اكادەمياسى ماسكەۋ شىعىستانۋ ينستيتۋتىندا اسپيرانت.
1975-1976 جىلدارى ماروككو كورولدىگى، 1985-1986 جىلدارى تۋنيس اراب رەسپۋبليكاسى ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە اراب ءتىلى مەن ادەبيەتى بويىنشا بىلىكتىلىك ارتتىرۋدان ءوتتى.
1976-1977 جىلدارى - ق ر عا-نىڭ م.و. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى.
1977 جىلى - ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە اسسيستەنت، اعا وقىتۋشى، دوسەنت، فيلولوگيا فاكۋلتەتى دەكانىنىڭ ورىنباسارى، شىعىس فيلولوگيا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى.
1986-1988 جىلدارى - كسرو عا ماسكەۋ شىعىستانۋ ينستيتۋتىنىڭ دوكتورانتى.
1989 جىلى - شىعىستانۋ فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى، 1991-1997 جىلدارى - تىلدەر جانە حالىقارالىق بايلانىستار جونىندەگى پرورەكتور.
1997-2000 جىلدارى - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ساۋد ارابياسى كورولدىگىندەگى ەلشىلىگىنىڭ كەڭەسشىسى، 1-سىنىپتى كەڭەسشى ديپلوماتيالىق لاۋازىم يەسى.
2000 جانە 2005 جىلدارى - قازاقستان مۇسىلماندارىنىڭ ءىىى جانە ءىV قۇرىلتايلارىندا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى، باس ءمۇفتي، 2007 جىلدارى ورتالىق ازيا مۇفتيلەر كەڭەسىندە ءبىراۋىزدان وسى كەڭەستىڭ ءتوراعاسى،
2000 جىلى تامىزدا بوسنيا مەن گەرسەگوۆينانىڭ استاناسى سارايەۆودا جانە 2002 جىلى ساۋىردە كيپردە وتكەن ەۋرازيا يسلام شۋراسىنىڭ IV-V حالىقارالىق كونفەرەنسيالارىندا وسى ۇيىم ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولىپ ەكى رەت سايلاندى.
ءابساتتار دەربىسالى – رەسپۋبليكامىزداعى جاس ارابتانۋ عىلىمىنىڭ نەگىزىن سالۋشىلاردىڭ ءبىرى. ارابيستيكا سالاسى بويىنشا ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش عىلىم دوكتورى، تۇڭعىش پروفەسسورى، تۇڭعىش اكادەميگى. قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسى مەن ونداعى قۇلىپتاستارداعى جازۋلاردى انا تىلىمىزگە اۋدارىپ، زەرتتەدى.
2003 جانە 2006 جىلدارى قىركۇيەكتە استانادا الەمدىك جانە ءداستۇرلى ۇلتتىق ءدىن ليدەرلەرىنىڭ سەزدەرىن وتكىزۋگە ۇلەس قوستى.
ءابساتتار قاجى دەربىسالى قازاقستاندا اراب ءتىلى مەن ادەبيەتى عىلىمىن قالىپتاستىرعانى جانە يسلام تاريحى مەن مادەنيەتى، دىنىنە بايلانىستى كوپتەگەن سۇبەلى ەڭبەكتەرى ءۇشىن 2002 جىلى ەگيپەت اراب رەسپۋبليكاسىنىڭ 1-دارەجەلى «عىلىم جانە ونەر» وردەنىمەن، قازاقستان عىلىمى مەن ءبىلىمى، ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنە قوسقان قوماقتى ۇلەسى ءۇشىن 2004 جىلى «پاراسات» وردەنىمەن جانە 2001 جىلى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 10 جىل»، 2005 جىلى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىنا 10 جىل»، 2008 جىلى «استاناعا 10 جىل» مەرەكەلىك مەدالدارىمەن جانە 2007 جىلى ق ر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترىنىڭ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ عىلىمىن دامىتۋعا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن» توسبەلگىسىمەن ماراپاتتالدى. 2005 جىلدىڭ قاراشاسىندا وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، تۇلكىباس اۋدانى ماسليحىنىڭ شەشىمىمەن «تۇلكىباس اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى» جانە سول جىلى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى ءماسليحاتىنىڭ شەشىمىمەن «وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى» اتاقتارى بەرىلدى.