قازاقتىڭ التىنشاشى

قازاقتىڭ التىنشاشى سۋرەت: Almaty-akshamy.kz

پروزايك، دراماتۋرگ، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى التىنشاش جاعانوۆا 80 جاسقا تولدى. مەرەيتوي يەسىنىڭ قۇرمەتىنە الماتىداعى ا.پ.چەحوۆ اتىنداعى ورتالىق قالالىق كىتاپحانادا «قازاقتىڭ التىنشاشى» اتتى ادەبي-سازدى كەش ءوتتى. وعان جاستارمەن قاتار، كەيىپكەردىڭ ەڭ جاقىن تىلەۋلەس ادامدارى قاتىستى.


نامىس تۋرالى


ەسكە سالا كەتسەك، التىنشاش جاعانوۆا كومسومول ورگاندارىندا، «قازاقستان» جانە «جازۋشى» باسپالارىندا جۇمىس ىستەگەن. رەسپۋبليكالىق «قازاقستان ايەلدەرى» جانە «جاڭا فيلم» جۋرنالدارىنىڭ باس رەداكتورى بولعان. قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ اپپاراتىندا جاۋاپتى قىزمەت اتقاردى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى كەڭەسىنىڭ دەپۋتاتى، ق ر كوشىقون جانە دەموگرافيا جونىندەگى اگەنتتىگىنىڭ ءتورايىمى بولىپ، رەسپۋبليكالىق «رۋحانيات» پارتياسىنا جەتەكشىلىك ەتكەن.



قايراتكەرلىگىمەن قاتار قالامگەرلىگى دە ءبىر توبە. «ءامينا، قاسقىرلار جانە اقىرزامان»، «اق قويان – قۇماي تازى»، «ەركەتوتاي»، «تەنتەكتەر»، «ەحو پو كرۋگۋ»، «شالۋنيا» اتتى اڭگىمە، پوۆەستەردىڭ جانە «ءبارى دە انادان باستالادى»، «نوسەر»، «الا ءجىپ اتتاعاندار»، «بەيمازا ايەل»، «جان القىمدا»، «وبىر» سىندى پەسالاردىڭ اۆتورى.


– بۇگىنگى كەزدەسۋگە كىلەڭ مولدىرەگەن جاستار كەلگەن ەكەن، مەن سول ءۇشىن قۋانىشتىمىن. ويتكەنى، جاستار – ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز. ءبىزدىڭ ەرتەڭگى كۇنىمىز. ءبىز ءۇمىت ارتىپ وتىرعان جەتكىنشەكتەرىمىز. وتكەن كۇندەرگە كوز جۇگىرتسەم، ءبىز ءبىراز شارۋا تىندىرعان سياقتىمىز، ونىڭ ىشىندە قيىندىعى دا بار، جاقسىلىعى دا كوپ. ءبىزدىڭ تۇسىمىزدا زامان باسقاشا ەدى. 1990 جىلدان باستاپ ەلىمىزدە ۇلكەن-ۇلكەن وزگەرىستەر، بەتبۇرىستار بولدى. قازىرگى ەگەمەندىگىمىز، تاۋەلسىزدىگىمىز وپ-وڭاي ورناي سالعان جوق. مەن سول جىلدارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى كەڭەسىنىڭ دەپۋتاتى بولدىم. سول كەڭەستىڭ ىشىندە ءجۇرىپ ءبىز تالاي مارتە وتقا دا، سۋعا دا تۇستىك. تۇپتەپ كەلگەندە ەلدىڭ بولاشاعى، اينالايىن، مىنا سەندەردىڭ كەلەشەكتەرىڭ ءۇشىن ءبىز ءاردايىم تۋرا جول تاڭداي بىلدىك دەپ ويلايمىن، – دەدى التىنشاش قايىرجان قىزى ءسوزىنىڭ بەتاشارىندا.


ءيا، التىنشاش جاعانوۆا زاتى نازىك بولعانىمەن، تاۋەلسىزدىگىمىزدى الار سوناۋ قيىن-قىستاۋ تۇستا ەر ازاماتتارمەن يىق تۇيىستىرە قاتار ءجۇرىپ، دەپۋتات رەتىندە ەلدىك دەڭگەيدەگى ءتۇيىندى ماسەلەلەرگە كوپ ارالاسىپ، ولاردىڭ وڭ شەشىلۋىنە اتسالىسقان قايراتكەر.



التىنشاش جاعانوۆانىڭ وسىنشالىقتى قايسار، نامىسقوي مىنەزى تۋرالى اياۋلى قىزى، ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ءانشى، تەلەجۇرگىزۋشى قاراكوز سۇلەيمەنوۆا بىلايشا اڭگىمەلەپ بەردى.


– شىن مانىندە اركىم اتا-اناسىمەن ماقتانادى. مەنىڭ انام قازاق ەلى، جەرى، حالقى جانە وتباسى ءۇشىن ايانباي ەڭبەك ەتكەن جانداردىڭ ءبىرى. سولاي وسى قارتتىققا اقىرىنداپ اياق باسىپ كەلە جاتىر. مەن قۋانىشتىمىن انامنىڭ اماندىعىنا! ادامنىڭ بولمىسىنىڭ قالىپتاسۋى ول، ارينە، بالا كەزدە كورگەن تاربيەسىنە بايلانىستى. مىسالى، انامدى اتام مەن اجەم قاتتى ەركەلەتىپ وسىرگەن. ەركەلەتكەندە دە، كادىمگى قازاقتىڭ جايلاۋىندا ەركىن جىبەرىپ، «ساباق وقىساڭ وقىرسىڭ، وقىماساڭ كورەرسىڭ» دەگەن سياقتى، بەتىن قاقپاعان، ەشنارسەدەن تەجەمەگەن، شەكتەمەگەن. سول ەركىندىگى بولمىسىن قالىپتاستىردى. وسى ورايدا ءبىر وقيعانى ايتىپ بەرەيىن سىزدەرگە. انامنىڭ ءتورتىنشى سىنىپتا وقىپ جۇرگەن كەزى ەكەن. بالالاردى شاڭعى تەبۋگە اپارادى. ءارتۇرلى ۇلت وكىلدەرى تۇراتىن ورتا. سوندا ءبىر شەشەن، الدە ازەربايجاننىڭ بالاسى ما ەكەن، ەكەۋى شاڭعىعا تالاسىپ قالادى. الگى بالانىڭ قولىنا تيگەن شاڭعىسى سىنىق ەكەن دەيدى، سودان ول جانىندا تۇرعان مەنىڭ انامنىڭ شاڭعىسىن جۇلىپ الادى. انام قاراپ تۇرسىن با، بالانىڭ قولىنان ءوز شاڭعىسىن تارتىپ الادى. اناۋ بالا دا بەرگىسى جوق، ەكەۋى جۇلمالاسا كەتەدى. سول كەزدە انام تۇمسىعىنان ءبىر پەرىپ، قاناتىپ قويىپتى. ءقازىر ەلەستەتسەڭ كۇلكىلى سەكىلدى، ال ەكىنشى جاعىنان قاراعاندا ول شىناشاقتاي قىزدىڭ نامىسقويلىعى، رۋحىنىڭ كۇشتىلىگى دەر ەدىم. ماسكەۋدە م.گوركيي اتىنداعى ادەبيەت ينستيتۋتىندا وقىپ جۇرگەن كەزىندە دە قازاقتىڭ نامىسىنا تيەتىن سوزدەر، ادەبيەتىنە، تاريحىنا قاتىستى تەرىس پىكىر ايتاتىن ادامدارعا دا ەسەسىن جىبەرمەگەن. سونداي ءبىر ساتتە قارسىلاسىن ساۋساعىنداعى ۇلكەن جۇزىگىمەن ءبىر ۇرعان كورىنەدى. كەشەگى وتكەن تۇمار پاتشايىم، ءاليا مەن مانشۇگىمىز قايدان شىقتى، وسىنداي نامىستان شىقتى. ءبىز ەڭ الدىمەن تىلىمىزگە، تاريحىمىزعا قۇرمەتپەن قارايتىن حالىق بولۋىمىز كەرەك. جاستاردا جالاڭ نامىس بولماۋعا ءتيىس. «مىناۋ جامان» دەپ نەمقۇرايدىلىق تانىتىپ ءوتىپ كەتپەڭىز، جامان بولسا، قاي جاعىنان جوندەۋگە مۇمكىندىگىڭىز بار، شاماڭىز كەلگەنشە ۇلەس قوسۋعا ۇمىلىپ جۇرسەڭىزدەر دەيمىن جاستار. ءبىلىمدى، بىلىكتى، نامىستى، رۋحتى ادامدى ەشبىر جاۋ المايدى، – دەدى قاراكوز سۇلەيمەنوۆا.


 


انانىڭ ورنى بولەك


التىنشاش جاعانوۆانىڭ ەسىمى دە كەزدەيسوق قويىلماعان. اكەسى جىلقىشى بولعان. كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ كىسى جىر-پوەمالاردى ءسۇيىپ وقىعان دەسەدى. تاتاردىڭ «التىنچەچ» پوەماسىنا ەرەكشە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ جۇرگەن تۇستا قىزى دۇنيەگە كەلىپ، اتىن «التىنشاش» دەپ قويىپتى. شەشەسى 45 جاسىندا تۋعاندىقتان با، ابدەن قينالىپ، ءتىپتى ەمىزە دە الماعان دەسەدى. سودان كىشكەنتاي التىنشاشتى جىلقى سۇتىمەن، ياعني ساۋمالمەن اسىراپتى. كەيدە ءوزىنىڭ وزگەشەلەۋ مىنەزىن مەڭزەپ، «مەنىڭ جارتى قانىم – جىلقىنىكى» دەپ قالجىڭدايتىنى سودان.


– مەنىڭ قالىپتاسۋىما، تۇلعالىق دامۋىمدا دا انامنىڭ ورنى ەرەكشە. كەي تۇستا قاتال، كەي جەردە دانالىقپەن تاربيە بەردى. سەنەسىزدەر مە، مەنى اۋلاعا، سىرتقا انام تەك ون بەس مينۋتقا عانا جىبەرەتىن. ەگەر ۇيگە ايتىلعان ۋاقىتتا كەلمەسەم، كەلەسى جولى مۇلدەم شىعارماي قوياتىن. «قىزعا قىرىق ۇيدەن تىيىم» دەگەندى قاتتى ۇستاندى. تاماق ىستەۋدى دە ەرتە جاسىمنان ۇيرەتتى. سوندا «قىز بالا ەرتەڭ بىرەۋگە جار، بىرەۋگە كەلىن، سوندىقتان ءۇي شارۋاسىندا پىسىق بولۋى، سول ءۇيدىڭ وتىن مازداتىپ جاعىپ وتىرۋى كەرەك» دەگەنى ەكەن. ەگەر مەنى بىلەتىندەر «قوناقجاي، داستارحانى ءاردايىم جايۋلى» دەپ ماقتاپ جاتسا، ول انامنىن بەرگەن تاربيەسى. ءيا، سول تاربيە مەنىڭ ۇلكەن اۋلەتكە كەلىن بولىپ ءتۇسىپ، ەلگە تانىمال ازاماتقا جار بولۋدا دا ۇلكەن سەپتىگىن تيگىزدى، – دەيدى قاراكوز سۇلەيمەنوۆا اناسى تۋرالى. 


 


قانداسىم


وسىناۋ كەشكە مەيمان بولىپ كەلگەن، اتامەكەنگە موڭعوليادان سوناۋ 1992 جىلى ورالعان بەلگىلى سۋرەتشى، قر-نىڭ مادەنيەت قايراتكەرى ءومىرزاق رىستان التىنشاش جاعانوۆانىڭ دەپۋتات رەتىندە جات ەلدە جۇرگەن قانداستارىمىزدىڭ اتاجۇرتقا ورالۋىنا سىڭىرگەن ەڭبەگى تۋرالى اڭگىمەلەپ بەردى.


– ءبىز ەس بىلگەلى قازاقستان تۋرالى راديودان ەستىپ، ءبىلىپ وستىك. سوسىن بىزگە قازاقستاننان «جۇلدىز»، «قازاقستان ايەلدەرى»، «مادەنيەت جانە تۇرمىس» جۋرنالدار ءجيى كەلىپ تۇراتىن. التىنشاش اپايىمىزدى «قازاقستان ايەلدەرى» ارقىلى تانىدىق. اپايىمىز ءار جەردە تارىداي شاشىراپ جۇرگەن، موڭعوليا، جۇڭگو، اۋعانستان، يران ەلدەرىندە عۇمىر كەشىپ جاتقان ءبىر ميلليونعا جۋىق باۋىرىمىزدىڭ وتانعا ورالۋىنا دانەكەر بولدى. ارينە، ول ءۇشىن مەملەكەت كومەكتەستى. ءبىراق كومەكتەسۋ ءۇشىن دە قاراجات سۇراۋ، ءىستىڭ كوزىن تابۋ، ءسوزىن وتكىزە ءبىلۋ كەرەك. ال ول ءۇشىن ءسوزسىز تۇلعالىق قاسيەت، تاباندى مىنەز كەرەك. سول جىلدارى كوشىپ كەلگەن قانداستارىمىزعا وتە قيىن ۋاقىت بولدى. سونىڭ ءبارىن مەملەكەتىمىز ەڭسەرىپ شىقتى. اتامەكەنگە كەلگەندەرگە بارلىق جاعداي جاسالدى. ارينە، بۇل ورايدا التىنشاش اپايىمىزدىڭ ەڭبەگى ۇشان-تەڭىز. سول تۇستا ورالعان باۋىرلارىمىز بۇگىندە بىرنەشە ەسەگە كوبەيىپ، حالىق سانى ارتتى، – دەدى ءومىرزاق رىستان.


 


«قازاقستان ايەلدەرى»


التىنشاش جاعانوۆانىڭ قازاق كينوسىنا دا سىڭىرگەن ەڭبەگى زور. ول تۇستا جاڭادان ءتۇسىرىلىپ بىتكەن وتاندىق كينومىزدى قىلىشىنان قان تامىپ تۇرعان كسرو-نىڭ سۇزگىسىنەن الىپ شىعۋ قيىننىڭ قيىنى بولعان. ماسكەۋدىڭ تالابىنان شىعىپ، رۇقساتىن الۋ ءۇشىن دە ولار تالاي تەر توكتى. ول كەزدە قازاق كينوسى تۋرالى بىردە-بىر جۋرنال جوق بولاتىن. التىنشاش جاعانوۆا «جاڭا فيلم» دەگەن جۋرنالدىڭ شىعۋىنا مۇرىندىق بولىپ، باس رەداكتورى رەتىندە قازاق كينەماتوگرافياسىنا ءوز قولتاڭباسىن قالدىردى.


جۋرنال دەگەندە، ارينە، «قازاقستان ايەلدەرىنىڭ» ورنى بولەك. سول جۋرنالمەن قانشاما ۇرپاق تاربيەلەنىپ، ۇلاعات الىپ ءوستى. ونداعى نەبىر رۋبريكالاردى بۇگىندە ءبىرقاتار تەلەارنانىڭ ءوز باعدارلامالارىندا پايدالانىپ جۇرگەنىنىڭ ءوزى جەتىستىك.


ءيا، ونىڭ قازاق رۋحانياتىنا، ەلىمىزدىڭ مادەنيەتىنە سىڭىرگەن ەڭبەگى زور. تالاي اقىن، جازۋشىنىڭ كىتاپتارىنىڭ باسىلۋىنا كەڭەستىك كەزەڭنىڭ وكتەم ساياساتىنا قاراماي، اتسالىسىپ، كەيدە اسقان باتىلدىق، مىنەز كورسەتىپ، جارىققا شىعارتتى.


ءبىر كەزدەرى 30-جىلدارداعى  قولدان جاسالعان اشارشىلىق تۋرالى، ەكى جارىم ميلليون ادامنىڭ قىناداي قىرىلعانى جايلى ەش جەردە ايتىلمايتىن. التىنشاش جاعانوۆا دەپۋتات بولىپ تۇرعان كەزىندە جوعارى كەڭەستىڭ تورىندە وسى ماسەلەنى ەلدىك دەڭگەيگە شىعارىپ، ءبىر مينۋت ۇنسىزدىك جاريالاتىپ، وسى تاقىرىپ تۇرعىسىندا ارنايى قۇجات قابىلدانعانى دا تاريح پاراقتارىنا جازىلدى.


توقسانىنشى جىلدارى زايسان جەرىندە ۇلكەن جەر سىلكىنىسى بولىپ، ەكى اۋدان تىپ-تيپىل بولىپ، جەرمەن-جەكسەن بولعاندا، قاراپايىم تۇرعىنداردىڭ قاسىنان العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ التىنشاش جاعانوۆا تابىلعان بولاتىن. بۇلىنگەن باسپانالاردىڭ ورنىنا جاڭا ۇيلەردىڭ بوي كوتەرۋىنە، وعان جۇمسالاتىن قارجىنىڭ ۋاقىتىلى ءبولىنىپ، بەكىتىلۋىنە ۇلكەن ەڭبەك ءسىڭىردى.


«رۋحانيات» پارتياسىن قۇرىپ، ەلدەگى وقۋ، ءبىلىم، ۇرپاق ساۋلىعى، دەنساۋلىق، مادەنيەت، رۋحانيات سالالارىن كوتەرگەنى دە ۇمىتىلماق ەمەس.


 


قارتتىققا ءسان بەرگەن


بەلگىلى فيلولوگ قالبيكە ەسەنوۆا دا التىنشاش اپايعا دەگەن ءىلتيپاتىن بىلايشا جەتكىزدى.


– مەن ءوزىم عىلىمدا جۇرگەن سوڭ بىلەمىن، قازىرگى كۇنى اسىرەسە، فيلولوگيادا جاڭا باعىت قالىپتاسىپ كەلە جاتىر. ول باعىت «تۇلعاتانۋ» دەپ اتالادى. سول پەرسونولوگيا عىلىمىنىڭ ناعىز قاق ورتاسىندا تۇراتىن التىنشاش اپاي دەپ بىلەمىن. الداعى ۋاقىتتا «التىنشاش الەمى» نەمەسە «التىنشاشتانۋ» دەگەن سياقتى ۇلكەن ءبىر سالا داميدى دەپ سەنىممەن ايتا الامىن. وسى كەشتە ايتىلىپ جاتقان بارلىق ءومىر جولىڭىز بىزگە ۇلگى. بارلىعى تاريحي شەجىرە سياقتى. «قارتتىق بىزگە ءسان بەرمەيدى، قارتتىققا ءبىز ءسان بەرمەسەك» دەيدى قادىر اقىن. شىن مانىندە قارتتىققا ءسان بەرىپ جۇرگەن التىنشاش اپاي، امان بولىڭىز، سىزگە دەگەن قۇرمەتىم شەكسىز، – دەدى ول.


التىنشاش جاعانوۆانى مەرەيتويىمەن قازاقستان جازۋشىلار وداعىنداعى بارشا قالامگەر ارىپتەستەرىنىڭ اتىنان قازاقستان جازۋشىلار وداعى ءتوراعاسىنىڭ جاستار ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى بەيبىت سارىباي دا قۇتتىقتاي كەلىپتى.


– ءبىزدىڭ التىنشاش اپايىمىز – حالىقتىق، ۇلتتىق تۇلعاعا اينالعان، ادەبيەت پەن جۋرناليستيكانىڭ قوس تىزگىنىن، قايراتكەرلىكتىڭ شىلبىرىن تەڭ ۇستاعان اياۋلى جان. جۋرناليستيكادا دا، ادەبيەتتە دە، ساياساتتا دا ايەلدەر ساناۋلى. سول ساناۋلىلاردىڭ ساناتىندا، الدىڭعى ساپىندا بولىپ، ۇلتقا وسىنشاما ەڭبەك ەتكەن، تەر توكككەن، وسىنداي ينتەللەكتۋال ادام ءبىزدىڭ ءاردايىم ماقتانىشىمىز، – دەي كەلە، ول وداقتىڭ ادەمى سىي-سياپاتىن ۇسىندى.


كەش بارىسىندا قاراكوز سۇلەيمەنوۆا اناسىنا ارناپ «قارلىعاش» پەن «ماحاببات ارمان» اندەرىن شىرقاپ بەردى. سونداي-اق، قۇرمانعازى اتىنداعى ۇلتتىق كونسەرۆاتوريانىڭ ستۋدەنتتەرى – ەستاي ۇلى ابدۋرراحمان مەن جاڭاباي اقجول اننەن شاشۋ شاشتى. التىنشاش اپاي ورتاعا شىعىپ بي بيلەدى. كەش سوڭىندا كىتاپحاناعا 45 جىل وتاسقان جارى، بەلگىلى قالامگەر انەس سارايدىڭ «اداي تاريحى» كىتابىن سىيعا تارتتى.





  • زيالىنىڭ ءسوزى


التىنشاش جاعانوۆا، جازۋشى، دراماتۋرگ، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى:


– مەن ءۇشىن كىتاپحانا دەگەن قاسيەتتى جەر. ادەبيەتتى بالا كۇنىمنەن ەرەكشە ىقىلاسپەن وقىدىم. اۋىلدا ۇلكەن كىتاپحانا بولاتىن. قولىم قالت ەتسە، سوندا بارىپ الەم كلاسسيكتەرىنىڭ شىعارمالارىن پاراقتايتىنمىن. سولارعا ەلىكتەپ، ولەڭ، اڭگىمەلەر جازا باستادىم. وسى كىتاپحانانىڭ قىزدارى حابارلاسىپ، وزىڭىزبەن رۋحاني كەش وتكىزەيىك دەپ ەدىك دەگەندە، باس تارتا المادىم. سەبەبى، كىتاپحانانى دا، وندا ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن، رۋحانياتقا قىزمەت ەتىپ جۇرگەن ءاربىر جاندى قۇرمەت تۇتامىن.


ءقازىر جاساندى ينتەللەكت دەگەن ميىمىزعا دا تيىسە باستادى عوي. ارينە، مىندەتتى تۇردە زاماناۋي ءىلىم-بىلىمدى، تەحنولوگيانى مەڭگەرىڭدەر. ەلدىڭ بولاشاعى سەندەر. ءبىراق ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى دا ءبىر ساتكە ەستەن شىعارماڭدار، اينالايىندار. قازاقتىڭ ءسالت-داستۇرىنىڭ ءبارى تۇنىپ تۇرعان تاربيە. بىلىممەن قوسا، سونىڭ ءبارىن ومىرمەن ۇشتاستىرىپ وتىرساڭدار، ەشكىمنەن كەم بولمايسىڭدار.


مەن ۇنەمى ايتىپ جۇرەمىن، قازاقتىڭ قىزى قانداي بولسا، حالقى دا سونداي دەپ. ۇلت بولاشاعى ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە ايەل-انانىڭ قولىندا ەكەنىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. ەرتەڭگى كۇنى بىزگە التىنداي، كورگەندى، يناباتتى، سانالى ۇل-قىز تاربيەلەپ بەرەتىن انالار. ارا-تۇرا دۇكەنگە باس سۇعا قالساڭ، كاسسادا تۇرعان كەيبىر قىزدار «الساڭىز الىڭىز، الماساڭىز قويىڭىز» دەپ قاتقىل سويلەپ، زاتتى الدىڭا تارس ەتكىزىپ تاستاي سالادى. بۇل ۇساق-تۇيەك ەمەس. ءبىز ەشقاشان تاربيەدەن قاتەلىك جىبەرمەۋىمىز كەرەك. قازاقتىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىگىنىڭ ءبىرى دە – اتا-انانى، ۇلكەن كىسىنى سىيلاۋ، ولاردىڭ الدىنان كەسە-كولدەنەڭ وتپەۋ، قارسى كەلمەۋ.


مەن الەمنىڭ جارتى بولىگىن ارالادىم. تالاي دۇنيەنى كوردىم. ءبىراق مەن ەشقاشان ەۋروپاعا قىزىققان ەمەسپىن. مەن ءۇشىن بارلىق كەرەمەت ءوز ەلىمدە، ءوز جەرىمدە! اينالايىن، جاستار، ءيا، مىندەتتى تۇردە وقىڭدار، توقىڭدار، شەت ەلدى دە كورىڭدەر، ءبىراق ەلگە قىزمەت ەتىڭدەر. قازاق ەكەنىڭدى ماقتان تۇتىڭدار. بۇگىنگى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ قادىرىنە جەتە بىلىڭدەر. باقىتتى بولىڭدار، التىندارىم!

ءسىزدىڭ رەاكسياڭىز؟
ۇنايدى
0
ۇنامايدى
0
كۇلكىلى
0
شەكتەن شىققان
0
سوڭعى جاڭالىقتار

16:33

16:28

13:27

12:23

12:17

12:15

12:13

12:05

12:03

12:01

11:59

11:57

11:55

11:53

11:51

11:46

11:43

11:41

11:39

11:37

11:34

11:31

11:29

11:26

11:24