ماماندار مۇنى ينفلياسيالىق قىسىمعا جاۋاپ رەتىندە ىسكە اسىرىپ جاتىر.
حالىقارالىق ۆاليۋتا قورىنىڭ قازاقستان بويىنشا ميسسيا باسشىسى نيكوليا بلانشەنىڭ قازاقستانداعى ەكونوميكالىق ءوسىمدى قامتاماسىز ەتۋ شارتتارى مەن فاكتورلارى جانە قازاقستان ۇلتتىق بانكىنىڭ اقشا-كرەديت ساياساتى تۋرالى نەگىزگى تەزيستەرىن ۇسىندى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Egemen.kz سىلتەمە جاساپ.
ءال بەرمەي تۇرعان ينفلياسيالىق قىسىمعا جاۋاپ رەتىندە بۇكىل الەمدەگى ورتالىق بانكتەر باعانىڭ تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە اقشا-كرەديت ساياساتىن كۇشەيتۋگە تىرىسىپ كەلەدى. قازاقستاندا بازالىق مولشەرلەمەنىڭ ارتۋى ينفلياسيالىق سپيرالدى «تاراتپاۋعا» جانە ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ ايىرباس باعامىنىڭ تومەندەۋىنە، دوللارلانۋدىڭ وسۋىنە جول بەرمەۋگە مۇمكىندىك بەردى. ينفلياسيانى ماقساتتى دەڭگەيگە قايتارىپ، ينفلياسيالىق كۇتۋلەردى بەكىتۋ ءۇشىن مۇنداي شەشىمدەردىڭ ەكونوميكالىق بەلسەندىلىكتى باسەڭدەتەتىنىنە قاراماستان،
قازاقستان ۇلتتىق بانكىنە اقشا-كرەديت ساياساتىن ودان ءارى كۇشەيتۋ قاجەت بولۋى مۇمكىن. باعا تۇراقتىلىعى – بۇل ماكروەكونوميكالىق تۇراقتىلىقتىڭ، ورنىقتى ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ جانە حالىقتىڭ كەڭ كولەمىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن ساقتاۋدىڭ شارتى. ينفلياسيانى، كەرىسىنشە، كەدەيلەرگە سالىناتىن سالىق دەپ اتايدى.
قازاقستانداعى ينفلياسيالىق تارگەتتەۋ ءتارتىبى تۋرالى
قازاقستان ينفلياسيالىق تارگەتتەۋ رەجيمىنە كوشۋدە بەلگىلى ءبىر تابىستارعا قول جەتكىزدى. بۇل رەجيمدە ورتالىق بانكتىڭ ماقساتتى كورسەتكىشى ەكونوميكالىق ءوسۋ، اقشا ماسساسى نەمەسە ۆاليۋتا باعامى ەمەس، ينفلياسيا دەڭگەيى بولىپ تابىلادى. وسىلايشا، قازاقستان ۇلتتىق بانكى ەلدەگى باعا تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە باسا نازار اۋدارىپ وتىر، بۇل 2015 جىلدان باستاپ يكەمدى ايىرباس باعامىمەن بىرگە ەلگە ينفلياسيالىق كۇتۋلەرمەن جۇمىس ىستەۋگە جانە سىرتقى ەكونوميكالىق كۇيزەلىستەردى باسەڭدەتۋگە كومەكتەسەدى. بۇل رەتتە ينفلياسيالىق تارگەتتەۋ رەجيمىنە كوشۋ ءالى اياقتالعان جوق: ەكونوميكانى ودان ءارى ءارتاراپتاندىرۋ، دوللارلاندىرۋدى تومەندەتۋ جانە سىرتقى ەكونوميكالىق كۇيزەلىس جاعدايىندا ەكونوميكانىڭ رەاكتيۆتىلىگىن شەكتەۋ قاجەت. ايتارلىقتاي ۇزاق مەرزىمدى الەۋەت بار جانە قازاقستان ۇلتتىق بانكىنىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى اقشا-كرەديت ساياساتىنىڭ ستراتەگياسىندا وسى پروبلەمالاردىڭ ءبىرقاتارى ءۇشىن كەشەندى شەشىمدەر كوزدەلەدى.
قازاقستان ۇلتتىق بانكىنە ەكونوميكانىڭ ءوسىمى بويىنشا قوسىمشا ماندات بەرۋ يدەياسى تۋرالى
نيكولاس بلانشەنىڭ پىكىرىنشە، ۇلتتىق بانك ءۇشىن ونىڭ تاۋەلسىزدىگىنە «كولەڭكە تۇسىرەتىن» قوسىمشا وكىلەتتىكتەر تۋرالى اسا ساقتىقپەن ايتۋ كەرەك. باعانىڭ ءوسۋى جاعدايىندا بىرنەشە ماقساتتى كوزدەۋ – اقشا-كرەديت ساياساتىنىڭ تيىمدىلىگىن دە، ءرولىن دە تومەندەتۋ دەگەن ءسوز. كەرىسىنشە، حالىقارالىق تاجىريبە كورسەتكەندەي، قازاقستان ۇلتتىق بانكىنىڭ ءبىر عانا ماقساتقا باسىمدىق بەرۋى ءجون. جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەندىرۋ باعدارلامالارىنا قاتىسۋ جانە باسقا دا فيسكالدىق سيپاتتاعى قىزمەت سياقتى نەگىزگى ەمەس قىزمەت تۇرلەرىن كەزەڭ-كەزەڭىمەن توقتاتۋ ءقازىردىڭ وزىندە اقشا-كرەديت ساياساتىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا جانە ورتالىق بانكتىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن وعان دەگەن حالىقتىڭ سەنىمىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى.
قازاقستاندا ەكونوميكالىق ءوسىمدى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قاجەت شارتتار مەن فاكتورلار تۋرالى
الەمدەگى احۋال سەكىلدى قازاقستاندا دا قازىرگى ەكونوميكالىق جاعداي كوپتەگەن كۇيزەلىستەرگە ۇشىرادى، ونىڭ ىشىندە COVID-19 پاندەمياسىنىڭ ىقپالى، جەتكىزۋ تىزبەگىندەگى ىركىلىستەر جانە ۋكرايناداعى سوعىس، رەسەيگە قارسى سانكسيالار بار. وسى پروبلەمالاردى ەڭسەرۋگە كوپتەگەن مەملەكەتتىك ورگاندار قاتىسادى، ولاردىڭ مۇددەسىنە حالىقتىڭ وسال توپتارىن قورعاۋ، ۇزاق مەرزىمدى دامۋ، الەۋمەتتىك ساياسات جاتادى.
فيسكالدىق ساياسات شارالارى، تەوريا بويىنشا، ىشكى سۇرانىس پەن ەكونوميكالىق ءوسۋدى قولداۋ ءۇشىن، اسىرەسە، جوعارى ينفلياسيا اقشا ماسساسىنىڭ ءوسۋ مۇمكىندىگىن شەكتەيتىن كەزەڭدەردە قولدانىلۋى مۇمكىن. قازاقستانداعى جاعداي دا وسىنداي، وندا مەملەكەتتىك شىعىندار مۇنايدان تۇسەتىن كىرىستەردىڭ كوبەيۋ ەسەبىنەن وسە ءتۇسۋى مۇمكىن. ارينە، بۇل جاعدايدا فيسكالدىق ساياسات ەكونوميكانى قولداۋ، فيسكالدىق جانە ماكروەكونوميكالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ اراسىنداعى تەپە-تەڭدىكتى قامتاماسىز ەتۋى كەرەك. ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا قۇرىلىمدىق رەفورمالار ەكونوميكانىڭ ءوسىمى ءۇشىن ماڭىزدى جانە بۇل، ارينە، ءقازىر مەملەكەت ەكونوميكادا باسىم ءرول اتقاراتىن قازاقستانعا دا قاتىستى. بيزنەس كليماتتى جاقسارتۋ، نارىقتىق ەكونوميكاعا كوشۋدى جالعاستىرۋ، ءارتاراپتاندىرۋدى ارتتىرۋ جانە جەكە سەكتوردا جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋ قاجەت.
بۇل تۇرعىدا قازاقستاندا ورتالىق بانكتىڭ نەگىزگى مانداتىن باعا تۇراقتىلىعىنىڭ كەپىلى رەتىندە قايتا قاراۋعا بولمايدى. قازاقستان ۇلتتىق بانكى، ەگەر ول ءۇشىن ناقتى وكىلەتتىكتەر ناقتىلانىپ، قوعامنىڭ سەنىم دەڭگەيى جوعارى بولسا، سونداي-اق ينفلياسيالىق كۇتۋلەردى ۇيلەستىرە الاتىن بولسا، ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋى ىقتيمال.