ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىنىڭ ءوسۋى 41% قۇرايدى
1 قاڭتاردان باستاپ قازاقستاندا ەڭ تومەنگى جالاقى 42،5 مىڭ تەڭگەدەن 60 مىڭ تەڭگەگە دەيىن وسەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Egemen.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستان حالقىنا جىل سايىنعى جولداۋىندا ەڭ تومەنگى جالاقى دەڭگەيىن ارتتىرۋعا قاتىستى تاپسىرما بەرگەن بولاتىن.
«الەمدىك كوروناكريزيس حالىقتىڭ تابىسىنا قىسىمدى كۇشەيتتى. بۇدان باسقا، ەڭ تومەنگى جالاقى دەڭگەيى بويىنشا قازاقستان تمد-نىڭ ءبىرقاتار ەلدەرىنەن تومەن. سوندىقتان كەلەسى شەشىم قابىلدايمىن - 2022 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ەڭ تومەنگى جالاقىنى اعىمداعى 42،5 مىڭنان 60 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتۋ. بۇل شارا ءبىر ميلليوننان استام ادامعا، ال جاناما تۇردە بارلىق ەڭبەكشىلەرگە تىكەلەي قاتىستى بولادى»، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ 2021 جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى جولداۋىندا.
قازاقستاندا 2018 جىلدان باستاپ ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرى كوتەرلىگەن جوق. ق ر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى تۇسىندىرگەندەي، 2022 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى مەن ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشتىڭ ارتۋى مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن زەينەتاقى مەن جاردەماقى الاتىن 5،1 ميلليون ادام تابىسىنىڭ وسۋىنە اكەلەدى، ال ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ ءوسۋى ەكونوميكانىڭ بارلىق سالالارىندا جۇمىس ىستەيتىن 1،6 ميلليون ادام تابىسىنىڭ ءوسۋىن قامتاماسىز ەتەدى.
ازاماتتاردى قولداۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن جۇزەگە اسىرىلاتىن الەۋمەتتىك تولەمدەردىڭ مولشەرىن بەلگىلەۋ ءۇشىن قازاقستاندا ەڭ تومەن كۇنكورىس دەڭگەيى جانە ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش قولدانىلادى. ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى مەن ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش مولشەرى ينفلياسيانىڭ بولجامدى دەڭگەيىن ەسكەرە وتىرىپ، جىل سايىن بەلگىلەنەدى. وسىلايشا، ۇكىمەت حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋىن بولدىرماۋ ءۇشىن قاجەتتى شارالار قابىلداۋدا.
«2020 جىلى ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق جاعدايعا بايلانىستى كم مەن اەك مولشەرى ەكى رەت، جالپى العاندا 10%-عا ۇلعايتىلدى. بيىلعى جىلى ولار 5% يندەكستەلدى، ناتيجەسىندە كم جانە اەك مولشەرى تيىسىنشە 34 302 تەڭگەنى جانە 2 917 تەڭگەنى قۇرادى»، - دەپ حابارلادى ەڭبەك مينيسترلىگى.
2022 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ شاماسىن جانە ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشتى 5%-عا يندەكستەۋ جوسپارلانۋدا. ناتيجەسىندە ەتكد مولشەرى 36 018 تەڭگەنى، ال اەك – 3 063 تەڭگەنى قۇرايدى.
ۆەدومستۆودا سونداي-اق، 2022 جىلعا ارنالعان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتە مەملەكەتتىڭ الەۋمەتتىك مىندەتتەمەلەرىن ورىنداۋعا 4 ترلن تەڭگە، ونىڭ ىشىندە زەينەتاقى مەن بارلىق الەۋمەتتىك جاردەماقىلاردىڭ مولشەرىن يندەكستەۋگە 190،4 ملرد تەڭگە قاراستىرىلاتىنى حابارلاندى.
«بۇل 4،2 ملن ادامنىڭ تابىستارىنىڭ ارتۋىنا الىپ كەلەدى، ونىڭ ىشىندە:
• 2،3 ملن-عا جۋىق زەينەتكەر، ولار ىنتىماقتى زەينەتاقىلاردىڭ مولشەرىن 7%-عا (ينفلياسيا دەڭگەيىنەن 2%-عا وزا وتىرىپ) جانە بازالىق زەينەتاقى تولەمىن 5%-عا جالپى سوماسى 138،3 ملرد تەڭگەگە؛
• 1،9 ملن الەۋمەتتىك جاردەماقى الۋشىلار، ولاردىڭ مولشەرى دە جالپى سوماسى 52،1 ملرد تەڭگەگە 5% - عا ارتتىرىلادى»، دەپ اتاپ ءوتتى ەڭبەك مينيسترلىگى.
سونداي-اق، ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ ارتۋى اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الاتىن 900 مىڭنان استام ادامنىڭ تابىس دەڭگەيىنە وڭ اسەر ەتەدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىن ورىنداۋ ماقساتىندا 2022 جىلعى 1 قاڭتاردان باستاپ ەتج مولشەرى 42،5 مىڭ تەڭگەدەن 60 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلادى. وسىلايشا، ەڭ تومەنگى جالاقى مولشەرىنىڭ ءوسۋى 41% قۇرايدى.
ەڭبەك كودەكسىنە سايكەس جۇمىس بەرۋشىلەر جۇمىسكەرلەرگە ەڭبەكاقىنى ەتج تومەن ەمەس دەڭگەيدە قامتاماسىز ەتۋگە مىندەتتى بولادى. بۇل شارا ءارتۇرلى مەنشىك نىسانىنداعى كاسىپورىنداردىڭ بارلىق سالالارىندا جۇمىس ىستەيتىن 1،6 ملن ادامنىڭ اقشالاي تابىستارىنىڭ وسۋىنە الىپ كەلەدى.
ءبىرىنشى كەزەكتە ەتج كوتەرىلۋى جالاقىسى تومەن قىزمەتكەرلەرگە قاتىستى بولادى. ەكىنشىدەن، جالاقى دەڭگەيىن بەلگىلەۋ كەزىندە ەتج كورسەتكىشىن پايدالاناتىن جۇمىس بەرۋشىلەر دە قىزمەتكەرلەردىڭ باسقا ساناتتارىنىڭ جالاقىسىن قايتا قارايتىن بولادى.