ايگىلى «ەلىم-اي» داستانىنىڭ 300 جىلدىعىنا وراي تۇركىستان وبلىسى قاراتاۋدىڭ باۋرايىنا ەسكەرتكىش ورناتتى.
الىپ تۇعىرتاستىڭ بەتىنە «ەلىم-اي» جىرىنىڭ ءۇزىندىسى قاشالىپ جازىلعان. قازاق قازاق بولعالى قانشاما قانقۇيلى سوعىستى، جاۋگەرشىلىكتى، قۋعىن-سۇرگىندى باسىنان كەشىردى. سونىڭ ىشىندەگى ەڭ ءبىر زۇلماتى - 1723 جىلعى جوڭعار شاپقىنشىلىعى.
تۇتقيىلدان تيگەن جاۋ قولى بەيبىت جاتقان قازاق حالقىن ۇدەرە كوشىرىپ، توز-توزىن شىعاردى. قىناداي قىرىلىپ، بوسىپ كەتكەن قازاقتىڭ قاسىرەتتى تاريحىنا «اقتابان شۇبىرىندى،
القاكول سۇلاما» بولىپ ەنگەن «ەلىم-اي» جىرىنا بيىل 300 جىل. سوعان وراي قاراتاۋدىڭ باسىنان "ەلىم-ايلاپ" كوشكەن قارالى كوشتى، ەلى ءۇشىن شەيىت بولعان بوزداقتاردى ماڭگىگە ەستە قالدىرۋ ماقساتىندا بيىك تۇعىرتاس ورناتىلادى.
حالقىمىزدىڭ شەرلى تاريحىنان سىر شەرتەتىن تۋىندى اسكەري قولباسشى، ۇلى جىراۋ قوجابەرگەن تولىبايۇلىنان بىزگە زار زاماننىڭ شىندىق شىراعى بولىپ جەتتى. بيىكتىگى 6، ەنى 1،5 مەتر بولاتىن تۇعىرتاستى قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى بەكەت تۇرعارايەۆ باسقاراتىن «جەتى جارعى» جانە «قوجابەرگەن جىراۋ» حالىقارالىق قوعامدىق قايىرىمدىلىق قورى ورناتقان.