ەلىمىزدە ەر ادامدار دا دەكرەتتىك دەمالىسقا شىعا الادى. بۇل مۇمكىندىك زاڭ جۇزىندە 2008 جىلدان بەرى قاراستىرىلعان. "بالا كۇتىمى - تەك انانىڭ مىندەتى" دەگەن قاعيدانى بۇزعان ازاماتتار سانى قانشا؟ ولار دەكرەتتىك جاردەماقى الا ما؟ دەكرەتكە شىققان اكەلەردىڭ ءومىرى جايلى اqshamnews.kz ءتىلشىسى ماتەريالدا تارقاتادى.
ەلامان قونىسبەك - دەكرەتكە شىققان اكە. ول استانا قالاسىنداعى اۋەجايدا اۋە ديسپەچەرى بولىپ جۇمىس ىستەيدى. جۇبايى اسەم ەكەۋى كاۋسار ەسىمدى قىزدىڭ اتا-اناسى. ەلامان قونىسبەك جۇبايىنىڭ جۇمىسىنا بايلانىستى اقش-تاعى، بوستون قالاسىنا كوشىپ، قىزى - كاۋساردىڭ ءبىر جارىم جاسىنان باستاپ بالا كۇتىمىمەن اينالىسىپ وتىر. ال كەلىنشەگى اسەم - گارۆارد مەديسينالىق مەكتەبىندە عىلىمي قىزمەتكەر ءارى پوستدوكتورانتۋرادا وقۋىن جالعاستىرىپ جاتىر.
"دەكرەت - دەمالىس ەمەس"
ەلامان مىرزا دەكرەتتىك دەمالىسقا شىعۋ تۋرالى شەشىمدى قالاي قابىلداعانى جايلى اڭگىمەلەپ بەردى. ونىڭ سوزىنشە، "دەكرەتتىك دەمالىستى" دەمالىس دەپ اتاۋعا كەلمەيدى. ول بالا كۇتىمىمەن وتىرعان ايەلدەردى ەرەكشە تۇسىنگەنىن ايتتى.
"اقش-تان جۇبايىمنىڭ جۇمىسى بويىنشا شاقىرتۋ ءتۇسىپ، باس تارتۋعا بولمايتىنىن ءتۇسىندىم. وعان قولداۋ ءبىلدىرىپ، "قىزىمىزدى ءوزىم قارايمىن" دەپ، دەكرەتتىك دەمالىس الدىم. نەگىزى دەكرەتتىك دەمالىستى، "دەمالىس" دەپ اتاۋعا كەلمەيدى. بالا كۇتىمى دە ۇلكەن جۇمىس ەكەن. كۇنى بويى بالا باعىپ وتىرعان ايەلدەردىڭ ءومىرىن ەندى ءتۇسىنىپ جاتىرمىن. بۇل ناعىز - ەرلىك!" دەيدى ەلامان مىرزا.
دەكرەتتەگى اكەنىڭ ءبىر كۇنى قالاي وتەدى؟
ەلامان مىرزا دەكرەتتىك ءومىرىنىڭ قالاي ءوتىپ جاتقانىن ايتىپ بەردى. ول قىزى كاۋسار ەكەۋىنىڭ ءار كۇنى بىر-بىرىنە ۇقساماي، ەرەكشە وتەتىنىن ايتتى.
"قىزىمىز ەكەۋمىز ەرتە 6-دا تۇرامىز. تاڭعى اسىمىزدى ءىشىپ، جۇبايىمدى جۇمىسىنا شىعارىپ سالامىز دا تاڭعى سەرۋەنگە كەتەمىز. ءبىر كۇنى كىتاپحاناعا، ءبىر كۇنى كونسەرتكە، ءبىر كۇنى ساياباققا بارامىز. مۇندا ءبىز سەكىلدى بىرنەشە قازاق وتباسى بار. سولارمەن اڭگىمە-دۇكەن قۇرامىز. ۇيگە كەلىپ تۇسكى اس دايىندايمىز. تۇستەن سوڭ دەمالىسقا دا ۋاقىت تابامىز. ال كەشكە انامىزدى جۇمىستان كۇتىپ الىپ، ءبارىمىز بىرگە مارە-سارە بولىپ كەشكى اس ىشەمىز" دەيدى دەكرەتتەگى اكە.
ەلامان مىرزانىڭ سوزىنشە اقش-تا ەر ادامداردىڭ دەكرەتكە شىعۋىن قالىپتى جاعداي رەتىندە قابىلدايدى. ال قازاقستانداعى تۋىسقاندارى باسىندا قاتتى تاڭعالعان.
"مەن دەكرەتكە شىققانىمدى نامىس سانامايمىن. بۇل ءىسىمدى ءبىر ەرەكشەلەپ ماقتان دا تۇتپايمىن. سەبەبى بۇل جاي عانا - وتباسىلىق قولداۋ. كەز كەلگەن ەر ادام وتباسىنا، جارىنا قولداۋ كورسەتۋ كەرەك" دەيدى ەلامان مىرزا.
"اقش-تاعى ءبىر ايلىق بالاباقشا قۇنى - 3000$"
ەلامان قونىسبەك امەريكادا بالا تاربيەلەۋ، جالپى بالانى ومىرگە اكەلۋ ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك، ءارى وڭاي ءىس ەمەس ەكەنىن ايتتى.
"اقش-تا بالانى ومىرگە اكەلۋ وڭاي ءىس ەمەس. ەرەسەك جانداردىڭ دا شىعىنى وڭاي قارجى ەمەس. ال بالاباقشاعا بالاڭدى بەرگىڭ كەلسە اي سايىن 2500-3000 دوللار تولەۋىڭ كەرەك. مەملەكەتتىك بالاباقشالار دا بار. ءبىراق ول جاقتا دا كەزەك جۇيەسى بار. ءبىز دە كەزەككە تۇرىپ قويدىق، ءبىراق ول كەزەك قىزىمىز مەكتەپ بىتىرگەندە ءبىر-اق كەلۋى مۇمكىن. ويتكەنى مەملەكەتتىك بالاباقشادان ۇمىتتەنەتىندەر كوپ" دەيدى ەلامان مىرزا.
"وتباسىندا ەڭ ماڭىزدىسى - ماحاببات"
دەكرەتتەگى اكە وتباسى ءۇشىن ەكى ادام دا بىرگە ات سالىسۋ كەرەكتىگىن، بەرىك وتباسىنىڭ نەگىزگى قاعيدالارى جايلى ويىن ايتتى. ول دەكرەتتىك ءومىر باستاپقىدا قيىنعا سوققانىن، قيىندىقتاردى قالاي ەڭسەرگەنىن اڭگىمەلەدى.
"بالا تاربيەسى - تەك ايەلدىڭ جۇكتەمەسى ەمەس. بالا ورتاق بولعاندىقتان، تاربيە دە ورتاق بولۋى كەرەك. دەكرەتتىك ءومىر ارينە باستاپقىدا قيىن بولدى. دەسە دە ادامنىڭ شىن نيەتى بولسا ۇيرەنۋگە بولادى. سەبەبى، وتباسىنداعى ەڭ ماڭىزدى نارسە - ماحاببات. ماحاببات بولسا ءبارىن جەڭۋگە بولادى. جۇبايىم ەكەۋمىزدىڭ ارامىزدا تۇسىنىسپەۋشىلىكتەر بولمايدى ەمەس، بولىپ تۇرادى. تەك ونداي جاعدايلاردا سابىرمەن، "مەن، سەن" دەپ بولمەي، اسىقپاي، اشىق سويلەسىپ ەڭسەرۋگە بولادى" دەيدى ەلامان مىرزا.
