«مىڭعا جۋىق بالا شەتىنەپ كەتكەن»: قازاقستانداعى بالالار دەنساۋلىعىنا قاتىستى تىڭ دەرەكتەر

1 ماۋسىم — بالالاردى قورعاۋ كۇنى. بۇل تەك بالالىقتىڭ قۋانىشىن دارىپتەيتىن كۇن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ەلىمىزدەگى بالالاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىنا نازار اۋداراتىن ماڭىزدى كۇن. اqshamnews.kz ءتىلشىسى اتاۋلى داتا قارساڭىندا ەلىمىزدەگى بالا دەنساۋلىعىنا قاتىستى نەگىزگى ماسەلەلەرگە شولۋ ۇسىنادى. 

"مىڭعا جۋىق بالا شەتىنەپ كەتكەن"

دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ۇسىنعان دەرەككە سەنسەك 2024 جىلى ەلىمىزدە 21 192 ءسابي مەرزىمىنەن بۇرىن دۇنيەگە كەلگەن. بۇل – مەديسينانىڭ تىلىمەن ايتساق، تاۋەكەل ايماعى. الايدا سولاردىڭ ىشىنەن دۇنيەگە ەسىگىن اشىپ، جارىق دۇنيەنى كورىپ ۇلگەرسە دە 900 بالا شەتىنەپ كەتكەن.

سوڭعى جىلدارى ەلىمىزدە ەكستراكورپورالدىق ۇرىقتاندىرۋ (ەكو) كومەگىنە جۇگىنەتىندەر سانى دا ارتقان.

"2024 جىلى ەكو ارقىلى تۋىلعان بالالاردىڭ سانى 3775 بالا. قازاقستاندا ەكو قىزمەتىنە ءجيى جۇگىنەتىن ءوڭىر - الماتى قالاسى بىلتىر 845 الماتىلىق اتا-انا جاساندى ۇرىقتاندىرۋ قىزمەتىن پايدالاندى" دەيدى ۆەدومستۆو. 

ەلىمىزدە اۋرۋ تۇرىمەن تىركەلگەن بالا سانى قانشا؟

2024 جىلدىڭ باسىنداعى مالىمەتتەرگە سايكەس، قازاقستاندا 18 جاسقا تولماعان بالالاردىڭ سانى شامامەن - 6،8 ميلليون. بۇل ەل حالقىنىڭ شامامەن 34%-ىن الىپ وتىر. ال دەنساۋمين بەرگەن دەرەككە سەنسەك جارتى ميلليونعا جۋىق بالا بەلگىلى ءبىر اۋرۋ تۇرىمەن تىركەۋدە تۇر. 

"ەلىمىزدە اۋرۋ تۇرىمەن تىركەلگەن ناۋقاس بالالاردىڭ سانى 538 343 بالا. ەلىمىزدە 18 جاسقا دەيىنگى بالالارعا مەديسينالىق كومەكتىن بارلىق ءتۇرى نەگىزگى اۋرۋى بويىنشا تەگىن مەديسينالىق كومەكتىن كەپىلدىك بەرىلگەن كولەمى شەڭبەرى جانە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسى اياسىندا كورسەتىلەدى" دەلىنگەن جاۋاپتا. 

قانداي اۋرۋلار ءجيى كەزدەسەدى؟

دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 0–17 جاس ارالىعىنداعى بالالاردا ەڭ ءجيى تىركەلەتىن اۋرۋلار — مىنالار:

• تىنىس الۋ جولدارىنىڭ اۋرۋلارى

• اس قورىتۋ جۇيەسى سىرقاتتارى

• تەرى جانە تەرى استى اۋرۋلارى

• جۇيكە جۇيەسىنىڭ بۇزىلىستارى

• كورۋ قابىلەتىنىڭ السىرەۋى

ولاردىڭ اراسىندا كەيبىرىنىڭ كورسەتكىشى ازايعانىمەن، كوبى ارتقان. مىسالى، جۇيكە جۇيەسىنىڭ بۇزىلىستارى 4،5%، كوز اۋرۋلارى 5،6%، تەرى سىرقاتتارى 5،3%-عا كوبەيگەن.

پەريناتالدى ءولىم-جىتىم ستاتيستيكاسى

دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 2024 جىلى پەريناتالدى جاعدايدا 2785 ءولىم تىركەلدى، انا ءولىمى – 37، جاڭا تۋعان بالا ءولىمى - 2524 بالا. سوڭعى ءۇش جىلدا بوسانۋ كەزىندە 8 ايەل كوز جۇمدى (2022ج. – 2 ايەل، 2023ج. – 3 ايەل، 2024ج. – 3 ايەل).

سونداي-اق، سوڭعى ءۇش جىلدا قازاقستان حالقىنىڭ ءولىمىنىڭ سەبەپتەرى بويىنشا العاشقى 5 اۋرۋ ءتۇرى: قان اينالىمى جۇيەسى، نەرۆ جۇيەسىنىڭ، تىنىس الۋ ورگاندارىنىڭ اۋرۋلارىنان، قاتەرلى ىسىكتەردەن، جازاتايىم جاعدايلار، جاراقاتتانۋ مەن ۋلانۋلار بولاتىن ءولىم ەكەنىن ەسكە سالدى ۆەدومستۆو.