كومپيۋتەرلەر ەندى تايلاند پەن مەكسيكادا شىعارىلادى

ءىرى تەحنولوگيالىق كومپانيالار وندىرىستەرىن قىتايدان شىعارىپ جاتىر. HP كومپانياسى دا باسقا الەمدىك كومپيۋتەر وندىرۋشىلەردىڭ سوڭىن الا ءوندىرىستىڭ ءبىراز بولىگىن تايلاند پەن مەكسيكاعا كوشىرۋگە شەشىم قابىلدادى. Aikyn.kz بۇل شەشىمنىڭ نارىقتاعى كومپيۋتەر باعاسىنا اسەرىن تالدادى.

قىتايلىق Lenovo كومپانياسىنان كەيىن الەمدەگى ەكىنشى سانالاتىن ءىرى كومپيۋتەر ءوندىرۋشى HP كومپانياسى ءوزىنىڭ كوممەرسيالىق نوۋتبۋكتەر ءوندىرىسىنىڭ ءبىر بولىگىن مەكسيكاعا كوشىرۋدى جوسپارلاپ وتىر. ال تۇتىنۋشىلىق نوۋتبۋكتەر ءوندىرىسى تايلاندقا اۋىسادى. Financial Times باسىلىمىنا ءمالىم بولعانداي، كەلەسى جىلى HP نوۋتبۋك ءوندىرىسىنىڭ تاعى ءبىر بولىگىن ۆەتنامعا كوشىرمەكشى.

جەتكىزىلىم تىزبەگىن Dell جانە Apple كومپانيالارى سياقتى قىتايدان شىعارىپ ءارتاراپتاندىرۋدى كوزدەگەن HPء-دىڭ ميلليونداعان كومپيۋتەرلەرىندە بۇدان كەيىن «تايلاندتا جينالعان» نەمەسە «مەكسيكادا جينالعان» دەگەن تاڭبا تۇراتىن بولادى. مىنا ۆيدەودا HP نوۋتبۋكتەرى كورسەتىلەدى.

مامانداردىڭ ايتۋىنشا، بيىل قىتايدان تىس ايماقتاردا شىعارىلعان كومپيۋتەرلەر 2 ميلليوننان 5 ميلليونعا دەيىن بولۋى مۇمكىن. Canalys زەرتتەۋ فيرماسىنىڭ مالىمەتى بويىنشا وتكەن جىلى HP بۇكىل الەم بويىنشا 55،2 ميلليون كومپيۋتەر ساتقان.

تايلاندتا ءقازىردىڭ وزىندە HPء-دىڭ رەلوكاسياسىن جەڭىلدەتەتىن ءبىرقاتار كومپيۋتەرگە قۇراما بولشەكتەر جاساۋشىلار ورنالاسقان. ال مەكسيكاداعى ءوندىرىس كومپانيانى سولتۇستىك امەريكانىڭ نەگىزگى نارىعىنا جاقىنداتىپ، ساتىلىم قىزمەتىن جاقسارتادى. HPء-دىڭ رەسمي ۆەب-سايتىنداعى مالىمدەمەدە وڭتۇستىك-شىعىس ازيادا جانە باسقا جەرلەردەگى وپەراسيالارىن كەڭەيتىپ، مەكسيكادا «قوسىمشا نوۋتبۋك ءوندىرىسىن قوسادى» دەلىنگەن.

جاپوندىق Nikkei مەديا كورپوراسياسىنا بەرگەن تۇسىنىكتەمەسىندە HP «كومپانيانىڭ جاھاندىق جەتكىزۋ تىزبەگىندە جۇڭگو وتە ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنى جانە كومپانيا چۋنسيندەگى وندىرىسىنە ۇلكەن ءمان بەرەتىنىن» ايتقان. HP كومپانياسىنىڭ جوسپارى باسەكەلەس Dell ءوز ونىمدەرىندە «Made in China» دەگەن تاڭباسى بار چيپتەردى بولدىرماۋ جانە قىتايدا وندىرىلگەن ەلەكتروندىق كومپونەنتتەردى قولدانۋدى ايتارلىقتاي ازايتۋعا ارنالعان سەرپىندى ناۋقاندى باستاعاننان كەيىن قابىلدانعانىن Nikkei Asia حابارلاعان.

HP كومپانياسىنان بۇرىن ءارتاراپتاندىرۋ جوسپارىن ىسكە قوسقان Dell وسى جىلى ۆەتنامدا نوۋتبۋكتەرىنىڭ كەم دەگەندە 20%-ىن جاساعان. Dell 2024 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ءوزىنىڭ كومپيۋتەرلەرىندە «Made in China» چيپتەرىن قولدانبايتىن بولادى. Apple بيىلدان باستاپ ۆەتنامدا MacBook كومپيۋتەرلەرىن شىعارا باستادى. وسىلايشا ۇلكەن ساياساتتىڭ ىقپالىمەن ونىڭ نوۋتبۋكتەرى العاش رەت قىتايدان تىس جەردە جينالاتىن بولدى.

HP كومپانياسىنىڭ ءوندىرىس ورىندارىن وزگەرتۋ شەشىمى ۆەتنام مەن تايلاندقا كومپيۋتەردى جەتكىزۋ تىزبەگىنىڭ جالپى ەكوجۇيەسىن قۇرۋعا كومەكتەسىپ، گەوساياسي كۇردەلى جاعدايدى جانە باتىستىڭ «تەحنولوگيالىق شەتتەتۋ» ساياساتىن باستان كەشىرىپ وتىرعان قىتايدان باسقا جەرلەر ىزدەۋگە ماجبۇرلەۋدە. سوندىقتان وڭتۇستىك-شىعىس ازيانىڭ باسقا ەلدەرى دەربەس كومپيۋتەر جيناۋدا تارتىمدى ءوندىرىس ورىندارىنا اينالۋدا.

«HP كومپانياسىنىڭ ماقساتى ءوندىرىستى قىتايدان تىس جەرگە كوشىرۋ. ءبىراق كومپانيا ءالى قىتايلىق ەمەس چيپتەر مەن كومپونەنتتەرگە جاپپاي اۋىسۋعا مىندەتتەمە العان جوق»، – دەپ مالىمدەگەن Financial Times باسىلىمىنا وسى ماسەلەنى جاقسى بىلەتىن جەتكىزۋ تىزبەگىنىڭ باسشىلارى.

بۇعان دەيىن اقش-تاعى ەڭ ءىرى كومپيۋتەر ءوندىرۋشىسى HP ونداعان جىلدار بويى قىتايدىڭ ەلەكترونيكا ءوندىرىسىن بەلسەندى تۇردە قولداپ كەلەدى. بۇنىڭ ەڭ جاقسى مىسالى – قىتايدىڭ ىشكى قالاسى چۋنسين، HP قالانى 2008 جىلى نوۋتبۋكتەردى شىعاراتىن ورتالىق رەتىندە دامىتا باستادى. Acer جانە Asus HP كومپانياسىنىڭ ءىزىن باسىپ، جەتكىزۋشىلەردەن ءوندىرىستى يانسزى وزەنىنىڭ جاعاسىنداعى قالاعا كوشىرۋدى سۇرادى. بۇل قالا ءقازىر Quanta Computer جانە Inventec باستاپ Foxconn-عا دەيىن كوپتەگەن HP جەتكىزۋشىلەرىنىڭ زاۋىتتارى ورنالاسقان ءوندىرىس كەشەنىنە اينالعان.

بۇگىنگى تاڭدا چۋنسين – قىتايدىڭ كومپيۋتەر ەكسپورتىندا جەتەكشى ورىنعا يە قالا. Canalys مالىمەتتەرى بويىنشا، اقش HP جانە Dell ءۇشىن ەڭ ۇلكەن جەكە كومپيۋتەر نارىعى بولىپ سانالادى. ەكى كومپانيانىڭ ۇلەسىنە وسى جىلدىڭ ءبىرىنشى توقسانىندا شامامەن 31% جانە 40% جەتكەن. ال جۇڭگو نارىعى وسى كەزەڭدە HP ءۇشىن 7،5% جانە Dell ءۇشىن 8% عانا بولعان.

«جەتكىزۋ تىزبەگىن ءارتاراپتاندىرۋدىڭ نەگىزگى ماقساتى – اقش پەن جۇڭگو اراسىنداعى شيەلەنىستەرگە بايلانىستى تاۋەكەل فاكتورلارىن ازايتۋ جانە ۆەتنام مەن باسقا وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرىندەگى جاڭا وندىرىستىك ورتالىقتاردىڭ ارتىقشىلىعىن پايدالانۋ»، – دەيدى Canalys ساراپشىسى كيرەن دجەسسوپ.

دجەسسوپتىڭ ايتۋىنشا، جەتكىزۋ تىزبەگىن ءارتاراپتاندىرۋ اقش-تىڭ كومپيۋتەر وندىرۋشىلەرىنىڭ قىتايدىڭ ىشكى تۇتىنۋ نارىعىنداعى نارىق ۇلەسىنە تىكەلەي اسەر ەتۋى ەكىتالاي. دەگەنمەن، قىتايدىڭ مەملەكەتتىك نەمەسە قوعامدىق ءبىلىم بەرۋ سەكتورلارىنا اسەرى بولۋى مۇمكىن. ويتكەنى، بۇل سەكتورلاردا HP جانە Dell كومپيۋتەرلەرىنىڭ ۇلەسى جوعارى.

HP كومپانياسىنىڭ ءوندىرىستى اۋىستىرۋ جوسپارى بيىلعى جىلدىڭ سوڭىنا قاراي اياقتالماقشى. بۇل اقش-تىڭ جەتەكشى كومپيۋتەر ءوندىرۋشىسىنىڭ دەربەس كومپيۋتەرلەردى قىتايدان تىس جەردە جيناۋعا نيەتىنىڭ بەرىكتىگىن كورسەتەدى. بۇگىنگى تەحنولوگيالىق داۋىردە ءبىر ەلدەن ەكىنشى ءبىر ەلگە ءوندىرىستى اۋىستىرۋ 7-8 ايدى قاجەت ەتەتىنى تاڭعاجايىپ قۇبىلىس بولىپ كورىنۋى مۇمكىن. دەگەنمەن نارىقتىڭ زاڭدىلىعى وسىنداي جىلدامدىقتى تالاپ ەتۋدە. بۇل قالىپتى جاعدايعا اينالۋدا.

زاۋىت سالۋ، وعان جابدىقتار ورناتۋ، ماماندار ازىرلەۋ، لوگيستيكالىق تىزبەكتەردى قايتا قۇرۋ وسىنداي جىلدامدىقپەن جۇرەدى. نەگە HP مەكسيكا مەن تايلاندتى، ۆەتنامدى تاڭدادى، نەگە قازاقستاندى تاڭدامادى؟ بۇنىڭ ەكى سەبەبى بار، ەكەۋى دە ەكونوميكالىق قيسىندى سەبەپتەر.

ءبىرىنشى سەبەپ، مەكسيكا مەن تايلاندتا، ۆەتنامدا ورتاشا جالاقى تومەن. مەكسيكادا ورتاشا جالاقى 620 اقش دوللار. 2023 جىلدىڭ مالىمەتتەرى بويىنشا تايلاندتا ورتاشا جالاقى 400 اقش دوللار، ۆەتنامدا 240 اقش دوللارىن قۇراعان. ەكىنشى سەبەپ، اتالعان ءۇش ەلدىڭ ۇشەۋى دە الەمدىك مۇحيتپەن شەكتەسەدى، ال تاۋارلاردى تەڭىزبەن تاسىمالداۋ ەڭ ارزان.   

مىنە، بۇل ءۇش ەلدىڭ دە قازاق ەلىمەن سالىستىرعاندا ينۆەستورلار ءۇشىن تارتىمدىلىعى وسىندا. قازاقستاندا ورتاشا جالاقى 2023 جىلدىڭ رەسمي مالىمەتتەرى بويىنشا 340 636 تەڭگەنى قۇراعان، ياعني، 767 اقش دوللارى. ءۇش ەلمەن سالىستىرعاندا جوعارى. جانە ءبىزدىڭ ەل گەوگرافيالىق ورنالاسۋى بويىنشا مۇحيتتارعا شىعا المايدى. ءبىراق قازاقستاننىڭ مەكسيكا مەن تايلاندپەن، ۆەتناممەن سالىستىرعاندا مول ارتىقشىلىقتارى بار. ولار تۋرالى ءبىزدىڭ ەلدىڭ ەكونوميستەرى جاقسى بىلەدى، تەك ونى ىسكە اسىرۋدا ۇكىمەتتىڭ اسا ىلكىمدى ساياساتى قاجەت.