اق حالاتتى ابزال جانداردىڭ ىشىندە ءۇنسىز ەڭبەك ەتىپ، ءوز ىسىمەن عانا كوزگە تۇسەتىن جاندار بولادى. سولاردىڭ ءبىرى – پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسى عىلىمي ورتالىعىنىڭ كارديورەانيماسيا بولىمىندە ون ءۇش جىلدان بەرى مەيىرگەر بولىپ قىزمەت ەتىپ جۇرگەن جومارت سابىر ۇلى احشايەۆ. ول تەك كاسىبي مامان عانا ەمەس، جۇرەگى جۇمساق، سابىرى مول، جانىن سالا جۇمىس ىستەيتىن ناعىز مەيىربان جان. دارىگەرلەر مەن بالالاردى قورعاۋ كۇنى مەرەكەسى قارساڭىندا ءبىز ونىمەن بالالاردىڭ دەنساۋلىعى، اۋىر دەرتپەن كۇرەس، اتا-انانىڭ ءرولى مەن مەيىرگەر ماماندىعىنىڭ ءمانى جايلى اڭگىمە قۇردىق.
– جومارت مىرزا، اق حالاتتىلاردىڭ قاتارىنان كورىنۋ بالا كۇنگى ارمانىڭىز با ەدى؟ الدىمەن ءوزىڭىز تۋرالى ايتىپ وتسەڭىز…
– مەن 1984 جىلى جاركەنت قالاسىندا دۇنيەگە كەلدىم. اكە-شەشەم سول جاقتا تۇرادى، ءالى كۇنگە دەيىن تۋعان جەردەن الىستاماعان قاراپايىم ادامدار. ءوزىم 2003 جىلى الماتى قالالىق مەديسينالىق كوللەدجىنە وقۋعا ءتۇسىپ، 2007 جىلى ءتامامدادىم. سودان بەرى مەديسينا سالاسىنداعى ەڭبەك جولىم باستالدى. العاشقى بەس جىل ورتالىق كلينيكالىق اۋرۋحانادا ەرەسەكتەر بولىمىندە ەڭبەك ەتتىم. كەيىننەن 2012 جىلى پەدياتريا ورتالىعىندا كارديورەانيماسيا ءبولىمى اشىلعاندا، بالالارمەن جۇمىس ىستەۋگە بەت بۇردىم. سول كەزدەن بەرى بالا جۇرەكتەرىمەن بىرگە ءومىر ءسۇرىپ كەلەمىن.
– بالالارمەن جۇمىس ىستەۋ ەرەسەكتەرگە قاراعاندا وزگەشە شىعار...
– ءيا، ولار – باسقا الەم. بالادا ارام وي بولمايدى. ولاردىڭ جانى تازا. دارىگەرلەرگە سەنىممەن قارايدى. ولار اۋىرسا – شىنىمەن اۋىرادى. كۇلىمدەسە – شىن جۇرەگىمەن كۇلىمدەيدى. مۇنداي ساتتەر بىزگە دە كۇش بەرەدى. بالا تەز ساۋىعادى، ويتكەنى ول ءومىردى قالايدى. ال ۇلكەن ادامدار كەيدە وزىنەن ءۇمىت ءۇزىپ الادى…ال بالالار – كەرىسىنشە، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن كۇرەسەدى. سول سەبەپتى ەم دە جاقسى سىڭەدى، تەز جازىلىپ كەتەدى. ارينە، بۇل اتا-انانىڭ قولداۋىنا دا بايلانىستى.
– جۇمىس كەزىندە جانارىڭىزعا جاس تولعان ساتتەر بولدى ما؟
– ءيا… ەڭ ەستە قالعان وقيعام – الماس دەگەن جىگىت بولدى. ول كەزدە ەرەسەكتەر بولىمىندە جۇمىس ىستەپ جۇرگەنمىن. دوستارى ونى ەكى كۇن بويى تاپپاي قالىپ، مچس شاقىرادى. پاتەرگە كىرگەندە، ەس-تۇسسىز جاتقان. باسىنان قاتتى جاراقات العان ەكەن. سوققى. ميدىڭ ىشىنە قان قۇيىلعان. التى اي بويى ءبىزدىڭ رەانيماسيادا جاتتى. شەشەسى – قاراپايىم جۇمىسشى. كۇندە كەشكە كەلىپ، ءۇنسىز جىلايتىن. ال جىگىتتىڭ قالىڭدىعى كۇن سايىن رەانيماسيانىڭ الدىنا كەلىپ، ەكى ساعاتتاي وتىرىپ قايتاتىن. كۇندە-كۇندە. ەشكىمنەن ەشتەڭە سۇرامايدى، نە كەتىپ قالمايدى. تەك كۇتەدى. ءۇنسىز ءۇمىت... كەيىن الماس ەسىن جيدى. ودان كەيىن تاعى ءبىر نەيروحيرۋرگيالىق وتا جاسالدى. سول كەزدە قايتا كەزدەستىك. ۋاقىت ءوتتى. ءبىر كۇنى اۋرۋحانا سىرتىنا شىقسام، قارسى الدىمدا الماس تۇر. «جومارت اعا، مەن ۇيلەندىم. سول قىزعا… ول مەنى كۇتتى»، – دەدى. سول مەن قاراپ، كۇتىپ، ەمدەگەن پاسيەنتىمنىڭ باقىتتى ءساتى ءالى ەسىمنەن كەتپەيدى. قاتتى قۋانعان ەدىم. يىعىنان قاعىپ، باقىت پەن ۇزاق عۇمىر تىلەدىم.
– مۇنداي اۋىر بولىمدە جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن قانداي قاسيەتتەر كەرەك دەپ ويلايسىز؟
– ەڭ الدىمەن سابىر. بۇل جەردە ەموسياعا بەرىلسەڭ، جۇمىس ىستەۋ قيىن. ءار بالانىڭ جاعدايى اۋىر، ءبىراق ءبىز بار كۇشىمىزدى سالىپ، امان الىپ قالۋعا تىرىسامىز. بىرتە-بىرتە ەتىڭ ۇيرەنەدى. ءبىراق ءار ءساتىڭ ماڭىزدى – كەيدە ءبىر مينۋت كەشىكسەڭ، بالا ومىرىنە ءقاۋىپ تونەدى.
– جۇمىستارىڭىز ماڭىزدى بولسا دا، كوپ كوزگە تۇسە بەرمەيسىزدەر. بۇل اۋىر تيمەي مە؟
– ءبىز داڭق ءۇشىن ەمەس، جان ءۇشىن جۇمىس ىستەيمىز. بالانىڭ تىنىسى قالپىنا كەلىپ، انانىڭ كوزىنە كۇلكى ورالسا – ءبىز ءۇشىن سول جەتىستىك. مەيىرگەردىڭ مىندەتى – ءدال، جۇيەلى، شىن كوڭىلمەن كۇتىم جاساۋ. دارىگەردىڭ تاعايىنداۋىن ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن، تياناقتى ورىنداۋ. بالانىڭ جاعدايىن ساعات سايىن باقىلاۋ، ءدارىسىن ۋاقىتىلى بەرۋ، دارەتىنە دەيىن تىركەۋ، جورگەگىن اۋىستىرۋ، سۋىن ولشەۋ… بۇل – قاراپايىم ءىس ەمەس. بۇل – ءومىر ءۇشىن كۇرەس.
– بالانىڭ جىلاۋى كەيدە بىزگە تۇسىنىكسىز كورىنەدى. سىزدەر قالاي انىقتايسىزدار؟
– بالا بەكەردەن-بەكەر جىلامايدى. ءاربىر مازاسىزدىقتىڭ سەبەبى بار. مەيلى ول ىشكى اۋرۋ، مەيلى جورگەگى اۋىساتىن ۋاقىت... ءبىز ءبارىن تەكسەرەمىز. سەبەبى بالا سويلەمەيدى، ول تەك جىلاۋ ارقىلى سىرىن جەتكىزەدى. سوندىقتان بىزگە قىراعىلىق پەن سەزىمتالدىق اسا قاجەت.
– اتا-انالارعا قانداي كەڭەس بەرەر ەدىڭىز؟
– ەڭ باستىسى – سابىر جانە دارىگەرلەرگە سەنىم. اتا-انا كۇماندانسا، بالاعا دا كەرى اسەر ەتەدى. ەكىنشىدەن، بالا – نازىك. ونى ۇرسىپ ەمەس، تۇسىنىستىكپەن تاربيەلەۋ كەرەك. ءدارىنى ۋاقىتىندا بەرۋ، جاقسى كۇتىم جاساۋ – ءبارى وتە ماڭىزدى. ءبىز بالاڭىز ءۇشىن قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاسايمىز. سابىرلى بولىڭىزدار. بالالار اتا-اناسىنىڭ كۇيىن سەزەدى. ەگەر ءسىز كۇيزەلسەڭىز – بالا دا كۇيزەلەدى. ال بىزگە كەرەگى – ءسىزدىڭ سابىرىڭىز مەن بالاڭىزعا سەنىمىڭىز» دەپ ايتار ەدىم.
– سىزدىڭشە، مەيىرگەر ماماندىعى قانداي قۇرمەتكە لايىق؟
– ءبىز كوزگە كوپ كورىنە بەرمەيمىز، ءبىراق ءبىزدىڭ جۇمىس – تىرشىلىكپەن تەڭ. اۋىر، ءارى جاۋاپتى. ايلىعىمىز جوعارى ەمەس. ءبىراق بۇل – جۇرەكتىڭ ءىسى. ەگەر مەيىرگەر بولام دەسەڭ، جانىڭدا مەيىرىم، بويىڭدا ءتوزىم، ال جۇرەگىڭدە سەنىم بولۋى كەرەك.
– ۋاقىت ءبولىپ، جۇرەككە جىلى اسەر قالدىرعان اڭگىمەڭىز ءۇشىن العىس ايتامىز. ءسىز سياقتى جانكەشتى، سابىرلى مامانداردىڭ ەڭبەگى – بالالار دەنساۋلىعىنىڭ ەڭ سەنىمدى تىرەگى. قىزمەتىڭىزگە تابىس، ال شاڭىراعىڭىزعا اماندىق تىلەيمىز!
سۇحباتتاسقان قۇرالاي يمانبەك قىزى