الەمدە اۋتيزم سيندرومى 75 ملن ادامدا بار ەكەن.
بۇل سيندروم اسىرەسە بالالار اراسىندا ارتىپ كەلەدى. سوڭعى 9 جىلدا بەس ەسەگە وسكەن، دەپ حابارلايدى aqshamnews.kz 24.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
بۇگىن - دۇنيەجۇزىلىك اۋتيزم ماسالەسى بويىنشا اقپارات تاراتۋ كۇنى.
بۇل «Autism Speaks» ۇيىمىنىڭ دەرەگى. جالپى اۋتيزم – الەم بويىنشا ءالى تولىق زەرتتەلمەگەن سيندروم. دەسە دە ونى كەيىنگى جىلدارى بالالاردا ەرتە انىقتاۋدىڭ زاماناۋي ءادىسىن ۇسىنعان ەلدەر بار.
جەر بەتىندەگى ءاربىر 42ء-شى ۇل جانە ءار 189-شى قىز بالادا اۋتيزم سيندرومى بار. باتىس ەلدەرىندە مۇنداي بالالاردى قورشاعان ورتاعا بەيىمدەۋ ءۇشىن ءتۇرلى باعدارلامالار قابىلدانعان. «Autism Speaks» ۇيىمىنىڭ مالىمەتى بويىنشا اقش-تا ءبىر بالاعا جىلىنا 30 مىڭ دوللار بولىنەدى. بۇل 15 ميلليونعا جۋىق تەڭگە. قاراجات ەمىنە، ءجۇرىپ-تۇرۋىنا جۇمسالادى.
اۋتيست بالالاردى الەمدىك مەديسينا «جاڭبىر بالالارى» دەپ تە اتايدى. ويتكەنى ولار سۋدى جاقسى كورەدى. ماسەلەن، دامىعان ەلدەردە ارنايى تەراپيا بار. ول دەلفيندەرمەن ەمدەۋ. بۇل ارقىلى اۋتيست بالالاردىڭ 70%ء-نىڭ جاعدايى جاقسارعان. قازىردە دەلفين تەراپياسى اقش مەديسيناسىندا كەڭىنەن قولدانىلادى. بۇدان بولەك يپپوتەراپيا ءادىسى دە بار. ياعني جىلقىلارمەن سەرۋەندەۋ بالالارداعى ۇساق موتوريكانى جاتتىقتىرۋعا جاقسى كومەكتەسەدى. بۇل اقش، يسپانيا، مەكسيكادا جاقسى دامىعان. بىلتىر جۇڭگو عالىمدارى اۋتيزم سيندرومىن جاساندى ينتەللەكت كومەگىمەن انىقتاۋ بولاتىن تەحنولوگيا ويلاپ تاپتى. ياعني كوزدىڭ تورلى قابىعىن دياگنوستيكالاۋ ارقىلى اۋتيزمگە شالدىققان بالالاردى 95% دالدىكپەن انىقتاۋعا بولادى. كوزدەگى تالشىقتار مەن قان تامىرلارىن سكانەرلەۋ ارقىلى 70 بالانىڭ ىشىندە اۋتيزم سيندرومى بار 46 بالانى انىقتاعان. بۇل ءادىس ازىرگە سىناما تۇرىندە عانا قولدانىلدى.
«ەگەر حالىقارالىق دەڭگەيدە ماقۇلدانسا، جوبانى الەمدىك مەديسيناعا جاڭا ءادىس رەتىندە ەنگىزۋ جوسپاردا بار»، – دەيدى عالىمدار.
«ادام جانارىنىڭ ىشىندەگى اقپارات وتە قۇندى. وفتالموسكوپيا ارقىلى ءبىز تورلى قابىقتى، وپتيكالىق نەرۆتى جانە كوزدىڭ باسقا قۇرىلىمدارىن زەرتتەيمىز. رەتينالدى سكانەرلەۋ اۋىتقۋلاردى ەرتە انىقتاۋدى جاقسارتۋعا كومەكتەسەدى» ، - دەيدى گونكونگ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى بەنني زي.
مامانداردىڭ ءبىر توبى ءاۋتيزمدى پسيحيكالىق دەرت دەسە، ەندى ءبىرى گەنەتيكامەن بايلانىستىرادى. ءتىپتى دەرتتى اۋرۋ ەمەس، قالىپتى دامۋ كۇيىنەن اۋىتقۋ دەيدى. جالپى ءاۋتيزمنىڭ قالاي پايدا بولاتىنى نە اسەر ەتەتىنى ءالى كۇنگە بەيمالىم. الايدا دياگنوز قانشالىقتى ەرتە انىقتالسا، سوعۇرلىم دەرتتى جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىك كوپ.