تاۋەلسىز ەل بولۋ ونى جاريالاۋمەن نەمەسە مەملەكەتتىڭ ىرگەتاسىن قالاۋمەن شەكتەلمەيدى. تاۋەلسىزدىك ءۇشىن ناعىز كۇرەس كۇندەلىكتى ەڭبەكپەن، ۇزدىكسىز ءارى دايەكتى ەلدىك ساياساتپەن ماڭگى جالعاسادى. ءبىز قۋاتتى تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزبەن عانا ۇلت رەتىندە جەر بەتىندە ساقتالامىز. وسى اينىماس اقيقاتتى بەرىك ۇستانۋىمىز قاجەت. «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات!» دەگەن ءبىر اۋىز ءسوز ماڭگى ۇرانىمىز بولۋعا ءتيىس.
قاسىم-جومارت توقايەۆ.
2000 جىل – «مادەنيەتتى قولداۋ جىلى» دەپ جاريالاندى. بۇل جىلى قاسيەتتى تۇركىستان قالاسىنىڭ 1500 جىلدىق مەرەيتويى يۋنەسكو دەڭگەيىندە تويلاندى.
2000: جىلدىڭ باستى وقيعالارى
- مادەنيەتتى قولداۋ جىلى
- ءى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق سامميت
- مىڭجىلدىق ءسامميتى
- ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق قاۋىمداستىقتىڭ قۇرىلۋى.
- تۇركىستان قالاسىنىڭ 1500 جىلدىعى.
حح عاسىر اياقتالىپ، ءححى عاسىر باستالعان شاق. جاڭا عاسىردىڭ تابالدىرىعىن قازاق ەلى كۇردەلى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق،ساياسي رەفورمالاردى باتىل ەڭسەرىپ، دامۋدىڭ قازاقستاندىق مودەلىن قالىپتاستىرعان مەملەكەت رەتىندە اتتادى. 2000 جىلى ەلىمىزدە ۇلتتىق ەكونوميكانى ساپالىق دامۋ دەڭگەيىنە كوتەرۋ، ونىڭ نارىقتىق نەگىزدەرىن نىعايتۋ، مەملەكەتتىڭ ينۆەستيسيالىق الەۋەت-احۋالىن ارتتىرۋ باعىتتارىندا ناقتى قادامدار جاسالدى. سونىڭ ناتيجەسىندە سىرتقى ساياساتتا كوپۆەكتورلىق باعدار قالىپتاسىپ، ەل بيلىگى ايماقتىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ مەن ايماقتىق ينتەگراسيانى دامىتۋ ماسەلەسىنە باسا نازار اۋداردى. جاڭا عاسىرعا قادام باسقان العاشقى جىلى ەل بيلىگى يكەمدى ماكروەكونوميكالىق ساياسات جۇرگىزۋ مىندەتىن ماقسات ەتتى. جالپى ماكروەكونوميكالىق جانە قارجىلىق تۇراقتىلىقتى ساقتاۋدىڭ نەگىزگى كوزى رەتىندە بيۋدجەت تاپشىلىعىن قىسقارتۋدى قامتاماسىز ەتۋ باستى نازارعا الىندى. تاجىريبە كورسەتكەندەي، داعدارىستى جاعدايلار تۋىنداعاندا تىعىرىقتان شىعار جول رەتىندە بيۋدجەتتىك رەزەرۆ قالىپتاستىرۋ قاجەتتىگى تۋىندادى.ەكونوميكانى ساۋىقتىرۋ ءۇشىن ونى باسقارۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ، وندىرىستىك سەكتوردى نەسيەلەۋ، ەكونوميكانىڭ شيكىزاتتىق باعدارىن وزگەرتۋ باستى باسىمدىقتارعا جاتقىزىلدى. ەل پرەزيدەنتى بۇل كەزەڭدە الدا تۇرعان مىندەتتەردىڭ 5 باسىمدىعىن اتادى. ولار: كەدەيشىلىكپەن جانە جۇمىسسىزدىقپەن كۇرەس، شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ، جاڭا كاسىپورىنداردى ىسكە قوسۋ جانە زاۋىتتاردى قايتا جاڭعىرتۋ، كولىك جولدارى قۇرىلىسىن جۇرگىزۋ، ناشاقورلىقپەن كۇرەس. وسى ورايدا ەلباسى ءوزىنىڭ ءداستۇرلى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا دەموكراتيالىق رەفورمالاردى تەرەڭدەتە وتىرىپ، قۇقىقتىق مەملەكەتتىلىك نەگىزدەرىن نىعايتۋدى، ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋدى، قوعامداعى تۇراقتىلىقتى ساقتاي وتىرىپ، ساياسي جۇيەنىڭ ينستيتۋتتارىن ودان ءارى ىرىقتاندىرۋدى قاداپ ايتتى. «2000 جىلدىڭ 16 قازانىندا مەن قازاقستان حالقىنا «ەركىن، ءتيىمدى جانە ءقاۋىپسىز قوعامعا قادام» اتتى جولداۋىمدى جاريالادىم. 2000 جىلعى ءوندىرىس پەن ساۋدا اينالىمىنىڭ ءوسىمى جونىندە ايتا كەلە، مەن 2001 جىلى بيۋدجەتتىك مەكەمە قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايلىعى 30-40 پروسەنتكە كوبەيتىلەتىنىن حابارلادىم، سونىمەن قاتار كاسىپكەرلەردى دە جەكە سەكتورلاردا ەڭبەك ەتەتىن قىزمەتكەرلەردىڭ جالاقىسىن كوتەرۋگە شاقىردىم. ادامدار ومىردەگى وڭ وزگەرىستەردى تولىق سەزىنەتىن جانە ءجۇرىپ جاتقان رەفورمانىڭ جەمىسىن جەيتىن ۋاقىت جەتتى. حالىقتىڭ تابىسىن ناقتى ۇلعايتۋدى جانە ادامداردىڭ تۇرمىس جاعدايىن جاقسارتۋدى كوزدەيتىن بۇل ۇستانىم بۇكىل قوعام تاراپىنان قىزۋ قولداۋ تاپتى»، - دەپ جازدى ەلباسى ءوزىنىڭ «تاۋەلسىزدىك ءداۋىرى» كىتابىندا بۇل كەزەڭدەگى جولداۋى تۋرالى.
رەسمي ستاتيستيكاعا جۇگىنسەك، 2000 جىلى ەلىمىزدە 35 ملن. توننا شيكى مۇناي وندىرىلگەن، ەكسپورت كولەمى – 4،2 ملرد. اقش دوللارىن قۇراعان. ەكونوميكالىق داعدارىس تىزگىندەلە باستاعان ميللەنيۋم كەزەڭىندە مۇنايدى ساتۋدان تۇسەتىن تابىستىڭ كولەمى ەمەس، ونىڭ تۇراقتى ءوسۋ ديناميكاسى نەگىزگى ماسەلە سانالاتىن. ساراپشىلار مۇنى «ەكونوميكانى ەنتىكتىرەتىندەي» وزەكتى ماسەلە رەتىندە قاراستىردى. «قارا التىن» مولىنان ءوندىرءىلە باستاعان بۇل جىلى كۇتپەگەن تاۋەكەلدەرگە جول بەرمەس ءۇشىن ەل بيلىگى ۇتقىر قادامعا بارىپ، قازاقستاننىڭ ۇلتتىق مۇناي قورىن قۇردى.«قازاقستانعا مۇناي دوللارىنسىز، نەمەسە، ەل ايتاتىنداي «مۇناي ينەسىنە» داعدىلانباي-اق ءومىر سۇرۋگە ۇيرەنۋ قاجەت. ءوندىرىس تاپپاعان اقشانى الەۋمەتتىك سالاعا جۇمساۋعا نەمەسە جالاقىنى ءجونسىز كوتەرۋگە اۋەستەنبەۋ، ونى الدەبىر «قيىن كۇندەرگە» ساقتاۋ وتە ماڭىزدى. 2000 جىلى ءبىز قۇرعان ۇلتتىق قور، اتاپ ايتقاندا، وسى ماقساتتى كوزدەيدى جانە ءجونسىز جويىمپازدىق پەن قۇنسىزدانۋ قىسىمىن تومەندەتۋدىڭ نەگىزگى قۇرالى بولىپ تابىلادى»، - دەپ جازدى بۇل تۋرالى تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «قازاقستان جولى» اتتى كىتابىندا. راسىندا دا، ۇلتتىق قوردىڭ دەر كەزىندە قۇرىلۋى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ قارقىندى دامۋىن جانە الەمدىك داعدارىستان قىسقا مەرزىمدە قينالماي شىعۋىن قامتاماسىز ەتءتى.
مادەنيەتتى، رۋحانياتتى قولداۋعا ايىرىقشا ماڭىز بەرىلگەن بۇل جىلدا مادەنيەت مەكەمەلەرىنىڭ ساپالىق نەگىزىنە كوڭىل ءبولىندى، مۇراجايلار، مادەنيەت ۇيلەرى مەن كىتاپحانالار قايتا اشىلا باستادى. رەسپۋبليكالىق «اقىندار ايتىسى» كونكۋرسى جانداندى. ەلىمىز بويىنشا 240-قا جۋىق مادەنيەت ءۇيى، 470-كە جۋىق كىتاپحانالار كۇردەلى جوندەۋدەن وتكءىزىلدى. نۇر-سۇلتاندا ق ر پرەزيدەنتىءنىڭ مادەني ورتالىعى، قازاق ۇلتتىق مۋزىكا اكادەمياسى ، كۇلاش بايسەيىتوۆا اتىنداعى ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترى، ق ر مەملەكەتتىك مۇراجايى اشىلدى. قازاق اۋىز ادەبيەتىءنىڭ 100 تومدىعى، قازاقستاننىڭ تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەرىنىڭ 10 تومدىعى جارىق كوردى. احمەت بايتۇرسىن ۇلىنىڭ، سۇلتانماحمۇت تورايعىر ۇلىنىڭ، بەيبارىس سۇلتان مەن كۇي اتاسى - قۇرمانعازىنىڭ، ابىلاي حاننىڭ ەسكەرتكىشتەرى اشىلدى.
25 قاڭتار
ەلباسى ماسكەۋدە وتكەن تمد مەملەكەتتەرى باسشىلارى كەڭەسىنىڭ كەزەكتى باسقوسۋىنا قاتىستى. حالىقارالىق لاڭكەستىككە قارسى كۇش بىرىكتىرە كۇرەسۋ قاجەتتىگى جايلى، ءبىرتۇتاس ۇيلەستىرۋشى ورتالىقتى قۇرۋ تۋرالى اڭگىمە قوزعالدى.
23-25 اقپان
مەملەكەت باسشىسى اۆستريا رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى – ۆەنا قالاسىندا وتكەن ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق ۇيىمى تۇراقتى كەڭەسىنىڭ وتىرىسىنا قاتىسىپ،ءسوز سويلەدى.
3 ءساۋىر
قازاقستان باسشىسى رەسمي ساپارمەن يزرايل مەملەكەتىنە باردى. پرەزيدەنتتەر نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پەن ەزەر ۆەيسمان مەملەكەتارالىق قارىم-قاتىناستىڭ ماڭىزدى باعىتتارىندا ورتاق كەلىسىمگە قول جەتكىزدى.
7-11 ءساۋىر
ءازىربايجان استاناسى – باكۋ قالاسىندا تۇركى تىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ءسامميتى ءوتتى. بۇل القالى باسقوسۋعا قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قاتىستى. سامميت قورىتىندىسىندا مەملەكەتتەر باسشىلارى باكۋ دەكلاراسياسىنا قول قويدى. جيىن بارىسىندا كاسپيي تەڭىزى مارتەبەسىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى تالقىعا ءتۇستى، دوستىق جانە ءوزارا ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى. سونىمەن قاتار قاۋىپسىزدىك، عىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ، مادەنيەت پەني ادەبيەت جانە ونەر، سپورت سالالارىنداعى بايلانىستارعا دا ماڭىز بەرىلدى. تاراپتار تەرروريزممەن، ەكسترەميزممەن، زاڭسىز ەسىرتكى اينالىمىمەن كۇرەس حاقىندا ورتاق كەلىسىمگە كەلدى. مەملەكەت باسشىلارى بۇل باعدارلارعا قاتىستى شارالاردى ءبىراۋىزدان قولداپ، باكۋ دەكلاراسياسىنا قول قويدى.
15 ءساۋىر
ەلباسى قازاقستانعا جۇمىس ساپارىمەن كەلگەن امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى م. ولبرايتتى قابىلدادى. ەكىجاقتى كەزدەسۋدە دەموكراتيا، ادام قۇقىعى، قاۋىپسىزدىك جانە ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرى توڭىرەگىندە پىكىر الماسىلىپ، ۋاعدالاستىقتارعا قول جەتكىزىلدى. مادلەن ولبرايت امەريكا قۇراما شتاتتارى قازاق ەلىن ورتالىق ازياداعى باستى ارىپتەسى سانايتىنىن قاداپ ايتتى.
20 ءساۋىر
ن.ءا.نازاربايەۆ جۇمىس ساپارىمەن وزبەكستانعا بارىپ، يسلام كارىموۆپەن كەزدەستى. ەكىجاقتى ساۋدا-ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناستار ماسەلەلەرى كەلىسىلدى. تاشكەنت باسقوسۋىندا پرەزيدەنتتەر ن.نازاربايەۆ، ە.راحمونوۆ، ا.اقايەۆ جانە ي.كارىموۆ ءدىني ەكسترەميزم، لاڭكەستىك، ترانسۇلتتىق ۇيىمداسقان قىلمىس جانە دە تۇراقتىلىق پەن قاۋىپسىزدىكتىڭ باسقا دا قاۋىپتەرىمەن كۇرەسۋدە بىرلەسكەن قيمىلدار تۋرالى شارتقا قول قويدى؛
26 ءساۋىر
الماتىدا الەمنىڭ 37 ەلىنەن 500-دەي وكىل باس قوسقان «ەۋرازيا – 2000» ءى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق ءسامميتى باستالدى. ونىڭ جۇمىسىنا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قاتىسىپ،ءسوز سويلەدى.
23 مامىر
مەملەكەت باسشىسى بەلارۋس استاناسى – مينسك قالاسىندا وتكەن كەدەندىك وداقتىڭ مەملەكەتارالىق كەڭەسىنىڭ كەزەكتى باسقوسۋىنا قاتىسىپ، وسى ساپار اياسىندا رەسەي فەدەراسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ۆ.پۋتينمەن كەزدەستى. سونداي-اق وسى جەردە كەلەسى كۇنى بولعان ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ كەزەكتى سەسسياسىنىڭ جۇمىسىنا قاتىستى.
18-20 ماۋسىم
- نۇرسۇلتان نازاربايەۆ رەسەيگە رەسمي ساپارمەن بارىپ، ۆ.ۆ.پۋتينمەن كەزدەستى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى جانە رەسەي فەدەراسياسى اراسىندا «بايقوڭىر» كەشەنىنىڭ قىزمەتىن قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋ تۋرالى بىرلەسكەن مالىمدەمەگە جانە مەموراندۋمعا قول قويىلدى.
26 ماۋسىم
ەلباسى رەسمي ساپارمەن بەلگياعا باردى. قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ بەلگيا كورولى البەرت ىى-مەن، ناتو-نىڭ باس حاتشىسى لورد دج. روبەرتسونمەن،بەلگيا پرەمەر-مينيسترى ج.دەانمەن،ەۋروپالىق كوميسسيا پرەزيدەنتى ر.پروديمەن جۇزدەسۋلەرى مەن پىكىر الماسۋلارى جوعارى دەڭگەيدە ءوتتى.
28 ماۋسىم
مەملەكەت باسشىسى رەسمي ساپارمەن فرانسيادا بولىپ، وسى ەلدىڭ پرەزيدەنتى جاك شيراكپەن كەلىسسوز جۇرگىزدى، فرانسيا پرەمەر-مينيسترى ل. جوسپەنمەن،ۇلتتىق جينالىس ءتوراعاسى ر.فورنيمەن كەزدەستى.
4 شىلدە
ەلباسى اتىراۋ وبلىسىنداعى شىعىس قاشاعاننان وراسان كوپ مۇناي قورى تابىلعانىن جاريا ەتتى.
***
ءدال وسى كۇنى مەملەكەت باسشىسى قازاقستانعا كەلگەن ناتو-نىڭ باس حاتشىسى لورد دج.روبەرتسوندى قابىلدادى. ەكىجاقتى كەزدەسۋدە «بەيبىتشىلىك ءۇشىن سەرىكتەستىك» باعدارلاماسى اياسىنداعى ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرى قارالدى.
5 شىلدە
تاجىكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى - دۋشانبە قالاسىندا «شانحاي بەستىگى» مەملەكەتتەرى باسشىلارىنىڭ ءسامميتى ءوتتى.
2000 جىل، 23 تامىز
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق قورىن قۇرۋ تۋرالى» جارلىققا قول قويدى.
30 تامىز
استاناداعى كونگرەسس-حوللدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋسياسىنىڭ 5 جىلدىعى قۇرمەتىنە سالتاناتتى جيىن ءوتتى. وعان مەملەكەت باسشىسى قاتىسىپ،ءسوز سويلەدى.
4 - 8 قىركۇيەك
ەلباسى بۇل كۇندەرى اقش-تىڭ نيۋ-يورك قالاسىندا بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 55 سەسسياسى اياسىندا وتكەن دۇنيە ءجۇزى مەملەكەتتەرى مەن ۇكىمەتتەرى باسشىلارىنىڭ القالى فورۋمى – مىڭجىلدىق سامميتىنە قاتىسىپ، بايانداما جاسادى. بايانداما تاقىرىبى: «قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق – عالامدىق جانە ايماقتىق اسپەكتىلەر» . وسى ساپار بارىسىندا قازاقستان باسشىسى جول-جونەكەي ۇلىبريتانيا مەن سولتۇستىك يرلانديا بىرىككەن كورولدىگىنە ايالداپ، مەملەكەتارالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ ەكىجاقتى ماسەلەلەرى تالقىلاندى.
15 قىركۇيەك – 1-قازان
اۆستراليا مەملەكەتىنىڭ ءىرى قالاسى سيدنەي وڭىرىندە XXVII جازعى وليمپيادا ويىندارى ءوتتى. جيىرما سەگىز سپورت تۇرىنەن جۇلدەگە 300 مەدالدىڭ كومپلەكتىسى قويىلدى. شامامەن 199 ەل قاتىسقان سيدنەي وليمپياداسىندا قازاقستاندىقتار 3 التىن جانە 4 كۇمىس مەدالدى ولجالاپ، جالپىكوماندالىق ەسەپتە 22-ورىندى يەلەندى. الەمدىك دودادا قازاقستاننىڭ تۋى تالاي مارتە جوعارىعا كوتەرىلىپ، بوكسشى ەرماحان يبرايموۆ پەن بەكزات ساتتارحانوۆ، جەلاياق قىز ولگا شيشيگينانىڭ ارقاسىندا قازاقستاننىڭ ءانۇرانى سيدنەي اسپانىندا شىرقالدى.
9 قازان
قازاقستانعا رەسەي فەدەراسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ۆ.پۋتين رەسمي ساپارمەن كەلدى. ەكىجاقتى كەلىسسوزدەر اياسىندا مەملەكەتتەر اراسىنداعى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق، كاسپيي تەڭىزىنىڭ قۇقىقتىق مارتەبەسى، استراحاندا قازاقستاننىڭ، ورالدا رەسەي فەدەراسياسىنىڭ كونسۋلدىقتارىن اشۋ ماسەلەلەرى تالقىلانىپ، ماڭىزدى شەشىمدەرگە قول قويىلدى.
10 قازان
استانادا قازاقستان رەسپۋبليكاسى، رەسەي فەدەراسياسى، بەلارۋس رەسپۋبليكاسى، قىرعىز رەسپۋبليكاسى، تاجىكستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتەرىنىڭ باسشىلارى باس قوستى. كەدەندىك وداقتىڭ مەملەكەتارالىق كەڭەسىنىڭ بۇل وتىرىسىندا ىنتىماقتاستىقتىڭ ماڭىزدى ماسەلەلەرى قارالدى، مەملەكەتتەر اراسىندا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق قاۋىمداستىقتى (ەۋرازەق) قۇرۋ تۋرالى شارتقا قول قويىلدى.
19 قازان
مەملەكەت باسشىسى قازاقستانعا رەسمي ساپارمەن كەلگەن تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى احمەت نەجدەت سەزەردى قابىلداپ، ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرى تالقىلاندى.
20 قازان
كيەلى تۇركىستاننىڭ 1500 جىلدىعى. مەرەيتويدىڭ العاشقى كۇنگى عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنسياسىنا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قاتىسىپ،ءسوز سويلەدى. قاسيەتتى تۇركىستان مەرەيتويى يۋنەسكو دەڭگەيىندە تويلاندى، سالتاناتتى راسىمگە ءبىرقاتار تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ باسشىلارى دا قاتىستى.
24 قازان
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا ەلباسى ءوزىنىڭ ءداستۇرلى قازاقستان حالقىنا جولداۋىن جاريا ەتتى. جولداۋدا قوعامدى دەموكراتيالاندىرۋدىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى، ەلدىڭ الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ بولاشاعى، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ،حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى ماسەلەلەرى قامتىلىپ، مەملەكەت دامۋىنىڭ ناقتى مىندەتتەرى مەن ماقساتتارى بەلگىلەندى.
30 قازان
مەملەكەت باسشىسى رەسمي ساپارمەن يسپانياعا بارىپ، وسى ەلدىڭ ۇكىمەتى ءتوراعاسى حوسە ماريا ازنارمەن جانە ىسكەر توپتار وكىلدەرىمەن كەزدەستى. ەكىجاقتى كەزدەسۋلەر قورىتىندىسىندا ماڭىزدى قۇجاتتارعا - حالىقارالىق اۆتوموبيل قاتىناسى تۋرالى كەلىسىمگە جانە 2000-2003 جىلدارعا ارنالعان ءبىلىم جانە مادەنيەت سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق باعدارلاماسىنا قول قويىلدى.
1 قاراشا
ەلباسى قازاقستانعا ساپارمەن كەلگەن ساۋديا بەكزاداسى سۇلتان بين ابدۋل ءازيز ءال ساۋدتى قابىلدادى. قازاقستان پرەزيدەنتى ساۋديا كورولى فاحدتىڭ استانادا پارلامەنت سەناتىنىڭ عيماراتىن سالۋ ءۇشىن قايتارىمسىز 15 ميلليون دوللار ءبولۋ نيەتىنە ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. تاعى ءبىر ەرەكشە ايتا كەتەرلىك جايت، ساۋديالىق تاراپ استانا مەن قاراعاندى اۆتوكولىك جولىن قالپىنا كەلتىرۋگە 12 ميلليون دوللار بولۋگە ىقىلاستارىن ءبىلدىردى، سونداي-اق 1875-1876 جىلدارى مەككەگە بارعان قۇنانباي قاجىنىڭ ءوز قاراجاتىنا تۇرعىزعان عيماراتىن قالپىنا كەلتىرۋگە جاردەمدەسۋ جونىندەگى ءوتىنىش تە ايتىلدى.
6 قاراشا
ەلباسى قازاقستانعا جۇمىس ساپارىمەن كەلگەن پاكستان يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ اتقارۋشى بيلىگىنىڭ باسشىسى پ.مۋشاررافپەن كەزدەستى.
15-16 قاراشا
قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ۇلىبريتانيا مەن سولتۇستىك يرلانديا بىرىككەن كورولدىگىنە رەسمي ساپارى اياسىندا كوپۆەكتورلى مەملەكەتارالىق ىنتىماقتاستىق سالاسىندا ماڭىزدى ۋاعدالاستىقتارعا قول جەتكىزىلدى. ۇلىبريتانيا پاتشايىمى ەليزاۆەتا II نۇرسۇلتان نازاربايەۆتى الەمدىك دەڭگەيدە يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋعا، سونداي-اق قازاقستاندا زاڭدىلىق پەن دەموكراتيانى ورناتۋعا، ساياسي جانە ەكونوميكالىق تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋگە سىڭىرگەن زور ەڭبەگى ءۇشىن «اۋليە ميحايل مەن اۋليە گەورگييدىڭ ۇلكەن كرەسى» وردەنىمەن ماراپاتتادى.
8 جەلتوقسان
الماتىدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى جانىنداعى شەتەل ينۆەستورلارى كەڭەسىنىڭ IV وتىرىسى ءوتتى. ونىڭ جۇمىسىنا مەملەكەت باسشىسى ءتوراعالىق ەتتى.
15 جەلتوقسان
وڭتۇستىك استانادا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ VII سەسسياسى ءوتىپ، ونىڭ جۇمىسىنا ەلباسى قاتىسىپ، ءسوز سويلەدى.
30 جەلتوقسان
ەلباسى جارلىعىمەن «مادەنيەتتى قولداۋ جىلى» دەپ جاريالانعان 2000 جىلدا اتقارىلعان يگى ىستەردىڭ ءبىرى - الماتىداعى اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترى كۇردەلى جوندەۋدەن كەيىن قايتا اشىلدى.
ستاتيستيكا:
2000 جىلى پرەزيدەنت رەسپۋبليكا وڭىرلەرىنە 20 رەت، شەت ەلدەرگە 27 رەت رەسمي ساپارعا شىقتى. ءبىر جىل ىشىندە بارلىعى 100 زاڭ قابىلدانىپ، 188 جارلىققا قول قويىلدى.
جىل ءتۇيىنى:
جوعارىدا ءبىز ايتقان 2000 جىلعى ءداستۇرلى جولداۋىندا: «جيىرما بiرiنشi عاسىرداعى قازاقستان – الەمدiك ەكونوميكالىق جانە ساياسي كەڭiستiكتiڭ بiر ءبولiگi. مەن بۇل عاسىر قازاقستاننىڭ تاريحىنداعى ەڭ عاجاپ عاسىر بولادى دەپ سەنەمiن. بۇل عاسىر بiزدiڭ تاريحىمىزعا جاسامپاز iسكە تولى، بەيبiت وتكەن عاسىر بولىپ ەنەدi دەپ سەنەمiن. لايىم، وسى نيەت قابىل بولعاي!»، – دەپ اتاپ ءوتتى پرەزيدەنت .
2000 جىل ەلىمىز ءۇشىن مەملەكەتتىك دامۋدىڭ جاڭا بيىكتىكتەرىنە، جاڭا ماقساتتارىنا ۇمتىلۋىنىڭ وتپەلى كەزەڭى بولدى دەپ سيپاتتايدى ساراپشىلار.
جاڭا ءجۇزجىلدىقتىڭ بەتاشار جىلى قازاق ەلى ءوزىنىڭ دامۋ جولىن ماقسات-مۇددەسىنە ساي ايقىنداپ الا الدى، ۇزاقمەرزىمدى ستراتەگيالىق قادامدارىنىڭ باسىمدىقتارىن ناقتىلادى. بۇل جىلداعى ەل بيلىگىنىڭ الەمدىك قاۋىمداستىقپەن قارىم-قاتىناسىنا كوز جۇگىرتسەك، ديپلوماتيالىق ،ينتەگراسيالىق تىڭ ۇردىستەردى بايقاۋ قيىن ەمەس. قازاقستاندىق جولدىڭ ورشىلدىكپەن ورىلەر بۇل ۇردىستەرى الداعى جىلداردا ءوز جەمىسىن بەرەتىن بولادى.
« ...ءبىز اسا ءماندى تاريحي پارىزىمىزدى وتەي بىلدىك. سان عاسىرلىق سىنداردان قايىسپاي،ازاتتىقتى اڭساعان حالقىمىز حاقىندا ادىلەتتىلىكتى قالپىنا كەلتىرىپ،بوستاندىققا جەتىپ،جاڭا مىڭجىلدىققا الەمدىك قوعامداستىقتىڭ تەرەزەسى تەڭ مۇشەسى بولىپ،قادام باسقالى وتىرمىز. ءبىز اسا ءماندى ازاماتتىق پارىزىمىزدى وتەي بىلدىك.ءوزىمىزدىڭ ارعى-بەرگى بابالارىمىزدىڭ سان ۇرپاعى ارمانداپ،سول جولدا جان اياماي كۇرەسكەن تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدى قالپىنا كەلتىردىك»،–دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ قازاقستان حالقىن جاڭا جىلمەن قۇتتىقتاۋىندا.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 50 حالىقارالىق باستامالارىنان:
2000 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.ءا. نازاربايەۆتىڭ باستاماسى بويىنشا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق قوعامداستىق (ەۋرازەق) قۇرىلدى.