نەمەسە AI ينسۋلت العان كىسىنىڭ ميداعى ويىن وقي الادى
جاساندى ينتەللەكتتىڭ جاڭا جۇيەسى، سەمانتيكالىق دەكودەر مي قىزمەتىن ۇزدىكسىز ماتىنگە اۋدارا الادى. جۇيە ينسۋلت سياقتى جاعدايلارعا بايلانىستى سويلەي المايتىن ادامدار ءۇشىن كوممۋنيكاسيادا توڭكەرىس جاساۋى بەك مۇمكىن.
بۇل ءينۆازيۆتى ەمەس ءتاسىل ەشقانداي حيرۋرگيالىق يمپلانتتاردى قاجەت ەتپەستەن ويلاردى ماتىنگە اينالدىرا وتىرىپ، fMRI سكانەرىنىڭ دەرەكتەرىن پايدالانادى. ءمىنسىز بولماسا دا، بۇل AI جۇيەسى ادامنىڭ ويىنىڭ ءمانىن ءساتتى تۇسىرەدى.
نەگىزگى فاكتىلەر:
- سەمانتيكالىق دەكودەر AI وستيندەگى تەحاس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋشىلەرىمەن جاسالعان.
- ول Open AI ChatGPT جانە Google Bard سىندى جاساندى ينتەللەكت ءتىل ۇلگىسىنە نەگىزدەلگەن.
- جۇيە فۋنكسيونالدىق جاقىن ينفراقىزىل سپەكتروسكوپيا (fNIRS) سياقتى ءپورتاتيۆتى ميدى بەينەلەۋ جۇيەلەرىمەن پايدالانۋ مۇمكىندىگىنە يە.
سەمانتيكالىق دەكودەر دەپ اتالاتىن جاڭا جاساندى ينتەللەكت جۇيەسى ادامنىڭ ميىنىڭ قىزمەتىن – اڭگىمەنى تىڭداۋ نەمەسە اڭگىمە ايتىپ جاتقاندا ءۇنسىز ەلەستەتۋ – ۇزدىكسىز ءماتىن اعىنىنا اۋدارا الادى.
وستيندەگى تەحاس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋشىلەرى ازىرلەگەن جۇيە اقىل-ويى بار، ءبىراق فيزيكالىق جاقتان سويلەي المايتىن ادامدارعا، مىسالى، ينسۋلتتان السىرەگەن ادامدارعا قايتادان تۇسىنىكتى قارىم-قاتىناس جاساۋعا كومەكتەسۋى مۇمكىن.
Nature Neuroscience جۋرنالىندا جاريالانعان زەرتتەۋدى دجەرري تانگ، ينفورماتيكا دوكتورانتى جانە UT وستيندەگى نەيروبيولوگيا جانە ينفورماتيكا كافەدراسىنىڭ اسسيستەنتى الەكس حۋت باسقارادى.
دامۋداعى باسقا ءتىلدى دەكودتاۋ جۇيەلەرىنەن ايىرماشىلىعى بۇل جۇيە سۋبەكتىلەردەن حيرۋرگيالىق يمپلانتتاردى قاجەت ەتپەيدى. قاتىسۋشىلارعا تەك بەلگىلەنگەن تىزىمدەگى سوزدەردى قولدانۋدىڭ قاجەتى جوق.
ميدىڭ بەلسەندىلىگى ادام سكانەردە بىرنەشە ساعاتتىق پودكاستتاردى تىڭدايتىن دەكودەردى جان-جاقتى وقىتقاننان كەيىن fMRI سكانەرىنىڭ كومەگىمەن ولشەنەدى.
كەيىنىرەك، ەگەر قاتىسۋشى ءوز ويلارىن دەكودتاۋ ءۇشىن اشىق بولسا، ولاردىڭ جاڭا اڭگىمەنى تىڭداۋى نەمەسە اڭگىمە ايتىپ جاتقانىن ەلەستەتۋى ماشيناعا تەك مي ارەكەتىنەن سايكەس ءماتىندى جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
ناتيجە سوزبە-سوز ترانسكريپت ەمەس. كەرىسىنشە، زەرتتەۋشىلەر ونى ايتىلعان نەمەسە ويلاعان نارسەنىڭ ءمانىن، جەتىلمەگەن بولسا دا، ءتۇسىنۋ ءۇشىن ازىرلەپ وتىر. دەكودەر قاتىسۋشىنىڭ ميىنىڭ بەلسەندىلىگىن باقىلاۋعا ۇيرەتىلگەن ۋاقىتتىڭ جارتىسىنا جۋىعى، قۇرىلعى ءتۇپنۇسقا سوزدەردىڭ بولجامدى ماعىنالارىنا جاقىن (كەيدە ءدال) سايكەس كەلەتىن ءماتىندى شىعارادى.
مىسالى، ەكسپەريمەنتتەردە سپيكەردىڭ «مەندە ءالى جۇرگىزۋشى كۋالىگى جوق» دەگەن ءسوزىن تىڭداعان قاتىسۋشىنىڭ ويلارى «ول ءالى كولىك جۇرگىزۋدى ۇيرەنە قويعان جوقپىن» دەپ اۋدارىلعان. ءسوزدى تىڭداپ: «ايقايلارىمدى، جىلارىمدى نەمەسە قاشارىمدى بىلمەدىم. ونىڭ ورنىنا مەن: «مەنى قالدىر!» دەدىم»، «ايقايلاپ جىلاي باستادىم، سودان كەيىن ول جاي عانا: «مەنى جالعىز قالدىر دەدىم» دەپ شەشكەن».
زەرتتەۋشىلەر تەحنولوگيانى ىقتيمال تەرىس پايدالانۋ تۋرالى سۇراقتارعا جاۋاپ بەردى. بۇل ماقالادا دەكودتاۋ تەك دەكودەردى وقىتۋعا ىقىلاسپەن قاتىسقان كووپەراتيۆ قاتىسۋشىلارىمەن قالاي جۇمىس ىستەگەنى سيپاتتالعان.
دەكودەر وقىتىلماعان ادامدار ءۇشىن ءناتيجەلەر تۇسىنىكسىز بولدى، ال ەگەر دەكودەر ۇيرەتىلگەن قاتىسۋشىلار كەيىنىرەك قارسىلىق كورسەتسە، مىسالى، باسقا ويلاردى ويلاپ كەتكەن كەزدە – ناتيجەلەرى جارامسىز بولدى.
«ءبىز اتالمىش تەحنولوگيانى جامان ماقساتتاردا پايدالانۋى مۇمكىن دەگەن الاڭداۋشىلىقتى وتە بايسالدى تۇردە قابىلدايمىز جانە ونى بولدىرماۋعا تىرىستىق»، – دەدى تانگ. «ءبىز ادامدار وسى تەحنولوگيالاردى قالاعان كەزدە عانا قولداناتى-
نىنا جانە بۇل ولارعا كومەكتەسەتىنىنە كوز جەتكىزگىمىز كەلەدى»، – دەيدى زەرتتەۋشى.
قاتىسۋشىلاردى تىڭداۋ نەمەسە اڭگىمەلەر تۋرالى ويلانۋدان باسقا، زەرتتەۋشىلەر سكانەردە بولعان كەزدە ءتورت قىسقا، دىبىسسىز بەينەنى كورۋدى سۇرادى. سەمانتيكالىق دەكودەر بەينەلەردەگى بەلگىلى ءبىر وقيعالاردى ءدال سيپاتتاۋ ءۇشىن ولاردىڭ مي بەلسەندىلىگىن پايدالانا الدى.
قازىرگى ۋاقىتتا جۇيە fMRI قۇرىلعىسىندا زەرتحانادان تىس پايدالانۋ ءۇشىن ۋاقىتتى قاجەت ەتەتىندىكتەن پراكتيكالىق قۇرىلعى بولۋعا ءالى ەرتە. ءبىراق زەرتتەۋشىلەر بۇل جۇمىستى فۋنكسيونالدىق جاقىن ينفراقىزىل سپەكتروسكوپيا (fNIRS) سياقتى باسقا پورتاءتيۆتى ميدى بەينەلەۋ جۇيەلەرىنە كوشىرۋى مۇمكىن دەپ سانايدى.
«fNIRS ۋاقىتتىڭ ءارتۇرلى نۇكتەلەرىندە ميداعى قان اعىمىنىڭ كوپ نەمەسە از بولاتىنىن ولشەيدى، بۇل fMRI ولشەيتىن سيگنالدىڭ ءدال ءتۇرى بولىپ تابىلادى»، – دەدى حۋت. «دەمەك، ءبىزدىڭ ناقتى كوزقاراسىمىز fNIRS- كە اۋدارىلۋى كەرەك»، دەگەنمەن ول fNIRS رۇقساتى تومەنىرەك بولاتىنىن اتاپ ءوتتى.
P.S. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، وسىعان دەيىن دە جاساندى ينتەللەكتتىڭ مۇمكىندىكتەرى تۋرالى گازەتتە جازىپ كەلە جاتىرمىز. بۇگىن ونىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا اسەرى، كەيىنگى عىلىمي جەتىستىكتەرى تۋرالى اڭگىمەلەدىك. الەمدەگى سوڭعى زەرتتەۋ ChatGPTء-تىڭ دەنساۋلىققا قاتىستى كوپتەگەن سۇراقتى شەشۋ قابىلەتىن باعالادى جانە ول سۇراقتاردىڭ 91%-ىنا ءدالەلدى جاۋاپتار بەرەتىنىن انىقتادى. دەگەنمەن، جاۋاپتاردىڭ تەك 22%-ى ناقتى رەسۋرستارعا سىلتەمەلەردى قامتىدى، بۇل پايدالانۋشىلاردى ءتيىستى كومەكپەن بايلانىستىرۋدى جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
وسىعان وراي ايتا كەتەتىن تاعى ءبىر جايت، جاساندى ينتەللەكتتەن قورقۋدىڭ، ۇركۋدىڭ قاجەتى جوق. ونى عىلىمعا، ادامزاتقا پايدالى سالاعا قىزمەت ەتتىرۋدىڭ جولدارى كوپ.