كەيبىر بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ بەتىنە ءتۇرلى اڭداردىڭ ماسكاسىن كيىپ، قۇلاق، قۇيرىق، تىرناق جاپسىرىپ تۇسكەن سۋرەتتەرىن الەۋمەتتىك جەلىلەردەن وقتا-تەكتە كورىپ قالاتىن ەدىك.
كوزگە ەرسى بولسا دا، باسىندا جاي عانا بالالىق ەرمەك، ويىن سياقتى كورىنەتىن. ءبىراق سوڭعى ۋاقىتتا بۇل قۇبىلىستىڭ جيىلەگەنى بىلاي تۇرسىن، الەۋمەتتىك جەلى شەڭبەرىنەن شىعىپ، كۇندەلىكتى ومىرگە كىرىگە باستاعانى جۇرتتى ايتارلىقتاي الاڭداتا باستادى.
باقساق، بۇكىل الەم بالالارى ءۇيىر بولا باستاعان بۇل ەرمەك «كۆادروبيكا» (quattuor – لاتىنشا «ءتورت»، aerobics – اعىلشىنشا «اەروبيكا») دەپ اتالادى ەكەن. بالالاردى قويىپ، ءقازىر ەرەسەك ۇل-قىزداردىڭ ءوزى يت، مىسىق، تۇلكى، قاسقىر جانە باسقا دا حايۋاناتتار كەيپىنە ەنىپ سۋرەتكە ءتۇسۋدى، ەندى بىرەۋلەرى ءتىپتى كۇندەلىكتى ومىردە دە سونداي ماسكالار كيىپ ءجۇرۋدى سانگە اينالدىرۋعا كوشكەن. قاراپايىم تۇتىنۋشىنىڭ قىزىعۋشىلىعىن قالت جىبەرمەيتىن تاۋار وندىرۋشىلەر وسىنى پايدالانىپ، ءتۇرلى ماسكا، كيىلىپ-شەشىلەتىن قۇلاق، قۇيرىق، تىرناق اتاۋلىنىڭ ءتۇر-تۇرىن شىعارىپ تا ۇلگەردى.
جاقىندا عانا كيىم-كەشەك الۋعا بازارعا بارعان ءبىر كورشىمىزدىڭ: «بالاما دەنى دۇرىس باس كيىم تاپپادىم. ءبارىنىڭ توبەسىندە – قۇلاق: بىرەۋىندە – ايۋدىكى، بىرەۋىندە – قوياندىكى، بىرەۋىندە – تاعى بىردەڭە. سالبىراپ، جالبىراپ جامان كورىنەدى. نە ءسان ەكەن سول؟! كيىم-كەشەكتىڭ كوبى ءقازىر ءبىرتۇرلى ءوزى. باياعىداعىداي قاراپايىم، ارتىق ەشتەڭەسى جوق، جىپ-جيناقى عىپ نەگە شىعارمايدى ەكەن؟!» دەپ كەيىپ وتىرعانى بار ەدى.
ويلاپ قاراساق، بۇل ەشقانداي دا ءسان ەمەس، بار بولعانى – سۇرانىسقا ساي ۇسىنىس ەكەن. ال ادامدار ءارتۇرلى. بىرەۋگە ەرسى كورىنەتىن نارسە كەلەسى بىرەۋگە قالىپتى جايت بولىپ كورىنەدى. نەنىڭ قۇلاعى ەكەنىندە شارۋاسى جوق، باس كيىم بولسا بولدى – الا سالادى، مۇمكىن، «وندا تۇرعان نە بار؟» دەپ ويلايدى. ءبىراق كىشكەنتايىنان سونى كورىپ وسكەن، سوعان كوزى ۇيرەنگەن بالا كۇنى ەرتەڭ وسە كەلە، ناعىز «كۆادروبەر» بولىپ شىقپاسىنا كىم كەپىل؟!
نەگىزى، تۇپتەپ كەلگەندە، كۆادروبيكا اسپاننان تۇسكەن نارسە ەمەس. بەيرەسمي سپورت تۇرىنە جاتاتىن بۇل قۇبىلىس جەلاياقتاردىڭ كادىمگى حايۋاناتتار سياقتى ءتورتاياقتاپ جۇگىرۋىمەن ەرەكشەلەنەتىن كورىنەدى. ەڭ العاش 2008 جىلى جاپونيالىق كەنيچي يتو 100 مەتردءى 18،58 سەكۋندتا ءتورتاياقتاپ جۇگىرىپ وتسە، الدىڭعى جىلى عانا امەريكالىق كولين ماكلۋر وسى قاشىقتىقتى ودان دا جىلدام باعىندىرىپ، رەكورد جاڭارتىپتى. دەگەنمەن، بۇرىنعى كۆادروبەرلەر بۇعان تەك سپورتتىق سايىس رەتىندە قاراسا، بۇگىنگى اۋەسقويلار – ءوزىن ءبىر مەزەتكە بولسا دا حايۋانات بەينەسىندە كورۋگە جانە سوعان ەلىكتەۋگە تىرىساتىندار بولىپ تۇر. بالالاردىڭ بۇل ەرمەگىنە قاتىستى كوپشىلىك پىكىرى دە ەكىۇداي. ياعني «وندا تۇرعان ەشتەڭە جوق، وسە كەلە وزدەرى-اق قويادى» دەيتىندەر دە، سونداي-اق «بۇل بارا-بارا ادەتكە اينالىپ كەتەدى جانە ونىڭ سوڭى جاقسىلىققا اپارمايدى» دەپ ەسەپتەيتىندەر دە بار.
جالپى، قاۋىپتەنۋگە نەگىز جوق ەمەس. ەلىكتەۋدىڭ دە ءجونى بار. اسىرەسە بالا تابيعاتىنا ول ونسىز دا ءتان نارسە. وڭ-سولىن ءالى تانىپ ۇلگەرمەگەن بالا اينالاسىنداعىلاردىڭ ءىس-ارەكەتىن قايتالاۋعا، سوعان ەلىكتەۋگە بەيىم. ول جاقسى نارسە بولسا ءبىر ءسارى. ال اڭنىڭ اتى – اڭ. تاعىنىڭ بەينەسىنە ەنۋگە تىرىسۋ مەن ونىڭ جابايى ارەكەتىن قايتالاۋدان نە قايىر؟! بالا قۇددى سورعىش سياقتى. جاقسىلىققا ۇيرەتىپ، جاماندىقتان جيرەندىرمەگەن جاعدايدا نەنى بولسا دا بويىنا سىڭىرە بەرەدى. قوعامدىق ورتادا ءوزىن دۇرىس ۇستاۋ، مادەنيەت، ادامي مىنەز-قۇلىق تۋرالى تەرىس تۇسىنىك قالىپتاسادى. ونسىز دا قوعام قاتىگەزدەنىپ، ادامزات اتاۋلى اڭنان بەتەر اياۋسىز، مەيىرىمسىز بولىپ بارا جاتقاندا بالالاردى بۇلاي بەتىمەن قويا بەرۋگە بولمايتىنى تۇسىنىكتى.
جامان ادەت تە ۆيرۋس سياقتى: تەز تارالادى، تەز جۇعادى. بۇگىن قوياننىڭ قۇلاعىن تاعىپ، مىسىقتىڭ ماسكاسىن كيىپ، ءتورتاياقتاپ جۇگىرىپ جۇرگەندەر ەرتەڭ قاسقىردىڭ تەرىسىن جامىلىپ، ايۋدىڭ تىرناعىن جاپسىرىپ، نەبىر سوراقى، نەبىر سۇمدىق ءارەكەتتەرگە بارماسىنا كىم كەپىل؟..