ءبىر بالانى مەكتەپكە  تولىق دايىنداۋ ءۇشىن قانشا قاراجات كەرەك؟

بازارداعى باعا مىڭ قۇبىلىپ تۇر

«كۇن جىلىپ، جاز كەلدى. ەندى دەمالىپ، كوڭىل جايلانادى» دەگەن كەزدە ەڭ جىلى ماۋسىمنىڭ ەكى ايى ءوتىپ كەتىپتى. ال تامىز ايىندا انانىڭ دا، بالانىڭ دا بويىنا ۋايىم كىرەدى. بۇلدىرشىندەر «تۋ، قايتادان ەرتە تۇرىپ ساباققا بارامىن با» دەپ قام جەسە، اتا-انانىڭ ويى ءبىر بولەك. ءۇي ۇلكەندەرى مەكتەپتە بالاسى ەشكىمنەن كەم بولماي، ەڭسەسىن تىك كوتەرىپ ءجۇرۋ ءۇشىن جاقسى باعادا ساپالى مەكتەپ فورماسىن، وقۋ قۇرال-جابدىقتارىن الۋدى ويلايدى. قىركۇيەك جاقىنداعان سايىن اتا-انالاردىڭ بالاسىن كيىندىرۋگە كەتكەن اقشاسىن ايتىپ شاعىمدانعان بەينەجازبالارى الەۋمەتتىك جەلىلەردە ءجيى جاريالانىپ جاتىر. بۇل ماسەلەگە ءبىز دە ءمان بەرىپ، الماتىداعى ۇلكەندى-كىشىلى بازار مەن ساۋدا ورتالىقتارىن ارالاپ، باعانى باستى نازارعا الدىق.

بازارعا باراردا بىلە ءجۇرىڭىز

الماتىدا كەرەك-جاراقتىڭ قاي-قايسىسىن دا تابا الاتىن بىردەن-بىر بازارلاردىڭ ءبىرى "التىن وردا" بولعاندىقتان، الدىمەن ات باسىن وسىندا بۇردىق. ءبىرىنشى كەزەكتە كوزگە تۇسكەنى ءتيىمدى باعالار ەمەس، ەۋروپانىڭ تار كوشەلەرىندەي ادامدار ساپىلىسقان كىشكەنتاي جولدار بولدى. ولاردىڭ بارلىعى كوپشىلىكتىڭ ەركىن جۇرىسىنە ىڭعايلى دەپ ايتا المايمىز. اسىرەسە، بالالار ارباسىمەن اسىققان ادامداردىڭ اراسىندا ءجۇرۋ ءتىپتى قيىن. سوندىقتان بۇل ماسەلەنى دە نازارعا العان ءجون.

ەندىگى كەزەكتە بازارداعى باعالارعا توقتالايىق. بيىل وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى مەكتەپ فورماسىن قارا-قويۋ كوك قىلىپ بەكىتتى. جۋرناليست دەگەندە سەسكەنىپ، ساتۋشىلار باعا ايتۋدان تارتىنعان سوڭ، «قارىنداسىما، ىنىمە الماق ەدىم» دەپ ءجۇرىپ، كيىمدەردىڭ قۇنىن بىلدىك. باستاۋىش سىنىپتىڭ وقۋشىلارىنا كوستيۋم-شالبار 7 مىڭنان باستالىپ، ساپاسىنا قاراي 10–15 مىڭعا دەيىن جەتەدى. ال 7–9-سىنىپ اراسىنداعى بالالارعا مەكتەپ فورماسىنىڭ ەڭ ارزانى 15 مىڭعا تۇر. 18–20 مىڭ اراسىندا ساتۋشىلار ساپالى دەپ ۇسىنعان كوستيۋمدى الا الاسىز. بويى دا ويى دا جەتىلىپ، مەكتەپ بىتىرگەلى تۇرعان 10-11- سىنىپتاعى تۇلەكتەرگە باعا 20 مىڭنان باستالادى. مەكتەپتەگى سوڭعى جىلعا اقشا ايامايمىن دەسەڭىز، 25–30 مىڭدىق فورمانى الۋعا بولادى.

ساپاسى مەن باعاسى كەلىسكەن كوستيۋم-شالبار تابىلسا، كەلەسى رەتتە كويلەك تۇرادى. اق جەيدەنىڭ تەك ءوزىن الامىن دەسەڭىز، 3،5–7 مىڭنىڭ اراسىنداعى باعا ايتىلادى. كىشى سىنىپتارعا نەگىزگى باعا 3،5–4،5 مىڭ بولسا، ودان جوعارى وقۋشىلار ءۇشىن 6-7،5 مىڭ اراسىندا. الايدا، كويلەكتى، بۇكىل فورمامەن ءبىر دۇكەننەن قاراپ كورسەڭىز، ساتۋشىنىڭ قولى مەن كوڭىلىنە قاراي 1-1،5 مىڭ تەڭگە جەڭىلدىك جاساۋى مۇمكىن.

قاراجاتتىڭ قوماقتى بولىگىن الاتىن كيىمدەردىڭ ءبىرى – تۋفلي. ءبىلىم ىزدەپ، ۇيدەن مەكتەپكە، مەكتەپتەگى ءبىر كابينەتتەن ەكىنشىسىنە جۇگىرەتىن بالاسىنىڭ اياعىندا ىقشام ءارى ىڭعايلى اياقكيىم بولعانىن بارلىق اتا-انا قالايدى. مۇنى بىلگەن كاسىپكەرلەر ادەتتە وسى ءبىر كيىمنىڭ باعاسىن اسپانداتىپ قويادى. الايدا، «بازارعا، قاراپ تۇرسام، اركىم بارار، ىزدەگەنى نە بولسا، سول تابىلار» دەپ اباي اتامىز ايتپاقشى، بازاردان بارلىق باعاداعى ءتۋفليدى تابا الاسىز. باستاۋىشتا جۇرگەن بۇلدىرشىنگە جاقسى اياق كيىمدەر 4،5–6 مىڭ اراسىندا تۇر. ال بالا وسكەن سايىن، باعا دا سوعان سايلانىپ، 7،5–8 مىڭنان 15-16 مىڭعا دەيىن بارادى. ارينە، قاراجاتى جەتكەنگە 20–30 مىڭدىق اياق كيىمدەر دە بار.

نەگىزى، مەكتەپ فورماسىنىڭ قوسىمشا كەرەك-جاراقتارىن ايتىپ وتسەك، بەلدىكتىڭ ورتاشا قۇنى – 2-3 مىڭ، گالستۋك – 1-1،5 مىڭ، بانتيك – 500 بەن 1000 تەڭگە اراسىندا.

مەكتەپ فورماسى الىنعان سوڭ، اتا-انا جاقسى سومكە الىپ، ونىڭ ءىشىن قالام، داپتەر، كۇندەلىك سىندى مەكتەپ جابدىقتارىمەن تولتىرۋدى ويلايدى. وسى سەبەپتى كەڭسە تاۋارلارىنا دا ءبىر كوز جۇگىرتكەن ەدىك. بازارداعى ەڭ ارزان سومكەلەر 4،5 مىڭ تەڭگەگە باعالانعان. جالپى، باستاۋىشتاعى بالالار ءۇشىن ورتا باعا 5،5–6،5 مىڭ اراسىندا قويىلسا، جاسوسپىرىمدەر ءۇشىن 7،5–8،5 مىڭدىق سومكەلەر تابا الاسىز. ەگەر كەرەك-جابدىقتىڭ ءبارىن ءبىر ساتۋشىدان الساڭىز، ءسىز ءۇشىن 12 بەتتىك داپتەردىڭ قۇنى 20 تەڭگە. ايتپەسە، 25 تەڭگەدەن كەم بەرۋگە كەلىسپەيدى. 36 بەتتىك داپتەرگە باعا 180 تەڭگە، 96 بەتتىككە 350 تەڭگە قويىلعان. سياسى نىق تۇسەتىن قالام ءۇشىن 150 تەڭگە، ارزانداۋىنا 70–80 تەڭگە جۇمسايسىز. ال بالانىڭ مەكتەپتە العان باعاسىن ءبىلىپ وتىرۋ ءۇشىن كۇندەلىككە تاعى 600 تەڭگە كەرەك. 12 داناسى بار ءتۇرلى-تۇستى قارىنداشتار 800–1000 تەڭگە اراسىندا باعالانعان. ونىڭ ءبارىن جيناقتى الىپ جۇرەتىن قالامساۋىتتىڭ باعاسى – 1000–1200 تەڭگەدەن باستالادى.

قورىتا كەلە، ورتا باعامەن ءبىر وقۋشىنى بار جابدىعىن جيناپ، باستان-اياق كيىندىرىپ كورەلىك. كوستيۋم – 20 مىڭ، جەيدە – 6 مىڭ، تۋفلي – 10 مىڭ، سومكە – 6 مىڭ،  بەلدىك  - 2 مىڭ، گالستۋك – 1 مىڭ جانە وعان 10 مىڭ كولەمىندە مەكتەپ كەرەك-جاراقتارىن قوسقاندا، جۇمسالاتىن قاراجات 55 مىڭ بولماق. ال سپورتتىق كيىمدەرمەن بىرگە ەسەپتەسەك، تۇپكى باعا 85–90 مىڭعا بارادى. وسىعان قاراي وتىرىپ، الەۋمەتتىك جەلىدە «بازارعا بارىپ ءبىر بالاما 86 مىڭ جۇمسادىم» دەگەن انانىڭ ايتقانىنا كوز جەتكىزدىك.

جارمەڭكەنىڭ جايى قالاي؟

بازاردان شىققان سوڭ ونىڭ جانىنداعى «اپورت» ويىن-ساۋىق ورتالىعىنا جول تارتتىق. مۇندا ادام ازىراق بولار دەگەن ءۇمىتىمىز اقتالمادى. ساۋدا ۇيىندە دە كيىم ىزدەگەن حالىقتىڭ قاراسى كوپ. مۇندا ىستەيتىن قىزمەتكەرلەر «قىركۇيەك كەلگەنشە ادامدار ازايمايدى» دەيدى. بازار سەكىلدى ۇقساس تاۋارلار ءبىر قاتارعا جينالماعان ويىن-ساۋىق ورتالىعىنىڭ قاي تۇسىنا بارامىز دەگەندە، جولىمىز بولدى. دايىندىق ماۋسىمىنىڭ كەلگەنىن بىلگەن كاسىپكەرلەر مۇندا مەكتەپ جارمەڭكەسىن ۇيىمداستىرىپتى. بازار كيىمدەرى نەگىزىنەن قىرعىزستان نە جۇڭگو ونىمدەرى بولسا، جارمەڭكەدە وتاندىق وندىرۋشىلەردىڭ كيىمدەرى ەكەن. كەلگەن بەتتە قابىرعاعا ءىلۋلى تۇرعان تىزىمگە كوزىمىز ءتۇستى. جارمەڭكە ساتۋشىلارى ءار كيىمنىڭ باعاسىمەن قاتار، جالپى كيىنۋگە كەتەتىن اقشانىڭ قورىتىندىسىن جازىپ قويىپتى. وتاندىق وندىرۋشىلەردەن مەكتەپ فورماسىن الساڭىز، باستاۋىش سىنىپقا 33 مىڭ مەن 43 مىڭ اراسىندا (پيدجاك 13 200–15 400 تگ، بەلدەمشە 6600-8800 تگ، شالبار 7200–7700 تگ، قاپسىرما 6100–12 100 تگ)، 5–7-سىنىپقا 34 مىڭ مەن 50 مىڭ اراسىندا (پيدجاك 13200–19 800 تگ، بەلدەمشە 6600-8800 تگ، شالبار 7500–8800 تگ، قاپسىرما 6600–13 200 تگ)، ودان جوعارى سىنىپتار 40 مىڭ مەن 53 مىڭ اراسىندا (پيدجاك 16 500–19800 تگ، بەلدەمشە 8300–9400 تگ، شالبار 8800 تگ، قاپسىرما 7200–14 300 تگ) اقشا جۇمسايسىز.

كەلەسى كەزەكتە جارمەڭكەدە ساتىلىپ جاتقان مەكتەپ كەرەك-جاراقتارىنىڭ باعاسىن سۇرادىق. مۇندا 12 بەتتىك داپتەر 29 تگ، 36 بەتتىك 200 تگ. قالام مەن قارىنداشتاردا دا بازارعا قاراعاندا 20–30 تگ ءوسىم بار. قالامساۋىتتىڭ باعاسى 2 مىڭعا دەيىن جەتەدى. بايقاعانىمىزداي، جارمەڭكەدەگى تاۋارلار 15–20% قىمباتتاۋ تۇسەدى. دەگەنمەن، ويىن-ساۋىق ورتالىعىندا قانشالىقتى ادام كوپ بولسا دا، ءقاۋىپسىز ءارى ىڭعايلى ساۋدا جاساۋعا بارلىق جاعداي جاسالعانىن ۇمىتپاعان ءجون.

وسى ورايدا، ينتەرنەت-دۇكەندەرگە دە شولۋ جاساپ وتەيىك. XXءى عاسىر ادامدارى، اسىرەسە، كارانتين كەزىندە، بار كەرەگىن ۇيدە جاتىپ الدىرۋدى ادەتكە اينالدىردى. الايدا، ءدال وسى بالالارىنىڭ مەكتەپ فورماسىنا كەلگەندە اتا-انالار ينتەرنەت-دۇكەندەردەن كيىم الۋعا تارتىنادى. ونىسى «بالاما دۇرىس كەلمەي قالسا قايتەم» دەگەن ۋايىمىنا بايلانىستى. دەگەنمەن، عالامتور ارقىلى ساۋدا جاسايتىن دۇكەندەردىڭ كوپشىلىگىندە كەرى قايتارۋ كەلىسىمى بولعاندىقتان، نار تاۋەكەل ەتىپ، مەكتەپتىڭ كەرەك-جاراعىن ونلاين ساتىپ الاتىن ادامدار دا از ەمەس. ونداي تۇتىنۋشىلار ءۇشىن تەك بۇلدىرشىندەر مەن ورتا جاستاعى بالالارعا ارنالعان ينتەرنەت-دۇكەندەردە ەڭ ارزان اق جەيدەنىڭ باعاسى 3299 تگ باستالادى. ورتا باعاداعى كويلەكتەر – 4499 تگ، ال قىمبات دەگەندەرى – 6999 تگ. ونىڭ سىرتىنان كيەتىن قاپسىرمانى 2899 تگ مەن 7999 تگ اراسىندا تابا الاسىز. جەكە شالباردىڭ ءوزى 7999–11 999 تەڭگە كولەمىندە باعالانسا، تولىق مەكتەپ فورماسىنىڭ قۇنى (پيدجاك پەن شالبار) 29999 تگ بارادى. قىزدارعا ارنالعان ەڭ قولجەتىمدى بەلدەمشە 3699 تگ، ال قىمباتتاۋى 7999 تەڭگەگە دەيىن جەتەدى. جىگىتتەرگە ارنالعان ءتۋفليدىڭ ورتاشا باعاسى 8799–11 399 تەڭگە اراسىندا بولسا، قىزدارعا ارنالعانى 8799–13 199 تەڭگەگە تابىلادى.

«باراحولكادا» باعا بىلتىرعا قاراعاندا 20%-عا وسكەن

اتا-انالاردىڭ كوپشىلىگى مەكتەپ فورمالارىن ارزان باعادا تابۋعا تىرىسادى. بۇل كەزدە قارا بازاردىڭ ساۋداسى قىزا تۇسەدى. قالا تۇرعىندارىنىڭ باسىم كوپشىلىگى كيىنەتىن «باراحولكادا» باعا بىلتىرعا قاراعاندا 20%-عا وسكەن. بۇل جاڭالىق ۇيىندە 4-5 بالاسى بار وتباسىلاردىڭ شامىنا تيگەندىگىن كورىپ وتىرمىز. امال نەشىك، باعا ءوسcە دە، بالانى كيىندىرۋ - اتا-انانىڭ مىندەتى. سول ءۇشىن دە تاپقان تابىسىنىڭ جارىم-جارتىسىن كيىندىرۋگە جۇمسايدى. ماسەلەن، قىز بالانىڭ جەڭىل جەيدەسى 3500 تەڭگەدەن باستالىپ، 7000 تەڭگەگە دەيىنگى ارالىقتا ساتىلىمدا. بەلدەمشەنىڭ باعاسى 5500–10 000 تەڭگەگە دەيىن، كوستيۋمنىڭ باعاسى 15 000 تەڭگەدەن باستالادى. ەسكىدەن كەلە جاتسا دا، ءالى كۇنگە ساننەن جوعالا قويماعان  سارافاندار 4500–7000 تەڭگە كولەمىندە قايتا ساتىلىمعا شىققان. 7–12 جاستاعى قىزداردىڭ اق، قارا ءتۇستى كلاسسيكالىق اياق كيىمدەرى 5500 تەڭگەدەن باستالىپ، 12 000 تەڭگەمەن تۇراقتالادى. 13 جاستاعى قىزدارىمىزدىڭ تۋفلي، باتەڭكەلەرى جەڭىلدىكپەن 8000–15 000 تەڭگەنى قامتيدى. ەر بالانى مەكتەپكە دايارلاۋدا قىزدارعا قاراعاندا كوپ قارجى كەتە قويمايتىنىن بايقادىق. قالاي دەيسىز عوي، 1–7-سىنىپقا دەيىنگى بالالاردىڭ جەيدەسى 2500 تەڭگەدەن باستالادى. جاسوسپىرىمدەردىكى 3500–5000 تەڭگە ارالىعىن قامتيدى. ءبىر شالبارلى كوستيۋمنىڭ باعاسى – 12 500 تەڭگە. ەكى شالبارلى كوستيۋم 13 000 تەڭگەدەن باستالىپ 18 000 تەڭگەگە بارادى. الايدا، ەر بالانىڭ اياق كيىمدەرى قىمباتقا شىعادى.

ماسەلەن، 1–11-سىنىپقا دەيىنگى ۇلداردىڭ اياقكيىمدەرى 7000–15000 تەڭگە ارالىعىن قامتيدى. «ۇيدەگى باعانى بازارداعى نارىق بۇزادى» دەمەكشى، اتا-انالاردىڭ كوپشىلىگى باعانىڭ بۇلاي شارىقتايتىندىعىن كۇتپەگەن. سوندىقتان بولار، ساۋداگەرلەرمەن كەلىسۋگە تىرىسقان اتا-انالاردى كوزىمىز شالدى. وبالى نە كەرەك، ساۋداگەرلەر دە حالىقتىڭ قالاۋىن تاۋىپ، كوڭىلىنەن شىعۋعا تىرىسادى-اق. الايدا، ءارى كەتكەندە 500–1000 تەڭگە كولەمىندە جەڭىلدىك جاسايدى. وسى رەتتە كيىمدەردىڭ باعاسى ساپاسىنا تاتىمايتىندىعىن ايتا كەتكەنىمىز ءجون.

قازىرگى ۋاقىتتا بازارداعى كيىمدەردىڭ كوپشىلىگى كورشىلەس قىرعىز ەلىنەن اكەلىنەدى. ءتىپتى، بۇرىندارى سامساپ تۇراتىن جۇڭگو مەن تۇرىك ەلدەرىنىڭ كيىمدەرىن تابۋ قيىنعا تۇسكەن. ال وتاندىق كيىمدەردى بازاردان مۇلدەم كەزدەستىرە المايسىز. سەبەبى، باعاسى تىم قىمبات دەيدى ساۋداگەرلەر. ولاردى تەك قالانىڭ ورتاڭعى بولىگىندە ورنالاسقان ساۋدا ورتالىقتارىنان عانا تابا الاسىز. ساۋدا ورتالىقتارىنىڭ باعالارىن سالىستىرماق بولىپ، Grand Park ساۋدا ورتالىعىنا بارعاندا، باعا بىرنەشە ەسە قىمبات ەكەنىن بايقادىق. قالتاسى قالىڭ بولماسا دا، «بار جاقسىنى – بالاما» دەگەن ۇران ۇستانعان اتا-انالار بۇل جەردە باعاعا قارسىلىق بىلدىرە قويمايتىن كورىنەدى. سەبەبى، باعا بازارعا قاراعاندا ەكى ەسە قىمبات. بازاردان كەزدەستىرە الماعان وتاندىق ونىمدەردى وسى جەردەن بايقادىق.

ەلىمىزگە ەتەنە تانىمال شەتەلدىك ماتەريالداردان جاسالعان GLASMAN اتتى وتاندىق ءونىمنىڭ باعالارى مىناداي: كىشكەنتاي بالالارعا ارنالعان پيدجاك 12 000 تگ، شالبار 7000 تگ، جەيدە 6000 تگ، قاپسىرما 12 000 تگ، گالۋستۋك 1500 تگ، بەلدىك 4000 تگ باستالادى. ۇلكەن سىنىپتاعىلاردىڭ پيدجاكتارى 14 000 تگ، شالبار 9000 تگ، جەيدە 9000 تگ تۇرادى، گالۋستۋك 2000 تگ، بەلدىك 5000 تگ قۇرايدى. ال قىزدار قاۋىمىنىڭ سارافاندارى 10 000 تگ، بەلدەمشە 9000 تگ، پيدجاك 14-15 مىڭ تگ ارالىعىندا. كۇزدىك جەمپىر 10 مىڭ تگ، جاكەت 7 مىڭ تگ باستالادى. قىز بالا مەن ەر بالالاردىڭ اياقكيىمدەرى 20 000 تگ باستالىپ ساپاسىنا قاراي 40 000 تگ دەيىن جەتەدى. كوپشىلىگىمىز قىزىعاتىن تۇرىك ەلىنىڭ كيىمدەرى وتاندىق ونىمنەن باعا جاعىنان دا، ساپا جاعىنان دا اسىپ تۇسەدى. قالاي دەسەڭىز، پيدجاكتىڭ باعاسى 20 مىڭ تگ باستالادى، شالبار 16 مىڭ تگ قۇرايدى. اق جەيدە 15 مىڭ، سارافان 20 مىڭ، كۇزدىك جەمپىر 13 900 تگ قۇرايدى. ۇل بالالارعا ارنالعان يتالياندىق كيىمدەردىڭ پيدجاكتارى - 23 مىڭ تگ، شالبارى - 22 مىڭ تگ. كۇزدىك جەمپىرلەر - 15 مىڭ تگ. جەيدەلەرى 17 مىڭ تگ باستالادى. قىز بالا مەن ۇل بالالارعا اياق كيىمدەر 30 مىڭ تگ باستالىپ، 100 مىڭ تگ جالعاسادى.

ءسىز بەن ءبىز مەنسىنە قويمايتىن كورشىلەس جۇڭگو مەملەكەتىنىڭ ساپالى مەكتەپ فورمالارىنىڭ باعاسى دا ءبىرشاما. ساۋداگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، بۇل تاۋارلاردىڭ ماتاسى وتە جاقسى دەسەدى. مىسالعا، قىز بالالارعا ارنالعان ءساندى سارافاندار 13–19 مىڭ تگ ارالىعىندا. پيدجاكتاردىڭ باعاسى 19 700 تگ باستالسا، شالباردىڭ باعاسى - 15 مىڭ تگ. ءتۇرلى ويۋ-ورنەكتەرمەن، تاستارمەن كومكەرىلگەن اق جەيدەلەر 13–15 مىڭ تگ قۇرايدى. كۇزدىك جەمپىر 17 500 تگ تۇراقتالادى. ال ەر بالالارعا پيدجاك 18 900 تگ، شالبار 15300 تگ، اق جەيدە 10 500 تگ باستالادى. بەلدىك 3000 تگ، كۇزدىك جەمپىر 20 280 تگ قۇرايدى. ەر بالا مەن قىز بالالاردىڭ اياق كيىمدەرىنىڭ باعاسى شامالاس – 15–30 مىڭ تگ ارالىعىن قامتيدى.

ەسكەرە كەتەتىن ءبىر جايت، ساۋدا ورتالىقتارىنىڭ ىشىندە دە بازاردىڭ باعاسىنا شامالاس گيپەرماركەت بار. الايدا، ول جاقتا كيىمدەرگە تاڭداۋ بار دەپ ايتا المايمىز. قىزدارعا ارنالعان سارافان 5340 تگ، اق جەيدە 6540 تگ، يۋبكا 6540 تگ. ەر بالالارعا ارنالعان شالبار 7140 تگ، اق جەيدە 6540 تگ. قىز بالامەن ەر بالانىڭ اياقكيىمدەرىن 6540–8900 تگ ارالىعىندا تابۋعا بولادى. گيپەرماركەتتەن بايقاعانىمىز، بۇل جەردە كەڭسە تاۋارلارىن، وقۋعا قاجەتتى قۇرالداردىڭ بىرنەشە ءتۇرىن كەزدەستىرۋگە بولادى.  وسى رەتتە سالىستىرمالى تۇردە، وقۋعا قاجەتتى قۇرالداردىڭ بازار مەن گيپەرماركەتتەگى باعالارىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.

نازيرا بەرەكەلدى، اتا-انا: قالتاعا سالماق تۇسپەسە ەكەن دەيمىن

     بازاردا ىزدەگەن تاۋارىڭىزدىڭ ارزانى دا، قىمباتى دا بار. ءبارى ەندى ساپاسىنا كەلىپ تىرەلەدى عوي. ۇيدە 4 بالامىز بار. ونىڭ 3-ەۋى مەكتەپكە بارادى. مەكتەپ فورماسىنىڭ باعالارى قىمباتتاعانى قالتاعا قيىندىق تۋدىرىپ جاتقانى جاسىرىن ەمەس. ۇيدە جولداسىم عانا جۇمىس جاسايدى. مەن بالالارىمىزعا قاراپ ۇيدە وتىرامىن. اقشامىزدى ۇنەمدەپ، ءارقايسىسىنا 2-3 زاتتان عانا الىپ جاتىرمىز. ماسەلەن، بۇگىنگە ءبىر بالامدى عانا كيىندىردىم. ونىڭ ەسكىرە قويماعان فورمالارىن قالعاندارى كيەدى دەگەندەي. ءبىراق باعاسىنا قاراپ، ساپاسىز كيىمدەر العاندىقتان، كەلەسى جىلى توز-توزى شىعىپ كەتەدى. ءقازىر جاقسى بولدى عوي، كىشىگىرىم كرەديتكە بالامىزدى كيىندىرەمىز. كەيىن ول قاراجاتتى اقىرىنداپ تولەيمىز، بىزگە كىم 200-300 مىڭ تگ بەرەدى دەيسىز. امال جوق، ۇيدە جالعىز اسىراۋشىمىز بولعاندىقتان، قالتاعا سالماق تۇسپەسە ەكەن دەيمىن.

ەربول مىرزاحمەت، ساۋداگەر: كيىمدەردى كوبىنە دوللارمەن الامىز

     مەكتەپ فورماسى قىمباتتادى، باعانى كوتەرۋگە  ۇيالمايسىزدار ما دەپ جاتادى اتا-انالار. بۇل ءبىزدىڭ قولىمىزدا تۇرعان جوق قوي، تاۋاردى ءبىز قىرعىزستان، قىتايدان اكەلەمىز. كيىمدەردى كوبىنە دوللارمەن الامىز، سونداي-اق، قازىرگى تاڭدا ماتانىڭ جەتىسپەۋشىلىگى كيىمنىڭ قىمباتتاۋىنا اكەلىپ سوقتىرادى. وسى رەتتە كوپ بالالى اتا-انالارعا ءبىر لايفحاك ايتايىن.  ساپالى ءارى ءساندى كيىمدەردى العىڭىز كەلسە، كوتەرمە باعادا الىڭىزدار. سوندا جارتى باعاعا ارزانعا تۇسەدى. ساۋداگەرلىكتە جۇرگەنىمە 13 جىلدىڭ كولەمى بولىپتى، ەلدەگى ينفلياسيانىڭ اسەرىنەن بولار، ساۋدامىز بۇرىنعىداي ەمەس. حالىقتىڭ باسىم كوپشىلىگىنىڭ جالاقىلارى ءالى وسپەدى. بۇل بارلىق ساۋدا ورتالىعىنا كەرى اسەرىن تيگىزىپ جاتىر.

امان سەيتوۆ، ق ر وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى مەكتەپكە دەيىنگى جانە ورتا ءبىلىم كوميتەتىنىڭ باسقارما باسشىسى:

تالاپتار مەن نورمالار وزگەرمەيدى

بيىل مەكتەپ فورماسىنا قويىلاتىن تالاپتار  جانە وعان قاتىستى زاڭنامالىق نورمالار وزگەرتىلمەيدى. ياعني وقۋشىلار بۇرىن ساتىپ العان نەمەسە بيىل دايىنداعان مەكتەپ فورمالارىمەن مەكتەپكە بارا الادى. ەڭ باستىسى، كلاسسيكالىق ستيلدە بولۋى ءتيىس. ۇلداردىڭ مەكتەپ فورماسى پيدجاك، قاپسىرما، شالبار، كۇندەلىكتى جانە مەرەكەلىك جەيدەلەردەن تۇرسا، قىز بالانىڭ فورماسى پيدجاك، قاپسىرما، بەلدەمشە، شالبار جانە كلاسسيكالىق جەيدەدەن تۇرادى. اتا-انالار ءوندىرۋشىنى، مەكتەپ فورماسىن ساتاتىن ساۋدا جەلىسىن وزدەرى تاڭداي الادى. بۇل رەتتە جەكەلەگەن وندىرۋشىلەرگە ارتىقشىلىق جاساۋعا جول بەرىلمەيدى.

P.S. الماتىنىڭ كۇندىز 30-40 گرادۋسقا ىسىپ، تۇستە اق جاۋىن قۇيىپ  كەتەتىن اۋا رايىنداي، بازار-ساۋدا ورتالىقتارىنداعى باعا دا مىڭ قۇبىلىپ تۇر. مەكتەپكە باراتىن ۋاقىت جاقىنداعان سايىن، ءار كيىمنىڭ قۇنى شارىقتاپ بارا جاتقانىنا كوز جەتكىزدىك. ءبىر بالاعا كەمى 90-100 مىڭ كەتەدى. ءبىر ايلىققا سۇيەنەتىن كوپشىلىك قاۋىمعا مۇنداي قاراجاتتى جاراتا سالۋ وڭايعا تۇسپەسى انىق. ال كوپ بالالى اتا-انالارعا تۇسەتىن اۋىرتپالىق ءتىپتى قيىن. سوندىقتان «مەكتەپكە جول» رەسپۋبليكالىق اكسياسىنان قۇر قالمايىق. اكسيا از قامتىلعان جانە كوپ بالالى وتباسىلاردىڭ وقۋشىلارىنا كومەك كورسەتۋگە جانە الەۋمەتتىك سەبەپتەر بويىنشا بالالاردىڭ مەكتەپكە بارماۋىنىڭ الدىن الۋعا باعىتتالعان. بۇل اكسيا 1 تامىز – 30 قىركۇيەك ارالىعىندا وسىمەن ون ءبىرىنشى جىل وتكىزىلىپ وتىر. اكسيا وتكىزىلگەن ون جىل ىشىندە 2 ملن 600 مىڭنان استام بالاعا جالپى سوماسى 17 ملرد 800 ميلليون تەڭگەدەن استام ماتەريالدىق كومەك كورسەتىلدى. مۇقتاج جاندارعا كومەكتەسۋدى، سونداي-اق دەمەۋشىلىك كومەك كورسەتۋدى قالايتىن كەز كەلگەن ازامات ەلىمىزدىڭ بالا قۇقىقتارى جونىندەگى ۋاكىلەتتىگىنىڭ «111» ۇلتتىق بايلانىس ورتالىعىنا نەمەسە بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ كوميتەتىنىڭ 74-25-28 سەنىم تەلەفونىنا حابارلاسۋىنا، قاجەتتى اقپاراتتى كوميتەتتىڭ www.bala-qqk.gov.kz ۆەب-سايتىنان الۋعا بولادى.

جاقسىلىق جاساپ جارىسايىق!

ازىرلەگەن دوسبول اتاجان، اقتولقىن تۇرلىعازى