الماتىدا كانيكۋل كەزىندە وقۋشىلار دەمالۋ ءۇشىن كەلگەن قالا ماڭىنداعى لاگەرلەردە جازعى دەمالىستى ۇيىمداستىرۋ بويىنشا باسپا ءسوز تۋرى ءوتتى. وعان ق ر وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنە قاراستى بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى ناسىمجان وسپانوۆا، الماتى قالاسى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى ءلاززات جىلقىبايەۆا، اتا-انالار مەن قوعام قايراتكەرلەرى قاتىستى. مونيتورينگ بارىسىندا قاتىسۋشىلار Jellyfish (قونايەۆ ق.) جانە «ورنەك» قالا سىرتىنداعى لاگەرلەرءدىڭ باعدارلاماسىمەن تانىستى.
ەڭ اۋەلى ولار 1700-دەن استام وقۋشىعا قىزمەت كورسەتۋدى جوسپارلاپ وتىرعان قونايەۆتاعى Jellyfish («Samruk company» ج ش س) لاگەرىنە ات باسىن تىرەدى. قالا ماڭىنداعى لاگەردىڭ باعدارلاماسى سان ءتۇرلى، تالىمگەرلەر بالالاردى باسسەيندە جۇزۋگە، كەشكى الاۋدىڭ جانىندا گيتارامەن ءان شىرقاۋعا ۇيرەتەدى، بالالار ءۇشىن بەلسەندى دەمالىس، شىعارماشىلىق بايقاۋلار مەن جارىستار ۇيىمداستىرىلادى.
«ءبىز لاگەردە بولۋعا ءتيىس بارلىق تەحنيكالىق شارتتى ساقتايمىز. دەمالۋشىلاردىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن پەريمەتر بويىنشا بەينەكامەرالار ورنالاسقان، ءورت دابىلى بار. جىل سايىن نورماتيۆتەرگە سايكەستىگىن تەكسەرەمىز. بىزدە ارنايى دايىندىقتان وتكەن كاسىبي پەداگوگتار، تالىمگەرلەر جۇمىس ىستەيدى. لاگەردە 6 جاستان 15 جاسقا دەيىنگى بالالار تەگىن دەمالادى. اتا-انالار ءۇشىن دەمالىستى ۇكىمەت مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ ارقىلى تولەيدى»، - دەدى Jellyfish لاگەرىنىڭ ديرەكتورى جانار قۋاتبەكوۆا.
بۇدان كەيىن باسپا ءسوز تۋرىنا قاتىسۋشىلار الماتى قالاسى وقۋشىلار سارايىنىڭ «ورنەك» قالا سىرتىنداعى لاگەرىنە ايالدادى. مۇندا ماۋسىم ايىندا «جاس ۇلان» رەسپۋبليكالىق بالالار-جاسوسپىرىمدەر ۇيىمى قالالىق فيليالىنىڭ ۇزدىك وكىلدەرى سلەتىنە ەكى اۋىسىمى ءوتىپ، قالاداعى 8 اۋداننان 160 ادام قاتىستى. 20-30 ماۋسىم ارالىعىندا لاگەردە «جانۇيا» الەۋمەتتىك كەشەنىنەن 80 بالا دەمالدى. 4-13 شىلدە ارالىعىندا عىلىمي-تەحنيكالىق باعىتتىڭ بەيىندى اۋىسىمىندا لاگەردە الەۋمەتتىك ساناتقا جاتاتىن وتباسىلاردان شىققان وقۋشىلار سارايىنىڭ 92 وقۋشىسى، سونىمەن قاتار، ءتۇرلى بايقاۋلاردىڭ، جارىستار مەن وليمپيادالاردىڭ جەڭىمپازدارى دەمالدى. 18-27 شىلدە ارالىعىندا كەلەسى اۋىسىم وتەدى. وقۋشىلار سارايىنىڭ ءبىلىم الۋشىلارى ءۇشىن تامىز ايىندا تاعى ەكى اۋىسىم ۇيىمداستىرۋ كوزدەلگەن.
ايدا بۋكايەۆا – كوپبالالى انا، ءقازىر ەكى ۇلى «ورنەك» لاگەرىندە دەمالىپ جاتىر. ايتۋىنشا، لاگەردە قاۋىپسىزدىك نورماسى ەسكەرىلگەن، بالالاردىڭ تولىققاندى دامۋى ءۇشىن بارلىق جاعداي جاسالعان.
«بۇل ءبىزدىڭ بالالىق شاعىمىزدىڭ ناعىز لاگەرى - بارلىق قولايلى جاعداي جاسالعان، بالالار ءدان ريزا. مەنى اركەز بالالار مەكەمەسىندە ەڭ ءبىرىنشى قىزىقتىراتىن نارسە – مەديسينالىق-سانيتارلىق ءبولىم. بۇل جەردە ول ءتيىستى نورماعا ساي. سودان كەيىن اسحاناسىنا باردىم، ءبارى دە تالاپقا ساي. بارلىق اتا-اناعا دۇربەلەڭنىڭ قاجەتى جوق دەپ ايتقىم كەلەدى. ناعىز باعانى بالالار بەرەدى. بۇگىن ۇلىم ەگەر مۇمكىندىك بولسا، ول ەكىنشى ماۋسىمعا قالاتىنىن ايتتى. 10 جىل بويى بالالارى لاگەرگە بارعان انا رەتىندە ءار جولى بالالار بەلگىلى ءبىر جەتىستىكپەن ورالاتىنىن ايتقىم كەلەدى. ءيا، بۇل از عانا مەرزىم، ءبىراق بالالار اشىلىپ، تاۋەلسىز بولۋدى ۇيرەنەدى، بالالار الىستاعى اتا-انالارىن كوبىرەك تۇسىنە باستايدى»، - دەيدى ايدا بۋكايەۆا.
جازدىڭ ءبىرىنشى ايىندا وقۋشىلاردى مەكتەپ جانىنداعى لاگەرلەردىڭ تالىمگەرلەرى قارسى الىپ، ولارعا ءتۇرلى ءىس-شارالار دايىندادى. باعدارلاماعا ەكسكليۋزيۆتى ەكسكۋرسيالار مەن شىعارماشىلىق شەبەرحانالار كىردى. بالالار بارلىق وتريادارالىق بايقاۋلارعا، جارىستار مەن كونسەرتتەرگە قاتىستى. سونىمەن قاتار، بالالار ءۇشىن 30 مىڭ بالانى قامتي وتىرىپ، تەگىن تاماقتانۋ ۇيىمداستىرىلدى. جاز ايىن قالادا وتكىزەتىن بالالار مەملەكەتتىك جانە جەكە قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا ۇيىرمەلەر مەن سەكسيالارعا بەلسەندى قاتىسادى.
ناسىمجان وسپانوۆا بالالارعا قىزمەت كورسەتەتىن ۇيىمداردى رەتتەۋ ماسەلەسى بويىنشا نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق بازاداعى وزگەرىستەر تۋرالى ايتتى. اتاپ ايتقاندا، وسى قىزمەت ءتۇرى بويىنشا بيزنەسكە ءموراتورييدىڭ كۇشىن جويۋ، اتالعان سالادا جاڭا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىن اشۋدىڭ حابارلامالىق ءتارتىبىن باياندادى.
قالالىق ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى ءلاززات جىلقىبايەۆانىڭ ايتۋىنشا، ءقازىر قالادا 214 مەملەكەتتىك مەكتەپ بار، ولاردا 300 مىڭنان استام بالا وقيدى. جىل سايىن الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى كوپبالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلاردان شىققان 3000 بالانىڭ ساۋىقتىرۋ دەمالىسىنا قوسىمشا قاراجات بولەدى، ونىڭ ىشىندە اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان 100 بالانى جانە ەرەكشە ءبىلىم بەرۋ قاجەتتىلىگى بار بالالاردى قالا سىرتىنداعى لاگەرلەرگە دەمالۋعا جىبەرۋ جوسپارلانعان.
«بۇگىن ءبىز الماتى قالاسى وقۋشىلار سارايىنىڭ «ورنەك» مەملەكەتتىك لاگەرىندە تۇرمىز. وكىنىشكە قاراي، لاگەردىڭ جوبالىق قۋاتى بارلىق بالانى قامتي المايدى، وسىعان بايلانىستى ءبىلىم باسقارماسى ساۋىقتىرۋ دەمالىسىنا قوسىمشا بايقاۋ جاريالادى. بايقاۋ قورىتىندىسى بويىنشا المالى جانە ناۋرىزباي اۋدانىندا Jellyfish بالالار ساۋىقتىرۋ لاگەرى («Samruk company» ج ش س) جەڭىمپاز اتاندى. ەكىنشى كومپانيا ۇزىناعاش اۋىلىنداعى «بەل ريچي» ج ش س («ارمان دالا» لاگەرى)، ءبىز ءقازىر شارتتى بۇزۋعا ءماجبۇرمىز. بۇل جەردە مامىلە 107 ملن تەڭگەگە جاسالعانىن اتاپ وتكىم كەلەدى، ءبىراق ءبىزدىڭ تاراپىمىزدان ورەسكەل زاڭ بۇزۋشىلىقتارعا بايلانىستى كومپانياعا قاراجات تولەنبەگەن. «تاۋ سامال» لاگەرىن ۇسىنعان «ايسۇلۋ» ج ش س كومپانياسىندا دا كەمشىلىكتەر دە انىقتالدى. ولارمەن دە كەلىسىم بۇزىلادى. قىزمەت اقىسى تولەنبەدى»، - دەدى الماتى قالاسى ءبىلىم باسقارماسىنىڭ باسشىسى ءلاززات جىلقىبايەۆا.
ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، الماتىدا دەمالىس كەزىندە كوپبالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلاردان شىققان 3000-عا جۋىق بالانى، ونىڭ ىشىندە اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان 100 بالانى جانە ەرەكشە ءبىلىم بەرۋ قاجەتتىلىگى بار بالالاردى قالا سىرتىنداعى لاگەرلەرگە دەمالۋعا جىبەرۋ جوسپارلانعان. بۇعان دەيىن «بەل ريچي» ج ش س («ارمان دالا»)، «ايسۇلۋ جانە ت» ج ش س («تاۋ سامالى») لاگەرلەرىنىڭ بازاسىنداعى جاعدايدىڭ ءتيىستى تالاپقا ساي كەلمەۋىنە بايلانىستى الماتى قالاسى ءبىلىم باسقارماسى قىزمەت كورسەتۋ شارتىن بۇزۋ تۋرالى حابارلاما جولداعان بولاتىن. اقىسى تولەنبەدى. ءبىلىم باسقارماسىنىڭ جاۋاپتى قىزمەتكەرىنە قاتاڭ سوگىس جاريالاندى.
