الماتىدا دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى بۇگىنگى كۇننىڭ ماڭىزدى ماسەلەسىن قاۋزاعان قازاقستان رەپرودۋكتيۆتى مەديسيناسىنىڭ XVI حالىقارالىق كونگرەسى ءوتتى.
بۇل جولعى كونگرەسس قاتىسۋشىلار سانى جاعىنان رەكوردىق كورسەتكىشكە جەتتى دەيدى ساراپشىلار. 23 ەلدەن 700-دەن استام دەلەگات باس قوسىپ، 5000-نان استام ادام ونلاين-رەجيمدە قاتىستى. 19 ەلدەن كەلگەن سپيكەرلەر بايانداما جاسادى. ولار قازاقستاندىق ارىپتەستەرىمەن بىرگە بەدەۋلىكتى ەمدەۋ ادىستەرى مەن قولجەتىمدىلىگىن تالقىلادى. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، بۇل ولاردىڭ وزىق تاجىريبەمەن جانە سوڭعى عىلىمي جەتىستىكتەرمەن ءبولىسىپ، قازاقستاندا جانە شەتەلدە رەپرودۋكتيۆتى دەنساۋلىق ماسەلەلەرىن شەشۋدىڭ جاڭا ادىستەرىن تالقىلاۋعا بىرەگەي مۇمكىندىك بولدى.
كونگرەسس ءداستۇرلى تۇردە قازاقستاننىڭ جانە الەمنىڭ جەتەكشى ماماندارىنىڭ باسىن بىرىكتىردى. ولار قازاقستان حالقىنىڭ بەدەۋلىك جانە رەپرودۋكتيۆتى دەنساۋلىعىنا قاتىستى ماڭىزدى ماسەلەلەردى قايتا كوتەرىپ، ەكستراكورپورالدىق ۇرىقتاندىرۋدى (ەقۇ) قوسا العاندا، قوسالقى رەپرودۋكتيۆتىك تەحنولوگيالاردىڭ (قرت) قولجەتىمدىلىك ماسەلەلەرىن تالقىلادى. كونگرەسسكە قازاقستاندىق جانە شەتەلدىك قاتىسۋشىلارعا باياندامالارىن ۇسىنۋعا مۇمكىندىك بەرىلدى.
كونگرەسستىڭ جۇمىسىنا ەلىمىزدىڭ جەتەكشى عىلىمي جانە كلينيكالىق ورتالىقتارىنىڭ باسشىلارى، اكۋشەر-گينەكولوگ دارىگەرلەر، ەقۇ ورتالىقتارىنىڭ وكىلدەرى، بەدەۋلىكتى ەمدەيتىن اندرولوگتار، ەندوكرينولوگتار، ەمبريولوگتار، حيرۋرگتار، گەنەتيكتەر جانە مولەكۋلالىق بيولوگتار – قازاقستاننىڭ، گرۋزيانىڭ، رەسەيدىڭ، بەلارۋستىڭ، وزبەكستاننىڭ، قىرعىزستاننىڭ، اقش-تىڭ، سەربيانىڭ، ءيزرايلدىڭ، يتاليانىڭ، گەرمانيانىڭ، تۇركيانىڭ جانە رۋمىنيانىڭ جەتەكشى ماماندارى قاتىستى.
ءىس-شارانى قازاقستان رەپرودۋكتيۆتى مەديسينا قاۋىمداستىعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن ۇيىمداستىردى. قازاقستان رەپرودۋكتيۆتى مەديسينا قاۋىمداستىعى (كارم) 2008 جىلى 2 قازاندا تمد جانە ەۋروپا ەلدەرىندەگى قاۋىمداستىقتار ۇلگىسىمەن قۇرىلعان. قاۋىمداستىق اكۋشەر-گينەكولوگتاردى، اندرولوگتاردى، ەمبريولوگتاردى، گەنەتيكتەردى، پسيحولوگتاردى جانە بەدەۋلىك ماسەلەسىمەن اينالىساتىن مامانداردى بىرىكتىرەدى. كارم – ادام رەپرودۋكسياسى جونىندەگى ەۋروپالىق كونسورسيۋمنىڭ قاۋىمداستىرىلعان مۇشەسى.
كونگرەسس اياسىندا قرت ەمبريولوگياسىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى، اكۋشەرلىك جانە گينەكولوگيا بويىنشا قازاقستان، يزرايل، پورتۋگاليا، يتاليا، رەسەي، بەلارۋس، جاپونيا، گرۋزيا جانە ءۇندىستان ماماندارىنىڭ قاتىسۋىمەن شەبەرلىك سىنىپتارى وتكىزىلدى.
كونفەرەنسيا تاقىرىبىنىڭ وزەكتىلىگى بەدەۋلىك ماسەلەسىنىڭ مەديسينالىق-الەۋمەتتىك ماڭىزى زور بولۋىمەن بايلانىستى. مۇنى شەشۋ ەلىمىزدەگى دەموگرافيالىق جاعدايدى جاقسارتۋعا، سونداي-اق ءتۇرلى سەبەپتەرمەن بالا سۇيە الماي جۇرگەن پاسيەنتتەردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەدى. زاماناۋي دياگنوستيكا ادىستەرى بەدەۋلىكتىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىن ناقتى انىقتاۋعا جانە ونى ەمدەۋ ادىستەرىن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بەدەۋلىكتىڭ شامامەن 40%-ى ەرلەردىڭ رەپرودۋكتيۆتىك جۇيەسىنىڭ پاتولوگياسىمەن بايلانىستى بولسا، 30%-ىندا ارالاس بەدەۋلىك (ەرلەر جانە ايەلدەر بەدەۋلىگى) بايقالادى.
كونگرەسس پرەزيدەنتى – كارم پرەزيدەنتى، ق ر ۇعا اكادەميگى، م.ع.د. ۆياچەسلاۆ لوكشيننىڭ ايتۋىنشا، ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ رەپرودۋكتيۆتىك دەنساۋلىق ماسەلەسى بۇرىنعىدان دا وزەكتى. پروفەسسور لوكشين قازاقستاندا بەدەۋلىك پەن رەپرودۋكتيۆتىك جۇيەنىڭ باسقا دا بۇزىلىستارىنىڭ جيىلىگى تومەندەمەي وتىرعانىن اتاپ ءوتتى.
«العاشقى جىلدارى ابورت سانى ايتارلىقتاي تومەندەگەنىمەن، قازىرگى ۋاقىتتا بۇل كورسەتكىش تۇراقتى جانە كوپشىلىك كونتراسەپسيانى جەتكىلىكتى تۇردە قولدانبايدى. سوندىقتان بەدەۋلىك دەڭگەيى 16-17% دەڭگەيىندە ساقتالۋدا. ەرلەر بەدەۋلىگى، ايەلدەر بەدەۋلىگىنىڭ سەبەپتەرى اراسىندا جىنىستىق جولمەن بەرىلەتىن ينفەكسيالاردان بولاتىن قابىنۋ اۋرۋلارى، ابورتتار جانە باسقا دا فاكتورلار بار»، - دەدى ۆياچەسلاۆ نوتانوۆيچ.
پروفەسسور رەپرودۋكتيۆتىك جۇيەنىڭ بۇزىلۋىن بولدىرماۋ ماسەلەلەرىنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى. جىنىستىق تارتىپتىلىكتى ساقتاۋ، ەرتە دياگنوز قويۋ، وتباسىن دۇرىس جوسپارلاۋ، انتيۆيرۋس گورمونىن تەكسەرۋ قاجەتتىگىن ايتادى.