الەم تانىعان تۇلعا

الەم تانىعان تۇلعا سۋرەت «ەگەمەن قازاقستاننىڭ» ارحيۆىنەن الىندى


قازاقستان XXI عاسىردىڭ باسىندا قوعامدىق-ساياسي باعى­تىن ورنىقتىرىپ، الەمدىك قوعام­داستىقتىڭ جاۋاپتى ءارى سەنىمدى سەرىكتەسى رەتىندە تانىلدى. بۇل تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز – ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ­تىڭ باستاماسىمەن جۇرگىزىلگەن قازاقستاننىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياساتىنىڭ ءوزارا ۇيلەسىمدىلىك پەن ىنتىماقتاستىققا، ىسكەرلىك پەن كاسىبيلىككە نەگىزدەلۋىمەن تۇسىندىرىلەدى.



قازاقستاننىڭ شەتەلدەرمەن قارىم-قاتىناسىنىڭ باسىمدىلىعى حالىقارالىق قاتى­ناستار اياسىندا مەملەكەت بەدەلىن كوتەرۋ­گە جانە ءوزارا تۇسىنىستىك ۇلگىسىن كور­سەتۋگە نەگىزدەلگەن. مەملەكەتتەر اراسىن­داعى ءوزارا ىقپالداستىقتىڭ دامۋىنا، ءوڭىر­­لىك جانە جاھاندىق قاۋىپسىزدىكتى نى­عاي­­تۋ­عا، مادەنيەتارالىق جانە ءدىنارا­لىق ءۇن­قاتىسۋلاردى ورنىقتىرۋعا بارىن­شا قول­داۋ جاسالدى. ازياداعى ءوزارا ىق­پال­داستىق جانە سەنىم شارالارى ءجونىن­دەگى كەڭەس، الەمدىك جانە ءداستۇرلى ءدىن­دەر­ كوشباسشىلارىنىڭ سەزى سياقتى ما­ڭى­زى زور ءارى كەلەشەگى كەمەل باستاما­لار ءوز ەلى­ءمىزدىڭ عانا ەمەس، ايماق پەن تۇتاس الەم­ءنىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن مۇددەسىنە باعىت­تالعان. وسىنداي كەلەلى ماسەلەلەردى شەشۋگە اتسالىسۋ – قازاقستان ءۇشىن ۇلكەن مەرەي.



الەمدىك اۋقىمداعى ساياسي قايراتكەر – ەلباسىنىڭ ايماقتىق جانە جاھاندىق بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋداعى ۇلەسى زور. ايتا كەتۋ كەرەك، اقش، رەسەي، جۇڭگو، ەۋروپالىق وداق، كورشى ەلدەرمەن ءوز­ارا ىن­تىماقتاستىقتىڭ ورناۋى، بۇۇ، تمد، ەقىۇ، يىۇ جانە تاعى باسقا ۇيىم­دارعا قازاقستاننىڭ كىرۋى، سەمەي پولي­گونى­نىڭ جابىلۋى ۇلكەن قادام بولدى.



سونىڭ ىشىندە قازاقستاننىڭ تۇڭعىش رەت حالىقارالىق دەڭگەيدە تانىلۋىنا اسەر ەتكەن فاكتور – يادرولىق قارۋدان باس تارتۋ بولدى. وسىلايشا تاۋەلسىزدىكتىڭ ال­عاشقى قادامى جاھاندىق الەمنىڭ ءقاۋىپ­سىزدىك جۇيەسىنە ۇلەس قوسۋدان باستالدى. قازاقستان حالقىنىڭ بەيبىت قاتار ءومىر ءسۇرۋ مۇراتى الەم ەلدەرىندە مويىندالدى.


2010 جىلدىڭ 3 تامىزىندا ەۋروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا (ەقىۇ) قاتىسۋشى مەملەكەتتەردىڭ سىرت­قى ىستەر مينيسترلەر كەڭەسى تاريحي شەشىم قابىلدادى. بۇل ۇيىمعا مۇشە ەلدەر­ءدىڭ ورتاق ۇيعارىمى بويىنشا، 2010 جى­ل­دىڭ 1-2 جەلتوقسانىندا ەلوردادا حالىق­ارالىق ومىردەگى ەڭ باستى ساياسي وقيعا – ەقىۇ ءسامميتى وتەتىندىگى جاريالاندى. ازيا جانە تمد مەملەكەتتەرى اراسىنان قازاقستاندا  تۇڭعىش رەت اتالعان سامميت وتكىزىلدى. بۇل قازاقستاندىقتاردىڭ 1991-2010 جىلدار ارالىعىنداعى جۇرگىزگەن ءىس-قيمىلدارى ناتيجەسىندە قول جەتكىزىلگەن تابىس پەن حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ قازاقستانعا جوعارعى قۇرمەتىنىڭ بەلگىسى ەدى. زاماناۋي كەزەڭدە «ەۋروپالىق ءقاۋىپسىز­دىكتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ قۇرلىقتىق شەڭ­بەر اۋقىمىنان اسىپ كەتكەندىگى» ءجونىن­دەگى تەزيستى ۇسىنۋدا قازاقستان بەلسەن­دىلىك كورسەتتى. بۇعان الەم قۇلاق اسا باس­تادى. حا­لىق­ارالىق قوعامداستىق ەۋرواتلان­تي­كا­­لىق جانە ەۋرازيالىق قاۋىپسىزدىك كا­تە­گو­ريا­لارىن پايدالانۋدى ۇردىسكە اينالدىردى.



قازاقستان سىن-قاتەرلەرگە، اسىرەسە، تەرروريزم مەن ەسىرتكى تاسىمالىنا قارسى تۇرۋداعى ەقىۇ ۇيىمىنىڭ ءرولىن ارتتىرۋ قاجەتتىگىن مالىمدەدى. اۋعانستان مەن ورتالىق ازياداعى (قىرعىزستانداعى ساياسي داعدارىستار) قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىن بەيبىت تۇردە رەتتەۋ كۇن تارتىبىندە تۇرعان بولاتىن. ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ استانا سامميتىنە كوپ ءۇمىت ارتتى. بۇل تاريحي شارا قازاقستانداعى «تولەرانتتىلىق، داستۇرلەردى قۇرمەتتەۋ، سەنىم مەن ءوزارا تۇسىنىستىك ءتارىزدى باستى قۇندىلىقتارمەن تانىستىرۋدىڭ مۇمكىندىگى» بولاتىن. استانا الەم جۇرتشىلىعىنا ەقىۇ-نىڭ «حەلسينكيدەن استاناعا دەيىنگى» تابىس­تى ەۆوليۋسياسىن» جاريا ەتتى. قازاق­ستان­دىقتاردىڭ بەدەلىن اسىرعان بىرلىك پەن پات­ريوتيزم نىعايا ءتۇستى.



وسىلايشا، 2010 جىلعى 3 تامىز­داعى تاريحي شەشىمنىڭ ءوزى تاعىلىمعا اينالدى. ول قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك جىلدارى ۇستانعان باعىت-باعدارى مەن جولىنىڭ دۇرىس ەكەندىگىن دايەكتەدى. وسى شەشىم ارقىلى قازاقستان حالقىنىڭ جاۋاپكەرشىلىك جۇگى ارتتى. 2011 جىلى ن.ءا.ن­ازاربايەۆ تاۋەلسىزدىكتىڭ 20 جىل­دىعىندا قازاقستاننىڭ الەم جۇرتشىلىعى سەنىمىنە يە بولعانىن مالىمدەدى. ونىڭ باستى دالەلى الەمدىك بيزنەس تۇتقالارىن ۇستاۋشى – شەتەلدىك ينۆەستورلاردىڭ قازاقستان ەكونوميكاسىنا سەنىمدىلىكپەن ۇلەس قوسۋى. العاشقى ءىرى ينۆەستورلار – شيەۆرون، بريتيش پەترولەۋم، ميتتال، سامسۋنگ، دجەنەرال ەلەكتريكس، دجەنەرال موتورس جانە باسقا دا الەمدىك بيزنەس شىڭىنداعى كومپانيالار ەدى.


1999-2007 جىلدارى ارالىعىندا مەملەكەتتىڭ ءىجو ءوسىمى جىل سايىن ورتا ەسەپپەن ون پايىزدى قۇرادى. شاعىن جانە ورتا بيزنەس سانى 35 ەسە ءوستى. قىزمەت كورسەتۋ سالالارى دا دامۋعا باعىت الدى. 2011 جىلى قازاقستان دۇنيەجۇزىلىك بانك رەيتينگىندە بيزنەس جۇرگىزۋ بويىنشا 47-ورىنعا يە بولدى.


ىشكى ەكونوميكاداعى جانە الەۋمەتتىك وزگەرىستەردى جۇرگىزۋدە وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرى ۇلگىلەرىنە ءمان بەرىلدى. قازاقستانداعى تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جيىرما جىلىندا جەتكەن جەتىستىكتەردىڭ باستىسى – حالىقارالىق ستاندارت بويىنشا قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ دامىعان ەلدەر توبىنا ەنگەندىگى. 2000-2010 جىلدار ارالىعىندا ءبىلىم سالاسىنا بولىنگەن قارجى 9 ەسە، ياعني 100 ميللياردتان 900 ميلليارد تەڭگەگە دەيىن وسكەن. مۇنىڭ ناتيجەلەرى: «بولاشاق» باعدارلاما­سى، يننوۆاسيالىق-زياتكەرلىك مەكتەپتەر، نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەت، حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتتەر جانە باسقالار.



قازاقستاننىڭ ەۋروپا مەن ازيا كىن­دىگىندە ورنالاسۋى – باستى ارتىقشى­لىق­تاردىڭ ءبىرى. ەل يگىلىگى ءۇشىن قولعا الىنعان ۇلكەن جوبا «باتىس ەۋروپا – باتىس جۇڭگو» كولىك ءدالىزى. بۇل جوبا مەملەكەتتەر اراسىندا ءوزارا جاۋاپكەرشىلىك، دوستىق پەن ىنتىماقتاستىققا قىزمەت اتقارۋ مىندەتىن جۇكتەيدى.



كەلەشەك ۇرپاققا ۇلى مۇرا جاسالىندى. اتاپ ايتقاندا، مىقتى مەملەكەت، جاڭا ەكونوميكا، ءبىرتۇتاس قوعام قۇرىل­دى. ەۋرازيا عاجايىبى – جاڭا ەلوردا بوي كوتەردى. بۇگىنگى كۇنى نۇر-سۇلتان قالا­سى – ءتۇرلى باعىتتاعى يدەيالاردىڭ جانە قازاق­ستان ەكونوميكاسىنىڭ، مادەنيەتى مەن ساياسي ءومىرىنىڭ ورتالىعىنا اينالدى. ءدال وسى قالادا ەقىۇ سامميتىنەن كەيىن الەمدىك ساياساتتا جاڭا – «استانا رۋحى» ۇعىمى پايدا بولدى. تۇڭعىش پرەزي­دەنتىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ: «الماتى – تاۋەلسىزدىك بەسىگى، ال استانا – بولا­شاقتىڭ بەسىگى» بولاتىندىعىن حالىق­قا جاريالاعان بولاتىن.


الايدا وسىنشاما جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزۋ وڭاي بولعان جوق. ءاربىر باستاما اياسىنداعى ءىس-قيمىلداردى حالىق­تىڭ قولداۋى ۇلكەن سەرپىلىس بەردى. تۇرعىن­داردىڭ سەنىمى مەن شىدامدىلىعى جانە ورتاق مۇددەگە ساي قاجىرلى ەڭبەگى قيىن­دىقتار مەن كەدەرگىلەردەن الىپ شىقتى.



كەلەشەكتە جاھاندىق كۇردەلى ماسەلەلەر تۋىنداعان جاعدايدا قاجەتتى ءىس-شارالار جاساۋ جانە دايار بولۋ كۇن تارتىبىندە تۇر. ولار: جاڭا تەحنولوگيالىق ريەۆوليۋسيا، جاڭا ەكونوميكالىق قۇرىلىمدار (جاھاندىق داعدارىس اسەرىنەن قورعانۋ)، اۋىز سۋ تاپشىلىعى جانە قۇنارلى جەر ماسەلەلەرى (اشتىق پەن جۇقپالى اۋرۋلاردىڭ الدىن الۋ) جانە باسقالار. جاڭا عاسىردا ايماقتىق جانە جاھاندىق بىرىزدەندىرۋ ۇردىستەرى قاجەتتىلىككە اينالدى. باستامالىق تۇجىرىمدامالار قازاق حالقىنىڭ ءداستۇرلى ۇستانىمىنا سايكەس دامىدى. قازاقتىڭ جادىندا: «كورشىڭدى قۇدايىڭداي سىيلا» نەمەسە «قۇدايى كورشى» دەگەن تاريحي ۇعىمدار ۇرپاقتان-ۇرپاققا ساباقتاسا جالعاسۋدا.



مۇنى ەلباسى حالىققا بىلايشا جەتكىزدى: «الەمنىڭ كەز كەلگەن مەملە­كەتى كەدەي دە تۇراقسىز، تاۋەكەلگە ۇشىرا­عىش كورشىدەن، باي دا قۋاتتى كورشىنى قالاي­تىنى شىندىق. وسىنداي ماسەلە اۋقىمىندا تەك ءوزارا ىنتىماقتاستىق قانا تابىسقا جەتەلەيدى. قازاقستان – ءوزى­ءنىڭ گەوەكونوميكالىق جاعدايىن جاق­سار­تا وتىرىپ، كونتينەنتتىك تۇيىقتالۋدان شىعۋدى بىردەن-بىر قولداۋشى ەل». زاما­ناۋي الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق، سايا­سي ماسەلەلەر، رۋحاني، ەتنوستىق جانە مورالدىق سىن-قاتەرلەر (تولاسسىز سوعىس­تار، ەتنوسارالىق قاقتىعىستار، قىلمىستىڭ ءوسۋى، ءدىني توزىمسىزدىك پەن راديكاليزمنىڭ بوي كورسەتۋى – ەكسترەميزم، تەرروريزم جانە باسقالار) كۇردەلەنگەن الەمدە قازاق­­ستاننىڭ تاڭداۋى – ەل تۇتاستىعى. ەلباسىنىڭ باستى ۇستانىمى – ادامزات بولاشاعى ءۇشىن بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىم ماسەلەسىن جوعارى قويۋ. ول حالىق مۇددەسى مەن ادامزاتتىڭ ورتاق يگىلىگىنە سايكەس باس­تامالار كوتەردى.


2012 جىلى ەلوردادا  وتكەن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارى­نىڭ IV سەزىنە قاتىسۋشىلار ۇندەۋىندە الەم­ءنىڭ ءتۇرلى دىندەرى مەن مادەنيەتتەرىنىڭ ارتىق­شىلىقتارىن بارىنشا تولىق پايدالانۋ قاجەتتىگى، ايەلدەردىڭ وتباسىنداعى جانە قوعامداعى جاسامپازدىق ءرولى، جاس­تاردىڭ يماندىلىق نەگىزدەرىن ورنىق­تىرۋ، ولاردىڭ رۋحاني دامۋى مەن ءتۇرلى دەڭگەيدە ءبىلىم الۋ ماڭىزدىلىعى، ازاماتتاردىڭ انا ءتىلى مەن تاريحىن، مادەنيەتىن مەڭگەرۋ قاجەتتىلىگىنە ءمان بەرىلدى. وندا بىلايشا مالىمدەلدى: «...ءبىز ۇرەيلەندىرۋدىڭ نەمەسە كۇش قولدانۋدىڭ كەز كەلگەن ءتۇرىن ايىپتايمىز جانە بارلىق مەملەكەتتەردى مۇنداي پروبلەمالاردى ديالوگ ارقىلى شەشۋ ءۇشىن بىرلەسىپ كۇش-جىگەر جۇمساۋعا شاقىرامىز». الەم حالقىنا مۇنداي بەيبىت جولداۋ­دىڭ ەلىمىزدە مالىمدەلۋى قازاقستاندىقتار­دىڭ ۇستانىمىن بىلدىرەتىنى ايقىن. قازاق­ستان الەم مەملەكەتتەرىنە قوعامداعى تۇراقتىلىق پەن ەكونوميكالىق دامۋدى ورنىقتىرۋ جولدارىن ورتاقتاسا ىزدەستىرۋ جونىندە ۇسىنىس جاساپ كەلەدى. قازاقستان – وڭىرلىك ىقپالداستىقتىڭ تۇراقتى جاقتاۋشىسى. ءبىزدىڭ ەلىمىز وڭىرلىك كولىك ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋعا بەلسەندى تۇردە ينۆەستيسيا سالۋدا. «باتىس ەۋروپا – باتىس جۇڭگو كولىك ءدالىزى، «قازاقستان – تۇرىكمەنستان – يران» تەمىر جول باعىتى، قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە كومەك­تەسەتىن حالىقارالىق كۇشتەردى شىعارۋعا ارنالعان سولتۇستىك تاراتۋ جۇيەسىندەگى قازاقستاننىڭ كولىك ينفراقۇرىلىمى، «جاڭا جىبەك جولى» باستاماسى اياسىنداعى جاڭا يدەيالار، قازاقستاننىڭ وڭىرلىك ىقپالداستىققا قوسقان ۇلەسى.



تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ الەمدىك قوعامداستىقتاعى 193 تاۋەلسىز مەملەكەتتىڭ ءبىرى – قازاقستان رەسپۋبليكاسى اتىنان 2015 جىلى بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ 70-سەسسياسىنىڭ جالپى دەباتى اياسىندا  سويلەگەن سوزىندە تاياۋ وتىز جىل ارالىعىنداعى ءتۇرلى سوعىستار مەن قاقتىعىستاردىڭ شيەلەنىسكەن ءتۇيىنىن تەك دانالىقپەن شەشۋ ناتيجەسىندە جەر بەتىندەگى وركەنيەت كۇشەيە تۇسەتىنىنە سەنىمدى ەكەندىگىن جەتكىزدى.



دۇنيە ءجۇزىنىڭ نازارىن اۋدارعان وقيعا­لاردىڭ ءبىرى – 2016 جىلى ۆاشينگتوندا وتكىزىلگەن يادرولىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى IV ءسامميتتىڭ اياسىندا، كارنەگي قورى­نىڭ شتاب-پاتەرىندە قازاقستان رەسپۋبلي­كا­سى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ­تىڭ جاھاندىق يادروسىز الەم ستراتەگياسىن جاريالاۋى بولاتىن. قازاقستان جاريا ەتكەن «الەم. ححI عاسىر»  مانيفەسى قالىڭ جۇرتشىلىق تاراپىنان قىزۋ قولداۋعا يە بولدى. مانيفەست بەيبىت ومىرگە ۇندەۋ، ياعني سوعىس ءورتىن تۇساۋلايتىن – كەلەشەك ۇرپاقتى قورعاۋ باعىتىنداعى قادام رەتىندە قابىلداندى. ەلباسى ءوزىنىڭ ۇسى­نى­سىن كەلەسىدەي نەگىزدەدى: «...باستى قاتەر – جاھاندىق سوعىس. ...ءححى عاسىردا ادام­زاتقا ءوزىن ءوزى قارۋسىزداندىرۋ جاعى­نا قاراي باتىل قادام جاساۋ قاجەت. بىزدە مۇنداي مۇمكىندىك ەندى بولمايدى». ادامزاتقا «ءححى عاسىر: سوعىسسىز الەم» اتتى كەڭ اۋقىمدى باعدارلاما قاجەتتىلىگى زاڭدىلىققا اينالۋدا. ەلباسىنىڭ تاريحي مالىمدەمەسى، جاھاندىق سىن-قاتەرلەر اياسىندا بۇرىنعىدان دا ەڭ قاجەتتى قۇرال رەتىندە ەل بىرلىگى – باستى قۇندىلىققا اينالىپ وتىر.



تۇڭعىش پرەزيدەنت باستامالارىنىڭ ماڭىزدىسى – شەتەلدەگى قانداستاردىڭ ەلگە ورالۋىنا قاتىستى جۇيەلى كوشى-قون ماسەلەسىن قولعا الىپ، حالىقارالىق قاتىناستار مەن ىشكى الەۋەتتى ۇيلەستىرە ناتيجەلى ءىس-قيمىلدار جۇرگىزۋىندە. بۇگىن­گى كۇنى قانداستاردىڭ ۇلەسى جالپى تۇر­عىنداردىڭ 6 پايىزىن قۇرايدى. اتاجۇرتقا ورالعان قانداستارىمىز قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق، ساياسي، مادەني دامۋىنا ۇلەس قوسۋدا.



1992 جىلدىڭ 4 ماۋسىمىندا ەلباسى مەملەكەتتىك رامىزدەر تۋرالى زاڭعا قول قويدى. مەملەكەتتىك ەلتاڭبا اۆتورلارى – ساۋلەتشىلەر جانداربەك مالىبەكوۆ پەن شوت-امان ءۋاليحانوۆ. وزبەكستان­نان ەلگە ورالعان جانداربەك ءمالى­بەكوۆ تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى وسىلايشا ۇلەس قوستى. ەلىمىزدىڭ رۋحاني-مادەني الەۋەتىنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسقاندار قاتارىندا تۇركيادان ورالعان حاليفا التاي «قۇران كارىم»ء-دى اراب تىلىنەن قازاق تىلىنە اۋدارىپ حالىققا ۇسىنسا، ەپيگرافيكا جانە ەتنوگرافيا سالاسىنىڭ بىلگىرى، موڭعول ەلىنەن كەلگەن تاريحشى-عالىم سارتقوجا قارجاۋباي «مادەني مۇرا» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا قازاق تاريحىنا قاتىستى ەجەلگى، ورتاعاسىرلىق جانە جاڭا تاريح كەزەڭى­ءنىڭ دەرەكتەرىن قازاق تىلىنە اۋدارىپ، عىلىمي اينالىمعا قوستى، قازاقستان-قىتاي قاتىناستارى، ديپلوماتيالىق قاتىناستار تاريحى جونىندەگى عىلىمي مونوگرافيالارى جارىق كورگەن قحر-دان ورالعان تاريحشى-عالىم نابيجان مۇحامەتجان ۇلى تاۋەلسىز ەلدىڭ تۇعىرىن كوتەرۋگە اتسالىسسا، يراننان ورالعان ايتۋلى شىعىستانۋشى-عالىم يسلام جەمەنەي مۇحاممەد قايدار دۋلاتتىڭ «تاريح-ي راشيدي» ەڭبەگىن پارسى تىلىنەن اۋدارىپ، ءماتىننىڭ قازاق تاريحىنا قاتىستى مازمۇنىن ايشىقتادى. ارينە حالىقتىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنگەن تۇركيادان ورالعان تاەكۆوندو بويىنشا الەم چەمپيونى، 6-شى دان دارەجەسىنىڭ يەگەرى مۇستافا وزتۇرىك، وزبەكستاننان ورالعان  بوكستان وليمپيادا ويىندارىنىڭ چەمپيونى باقىت سارسەكبايەۆ قازاقستان سپورتىنا ۇلەس قوستى. قازاق مادەنيەتىن وتاندىق جانە شەتەلدىك ساحنادا اسپانداتقان قىتايدان ورالعان قازاقتىڭ اتاقتى بۇلبۇل ءانشىسى – مايرا مۇحامەد قىزى جانە ءبيدىڭ جۇمباق الەمىنىڭ جاڭا بەينەسىن حالقىنا ارناعان ءبيشى – شۇعىلا ساپارعالي قىزى ەدى. وعان قوسا قانداستاردى بەيىمدەۋ ورتالىقتارىنان وتكىزۋ، قوعامعا كىرىكتىرۋ جانە ورنالاستىرۋ دا كۇردەلى جۇيەلى جۇمىستاردى تالاپ ەتكەن بولاتىن.


قازاق حالقىنىڭ ۇرپاق جانە ءداستۇر ساباقتاستىعى، وزگە ەتنوس وكىلدەرىنە قۇر­مەت كورسەتۋ قاسيەتتەرى، ەلباسىنىڭ وتان­دىق جانە حالىقارالىق باستامالارى شەتەلدىك ساراپشىلار تاراپىنان وڭ باعا الدى. تاۋەلسىزدىكتىڭ وتىز جىلىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ادامزات قۇن­دىلىعىنا قوسقان باستى ۇلەسى – حالىق بىرلىگى مەن ىنتىماقتاستىعى شەڭ­بەرىن­دەگى يدەيالار جانە ءىس-قيمىل ۇلگى­لەرى. 1992 جىلى ەلباسى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىن قۇرۋ يدەياسىن كوتەردى. ناتيجەسىندە 1995 جىلعى 1 ناۋرىزدا قازاقستان حالقى اسسامبلەيا­سىن مەملەكەت باسشىسى جانىنداعى كونسۋل­تاتيۆتى-كەڭەسشى ورگان مارتەبەسىمەن قۇرۋ تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ جارلىعى شىقتى. 1997 جىل – «ۇلتتىق تاتۋلىق جانە ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ جىلى»، 1998 جىل – «حالىق بىرلىگى مەن ۇلتتىق تاريح جىلى»، 1999 جىل – «ۇرپاقتار بىرلىگى مەن ساباقتاستىعى جىلى» تۋرالى قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ جارلىقتارى جاريالاندى. تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر كوشباسشىلارىن سۇحبات الاڭىنا توعىستىرۋ يدەياسىن كوتەردى. ناتيجەسىندە، قازاقستان – ءدىنارالىق ءۇنقا­تىسۋ ورتالىعى رەتىندە ەلوردامىزدا 2003، 2006، 2009، 2012، 2015 جانە 2018 جىلدارى دىندەر كوشباسشىلارىنىڭ سەزدەرى ءوتتى.


پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ 2020 جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى جولداۋىندا «تۇڭعىش پرەزيدەنت – ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ كورەگەن ساياساتى­نىڭ ارقاسىندا ەكونوميكانىڭ دامۋى ءۇشىن بەرىك نەگىز قالاندى، الەمدىك ارەنادا ابىروي-بەدەلگە يە بولدىق. سوندىقتان الەمنىڭ جاڭا ءبولمىس-بىتىمى قالىپتاسىپ جاتقان شاقتا ءبىز رەفورمالارعا تىڭ سەرپىن بەرۋىمىز كەرەك. بۇل باعىتتا ۇلت جوسپارىن جانە بەس ينستيتۋتتىق رەفورمانى نەگىزگى باعدار ەتىپ ۇستانۋىمىز قاجەت. ءبىز ازاماتتارىمىزدىڭ لايىقتى ءومىر سۇرۋىنە جاعداي جاساۋعا، ولاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋعا، زاڭ ۇستەمدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە، جەمقورلىققا قارسى كۇرەستى كۇشەي­تۋ­گە مىندەتتىمىز»، دەپ اتاپ ايتتى. ساياسات­تاعى وسىنداي ساباقتاستىق ەلىمىزدىڭ «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىندا ايقىن­دالعان سارا باعىتپەن سەرپىندى دامۋىنا كەپىلدىك بەرەدى.


 





ءسىزدىڭ رەاكسياڭىز؟
ۇنايدى
0
ۇنامايدى
0
كۇلكىلى
0
شەكتەن شىققان
0
سوڭعى جاڭالىقتار

17:52

17:51

17:42

17:28

17:27

17:26

17:10

17:08

17:05

17:03

17:00

16:53

16:49

16:44

16:41

16:39

16:37

16:34

16:30

16:22

15:59

15:57

15:54

15:51

15:46