9 - مامىر ماناس باتىربايەۆتىڭ وتباسى ءۇشىن تەك تاريحي مەيرام عانا ەمەس، ءبىر وتباسىنىڭ 35 جىل بويى ۇزبەي جالعاستىرىپ كەلە جاتقان قاسيەتتى ءداستۇرى. جەڭىس كۇنى ولار ءار جىلى ماڭگىلىك الاۋعا بارىپ، سوعىس جانە ەڭبەك ارداگەرى، ۇلاعاتتى ۇستاز راحمانبەردى باتىربايەۆتى ەسكە الادى. 35 جىلدان بەرى ۇزىلمەگەن وسى تاعزىم ءداستۇرى بيىل جەڭىستىڭ 80 جىلدىعىندا دا جالعاسىن تاپتى. 15 مامىر – وتباسى كۇنى قارساڭىندا Aqshamnews.kz ءتىلشىسى ۇرپاققا ونەگە بولار مىزعىماس ءداستۇر تۋرالى ماناس باتىربايەۆتىڭ وزىنەن سۇراپ ءبىلدى.
"اكە ءتىرى تۇرعاندا اسقار تاۋ الاسارمايدى ەكەن"
ماناس راحمانبەردى ۇلى 1989 جىلدان باستاپ ءار جەڭىس كۇنىندە ءبىر مينۋت ۇنسىزدىك جاساپ، وتباسىمەن اكەسىنىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتەدى. باستاپقىدا بۇل ءراسىم شاعىن عانا ەسكە الۋ ءساتى ەدى، ال بۇگىندە – بىرنەشە ۇرپاق جالعايتىن ۇلكەن ءارى جاۋاپتى داستۇرگە اينالعان.
اكە – ۇستاز، ارداگەر، ادامدىقتىڭ ۇلگىسى
ماناستىڭ راحمانبەردى ۇلىنىڭ اكەسى – راحمانبەردى باتىرباي ۇلى باتىربايەۆ 1912 جىلى جامبىل وبلىسى، تالاس اۋدانى، ويىق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 17 جاسىنان ۇستازدىق قىزمەتىن باستاپ، ءومىر بويى بالالار تاربيەسىنە ارناعان جان. ەل ىشىندە ءبىلىمدى ناسيحاتتاۋعا بەلسەنە ارالاسىپ، “قىزىل وتاۋ” ۇيىمىن باسقارىپ، العاشقى پيونەر ءۇيىن اشقان. سوعىس جىلدارى مايدانعا اتتانىپ، وتان الدىنداعى بورىشىن وتەپ قايتقان. ءبىر قولىنا بور، ءبىر قولىنا قارۋ ۇستاعان بۇل ازامات “قىزىل جۇلدىز”، “قۇرمەت بەلگىسى” وردەندەرىمەن، ءتۇرلى مەدالدارمەن ماراپاتتالعان. سوعىستان ءىى توپ مۇگەدەگى بولىپ ورالسا دا، 47 جىل بويى ۇستازدىق قىزمەتىن توقتاتپاعان.
“ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ جۇرەگى – اكەم ەدى”
11 بالانىڭ 9-ىنشىسى بولعان ماناس اعا اكەسىن ەرەكشە مەيىرىمدى، پاراساتتى جان رەتىندە سيپاتتايدى.
"اكەم ەشقاشان داۋىس كوتەرمەيتىن. جاقسى مەن جاماندى بايىپپەن تۇسىندىرەتىن. بىزگە بىردە-بىر رەت قول كوتەرمەگەن، ءتىپتى قاتتى ءسوز دە ايتپاعان. كوپ شاكىرتى كەيىن ەلگە تانىمال لاۋازىمدى ازاماتتارعا اينالدى. ولار اكەمدى جيىنداردا ەسكە الىپ، العىس ءبىلدىرىپ جاتادى"، – دەيدى ول.
مارقۇم اناسى قىزبالا قۇماربەكوۆا – "باتىر انا" اتانعان جان. 1922 جىلى دۇنيەگە كەلىپ، 2003 جىلى ومىردەن وزعان. بۇگىندە راحمانبەردى باتىرباي ۇلى مەن قىزبالا قۇماربەكوۆانىڭ 47 نەمەرە، 37 شوبەرەسى بار.
ماڭگىلىك الاۋ جانىنداعى ۇنسىزدىك
ماناس اعانىڭ ايتۋىنشا، اكەسىنە تاعزىم ەتۋ – جاي ەسكە الۋ ەمەس، بۇل – تاربيە، ۇرپاققا بەرىلەتىن ونەگە، اكەگە دەگەن ساعىنىش.
“مەن الاۋعا توي تويلاۋ ءۇشىن بارمايمىن. بۇل – مەنىڭ ساعىنىشىمنىڭ ءساتى. 9 مامىر – اكەمە ارنالعان كۇن. ول كىسىگە دەگەن قۇرمەتىمدى بالالارىما سىڭىرسەم دەيمىن. ءبىز ءبىر مينۋت ءۇنسىز تۇرامىز. سىرت كوزگە قاراپايىم ءراسىم بولۋى مۇمكىن، ءبىراق ءبىزدىڭ وتباسىمىز ءۇشىن – قاسيەتتى ءسات”، – دەيدى ول تەبىرەنىسپەن.
ءبارى 1990 جىلى باستالعان. اۋەلدە تەك ءوز وتباسى جينالىپ سۋرەتكە تۇسسە، ۋاقىت وتە كەلە بالالارى مەن نەمەرەلەرى قوسىلىپ، ورتاسى كەڭەيىپ وتىر. ءتىپتى بۇل وتباسىنىڭ جىل سايىنعى ءداستۇرى سونشالىق ورنىعىپ كەتكەن، وتباسى بۇل كۇندى الدىن الا جوسپارلايدى.
“بۇل كۇنى قۇدالارعا دا، كەلىندەرگە دە الدىن الا ايتامىن: 9 مامىر – ءبىزدىڭ وتباسىلىق كۇن. ءقازىر ءبارى قىزىعىپ قاتىسادى. ءبىر جىل بۇرىنعى سۋرەتتەردى شىعارىپ، قالاي وزگەرگەنىمىزدى سالىستىرامىز”، – دەيدى ماناس باتىربايەۆ.
مەديسينا سالاسىندا ۇزاق جىل قىزمەت ەتكەن ماناس راحمانبەردى ۇلى – تاجىريبەلى دارىگەر-ستوماتولوگ. ءقازىر زەينەتتە. 1982 جىلى شاڭىراق كوتەرىپ، بۇگىندە ەكى قىز، ءبىر ۇل تاربيەلەگەن. بارلىعى دەرلىك وتباسىلىق داستۇرگە ۇلەس قوسىپ، اتاسىنىڭ الدىنداعى مىندەتىن جۇرەكپەن اتقارىپ كەلەدى.
“اكەم ءتىرى تۇرعاندا اسقار تاۋ ەدى – ەندى سونى ۇمىتتىرماۋ مەنىڭ مىندەتىم”، – دەيدى ول ءسوز سوڭىندا.