ول بالالار اراسىنداعى بۋللينگ جاقىن ارادا توقتامايتىنىن ايتتى.
سوڭعى جىلدارى قازاقستاندا بالالار اراسىنداعى بۋللينگ ماسەلەسى قوعامدىق نازارعا ءجيى ىلىگىپ، بۇل تاقىرىپ كەڭىنەن تالقىلانۋدا. ماسەلەنىڭ سەبەپتەرى مەن شەشىمدەرى تۋرالى پىكىرلەر كوبەيىپ كەلەدى. ساراپشىلار بۋللينگتىڭ جايىلىپ، كوبەيۋىنە ءتۇرلى الەۋمەتتىك فاكتورلاردىڭ اسەر ەتىپ جاتقانىن ايتادى. بۇل ءۇردىس اسىرەسە الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ دامۋىمەن جانە قوعامداعى تاربيە جۇيەسىنىڭ السىرەۋىمەن بايلانىستى دەپ سانالادى.
الىمجەتتىكپەن كۇرەسۋگە قاتىستى ايتىلعان پىكىرلەردىڭ ءبىرى — بالالارعا جەتكىلىكتى كوڭىل بولىنبەۋى مەن وتباسى مەن مەكتەپ اراسىنداعى ۇيلەسىمسىزدىكتىڭ ارتۋى. سونىمەن قاتار، ينتەرنەتتىڭ دامۋى مەن الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ قارقىندى قولدانىسى دا بۋللينگتىڭ وسۋىنە اسەر ەتۋدە. بۇل ماسەلەگە ۋاقىتىندا كوڭىل بولمەگەن جاعدايدا ونىڭ سالدارى وتە اۋىر بولۋى مۇمكىن ەكەندىگى تۋرالى ماماندار ەسكەرتىپ وتىر.
ۇستاز اياتجان احمەتجاننىڭ پىكىرى بويىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا بۋللينگپەن كۇرەسۋدە جۇيەلى جۇمىس جۇرگىزىلمەيدى. ساراپشى ماسەلەنىڭ تۇپكى سەبەپتەرىنە نازار اۋدارۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ وتەدى. ول مەكتەپتەردە بۋللينگ پەن توبەلەس جاعدايلارى تەك ۋاقىتشا شەشىلەتىندىگىنە الاڭداۋلى. "شىققان ءورتتى سوندىرۋمەن اينالىسۋ ەشقاشان ناتيجە بەرمەيدى"، — دەيدى ۇستاز. ونىڭ ايتۋىنشا، مەكتەپتەردىڭ قوعامدىق ورتاسىن، تاربيە جۇيەسىن قايتا قاراستىرۋ قاجەت. اياتجان احمەتجان بالالار اراسىنداعى الىمجەتتىكتىڭ بۇرىننان بار ەكەندىگىن، الايدا ونىڭ قازىرگى ۋاقىتتا الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ ارقاسىندا كورىنىس تاپقانىن ايتادى.
نازەركە كەنجەعارينا، پەداگوگ-پسيحولوگ، بۋللينگتىڭ كەڭ تارالۋىنا ءتۇرلى فاكتورلاردىڭ اسەر ەتەتىندىگىن جەتكىزدى. ول وتباسىنىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى، تارتىپسىزدىك، وتباسىنداعى اۋىزبىرشىلىكتىڭ بولماۋى — بۇلاردىڭ بارلىعى بالالار اراسىنداعى الىمجەتتىكتى تۋىنداتاتىن نەگىزگى سەبەپتەر دەپ سانايدى. بۇدان بولەك، كومپيۋتەرلىك ويىندار مەن قوعامداعى قاتىگەزدىككە باعىتتالعان اقپاراتتار دا بالالاردىڭ پسيحولوگياسىنا تەرىس اسەر ەتەدى. ونىڭ پىكىرىنشە، قازىرگى ۋاقىتتا مەكتەپتەردەگى پسيحولوگيالىق كابينەتتەردىڭ سانىن ارتتىرۋ، اتا-انالار مەن مۇعالىمدەردىڭ بىرلەسە جۇمىس ىستەۋى ارقىلى بۋللينگتىڭ الدىن الۋعا بولادى.
اتا-انالار مەن مەكتەپتەر اراسىنداعى تىعىز بايلانىس بولۋى ءتيىس ەكەندىگىن اتاپ وتكەن پەداگوگ بالالار مەن اتا-انالار اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى جاقسارتۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيدى. ول اتا-انالارعا بالالارىنىڭ پسيحولوگيالىق جاعدايىنا كوڭىل ءبولۋ قاجەتتىگىن جانە بۋللينگ قۇرباندارىنا پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتۋ قاجەتتىگىن ايتادى. بالالارعا بۋللينگتىڭ سالدارى ۇزاق ۋاقىت بويى اسەر ەتىپ، ولاردىڭ وزىنە دەگەن سەنىمىن جوعالتۋىنا، الەۋمەتتىك ورتاعا بەيىمدەلۋىنە قيىندىق تۋعىزۋى مۇمكىن.
مەكتەپتەردە پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ قاجەت. سەبەبى، سوڭعى جىلدارى بالالارعا پسيحولوگيالىق قولداۋ كورسەتەتىن مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ماسەلەسى دە وزەكتى بولىپ تۇر. الەمدىك ستاتيستيكا بويىنشا بۋللينگ بالالار اراسىندا كەڭ تارالعانىمەن، قازاقستاندا دا بۇل ماسەلە وزەكتى بولىپ وتىر. وقۋ-اعارتۋ ۆيسە-مينيسترى ەدىل وسپان مەكتەپتەگى پەداگوگ-پسيحولوگتاردىڭ بىلىكتىلىك دەڭگەيىنىڭ تومەن ەكەنىن مويىنداپ، ونى جاقسارتۋ ءۇشىن ارنايى كۋرستاردىڭ مازمۇنىن قايتا قاراۋ قاجەتتىگىن ۇسىندى.
قورىتىندىلاي كەلە، بالالار اراسىنداعى بۋللينگ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن وتباسى، مەكتەپ جانە قوعام اراسىنداعى ۇيلەسىمدىلىك وتە ماڭىزدى. وسى ءۇش تاراپتىڭ بىرلەسىپ جۇمىس ىستەۋى، بالالاردىڭ پسيحولوگيالىق دامۋىنا نازار اۋدارۋى قاجەت. بۋللينگتىڭ الدىن الۋ ءۇشىن تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن قايتا قاراۋ، اتا-انالار مەن مەكتەپتەردىڭ ىنتىماقتاستىعىنىڭ ارتۋى، سونداي-اق الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن كومپيۋتەرلىك ويىنداردىڭ اسەرىن شەكتەۋ ماڭىزدى بولىپ تابىلادى.