ق ر پرەمەر-مينيسترى ءاليحان سمايىلوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا اۆتوجول سالاسىن ودان ءارى دامىتۋ جونىندەگى شارالار قارالدى.
ق ر پرەمەر-مينيسترىنىڭ رەسمي اقپاراتتىق رەسۋرسىنىڭ مالىمەتىنشك، كولىك ءمينيسترى مارات قارابايەۆ بيىل قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارىمەن 10،7 مىڭ كم اۆتوموبيل جولدارى قامتىلعانىن، ونىڭ ىشىندە 6،5 مىڭ كم رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار تراسسالار، 4،2 مىڭ كم جەرگىلىكتى جولدار ەكەنىن مالىمدەدى. جۇرگىزىلگەن جۇمىستاردىڭ قورىتىندىسى بويىنشا رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە نورماتيۆتىك جاي-كۇيدەگى جولداردىڭ ۇلەسى 92%-عا، جەرگىلىكتى دەڭگەيدە 87%-عا جەتەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
ءىرى جوبالارعا كەلەتىن بولساق، بۇگىندە ۇلكەن الماتى اينالما جولى، قاندىاعاش – ماقات جانە ءۇشارال – دوستىق تراسسالارى بويىنشا جۇمىستار اياقتالدى. بۇل رەتتە تۇرعىنداردان تۇسكەن شاعىمداردى ەسكەرە وتىرىپ، كۇش-جىگەر 4-5 جىلعا سوزىلىپ كەلە جاتقان نەگىزگى جولدارعا باعىتتالعان. بۇل تالدىقورعان – وسكەمەن، قاراعاندى – الماتى، مەركە – بۋرىلبايتال، اقتوبە – قاندىاعاش، اتىراۋ – استراحان اۆتوجولدارى. اتالعان جوبالار بويىنشا ەلدى مەكەندەردەگى اينالما جولداردان باسقا، 923 كم-دە قوزعالىس اشىق.
باتىس قازاقستان وبلىسىنداعى جولداردى كۇردەلى جوندەۋ جوبالارىنا ەرەكشە نازار اۋدارىلادى. ولاردىڭ ىشىندە كازتالوۆكا – جانىبەك جانە ونەگە – بيسەن – سايحين بار. قازىرگى ۋاقىتتا 220 كم بويىنشا كولىكپەن جۇرۋگە بولادى. جوبالار تولىعىمەن 2024 جىلى اياقتالادى دەپ كۇتىلۋدە.
باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى ناريمان تورەعالييەۆ، اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمى سەرىك شاپكەنوۆ جانە الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى نۇرلان ءابدىراحىم جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ جانە جەرگىلىكتى جولداردىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ شارالارى تۋرالى بايانداما جاسادى.
پرەمەر-مينيستردىڭ ايتۋىنشا، كۇرە جولداردى دامىتۋ ەكونوميكانىڭ ءوسۋ ديناميكاسىنا وڭ اسەرىن بەرەدى. كۇرە جولداردىڭ كەڭ تارالعان جەلىسى ىشكى جانە سىرتقى ساۋدانى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
«قازاقستان تولىققاندى كولىك-لوگيستيكالىق حابقا اينالۋى ءتيىس. مەملەكەت باسشىسى ءبىزدىڭ الدىمىزعا وسىنداي مىندەت قويىپ وتىر. ول ءۇشىن اۆتوموبيل جولدارىنىڭ قۇرىلىسى، جول بويىنداعى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جانە قىزمەت كورسەتۋ جوبالارىن ىسكە اسىرۋدى جانداندىرۋ قاجەت»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
ۇكىمەت باسشىسىنىڭ سوزىنشە، 2025 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 3،6 مىڭ كم جولدى كۇردەلى جوندەۋدى اياقتاۋ جوسپارلانىپ وتىر. سودان كەيىن ۇزىندىعى 4،7 مىڭ كم بولاتىن جاڭا جوبالاردى ىسكە اسىرۋ باستالادى.
«وسىلايشا، 2030 جىلعا دەيىن بارلىق حالىقارالىق اۆتوموبيل ءدالىزىن جاڭعىرتۋ جۇمىستارى اياقتالاتىن بولادى. باستى ماسەلە – جول قۇرىلىسىنىڭ ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋ»، — دەدى پرەمەر-مينيستر.
ۇكىمەت باسشىسى جول ساپاسىنىڭ ناشارلىعى تۇرعىنداردىڭ نارازىلىعىنا سەبەپشى بولىپ وتىرعانىن ايتتى. اسىرەسە، ساپاسىز جوندەۋ جۇمىستارىنا قاتىستى ايتىلىپ جاتقان سىن كوپ. تەك وسى جىلدىڭ وزىندە مەملەكەتتىك ورگاندارعا اۆتوموبيل جولدارىنا قاتىستى 19 مىڭنان استام ارىز-شاعىم كەلىپ ءتۇستى.
«مىسالى، جول ازابىن تارتقان قوستاناي وبلىسىنىڭ تۇرعىندارى “ۇزىنكول” ستانسياسى مەن تروەبراتسكوە اۋىلى اراسىنداعى ابدەن توزىپ بىتكەن جولعا قاتىستى ۇجىمدىق حات جازعان. بۇل جول وسى ءوڭىردى كورشىلەس سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىمەن بايلانىستىرادى جانە رەسەيگە قاراي ترانزيتتىك جول بولىپ تابىلادى. بيىل اقتوبە وبلىسىنىڭ “جۇرىن” ستانسياسى مەن ورقاش اۋىلى اراسىندا قيىرشىق تاس توسەلمەگەن ساپاسىز جول سالىنعان. تاراز قالاسىنىڭ تۇرعىندارى قاراسۋ شاعىن اۋدانىندا 1 جىلدان استام ۋاقىت بويى بىتپەي جاتقان جول جوندەۋ جۇمىستارىن اياقتاۋدى تالاپ ەتىپ كەلەدى. مۇنداي مىسالدار بارلىق وڭىردە كوپتەپ كەزدەسەدى»، — دەدى ءاليحان سمايىلوۆ.
سونىمەن قاتار ۇكىمەت باسشىسى جەرگىلىكتى جولداردىڭ ساپاسىنا ساراپتاما جاساۋ جۇمىستارىن دا دۇرىس جۇرگىزە الماي وتىرعانىن ايتتى. بۇل رەتتە كەيبىر وڭىرلەر قۇرىلىس-مونتاجداۋ جۇمىستارىن تەحنيكالىق قاداعالاۋ تاراپىنان باقىلاۋسىز جۇرگىزەدى.
وعان قوسا جول سالاسىندا شەشىلمەي كەلگەن پروبلەمانىڭ ءبىرى – بيتۋم تاپشىلىعى.
«بيتۋم بويىنشا پايدالانۋ تەحنولوگياسى ساقتالمايدى. بۇل دا جولداردىڭ ساپاسىنا كەرى اسەرىن تيگىزىپ وتىر. سونىمەن قاتار اكىمدىكتەر قۇرىلىس جانە جول بويىنداعى قىزمەت كورسەتۋ وبەكتىلەرىنىڭ جوبالارىنا ارنالعان جەر ۋچاسكەلەرىن بەرۋ ۋاقىتىن سوزىپ جىبەرەدى. وسى فاكتورلاردىڭ بارلىعى سالانى دامىتۋعا كەدەرگى بولۋدا. سوندىقتان جول قۇرىلىسىنا دەگەن كوزقاراستى وزگەرتۋ قاجەت»، — دەدى پرەمەر-مينيستر.
جوعارىدا ايتالعانداردى ەسكەرە وتىرىپ، ۇكىمەت باسشىسى اۆتوموبيل جولدارىنا قاتىستى بارلىق جوسپارلانعان جوبانىڭ ۋاقىتىلى ىسكە اسىرىلۋىن قامتاماسىز ەتۋدى، بيتۋمدى ساقتاۋ ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋ بويىنشا شارالار قابىلداۋدى، ونى ساقتاۋ جانە پايدالانۋ تەحنولوگياسىنىڭ ساقتالۋىن باقىلاۋدى قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىردى.
سونىمەن قاتار ۇكىمەت باسشىسى قۇرىلىس جانە جول بويىنداعى قىزمەت كورسەتۋ وبەكتىلەرىن كەڭەيتۋ جوبالارىنا ارنالعان جەر ۋچاسكەلەرىن بەرۋ ءتارتىبىن وڭايلاتۋ ماسەلەسىن پىسىقتاۋ كەرەكتىگىن ايتتى.
«اكىمدىكتەر ازاماتتاردان جول ساپاسىنا قاتىستى كەلىپ تۇسەتىن شاعىمدار بويىنشا ۋاقىتىلى شارالار قابىلداۋى قاجەت. وڭىرلىك تراسسالار – جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىندە. جول جاعدايىنا تۇراقتى مونيتورينگ جۇرگىزىپ، ولاردى جوندەۋ بويىنشا شۇعىل شارالار قابىلداۋ قاجەت»، — دەپ تۇيىندەدى ءاليحان سمايىلوۆ.