2024 جىل الماتى ءۇشىن جارقىن جەتىستىكتەرگە تولى بولدى. قالا تۇرعىندارىنىڭ ءومىر ساپاسىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان كوپتەگەن ماڭىزدى جوبالار جۇزەگە استى. ءبىلىم بەرۋ، كولىك ينفراقۇرىلىمى، سيفرلاندىرۋ جانە الەۋمەتتىك سالالاردا تىڭ وزگەرىستەر ورىن الىپ، وركەنيەتتى مەگاپوليسكە اينالۋ جولىندا ماڭىزدى قادامدار جاسالدى. وسى رەتتە قالا تۇرعىندارى بۇل جەتىستىكتەردى جوعارى باعالاپ، الماتىنىڭ دامۋىنا وڭ كوزقاراسىن ءبىلدىردى.
زاعيپا قاراسارتوۆا، زەينەتكەر: الماتى — وركەنيەت كوشىندە
– ءبىزدىڭ ناۋرىزباي اۋدانى بۇرىنعىدان كەڭەيىپ، ۇلكەيىپ كەلەدى. بالا سانى كوپ. بايقاۋىمشا، ءبىزدىڭ اۋدانعا مەكتەپ اۆتوبۋسى كوپ بولىنگەن. بالانى مەكتەپكە اپارىپ، الىپ قايتاتىن اۆتوبۋستاردى شەتەل كينولارىنان كورۋشى ەدىك قوي، سول وركەنيەت بىزگە دە جەتتى. وقۋشىلاردىڭ تۇسكەنىن، قايتاردا مىنگەنىن قاداعالاپ وتىراتىن مۇعالىمدەر دە بولىنگەن ەكەن. قالا اكىمدىگىنىڭ بالالار قاۋىپسىزدىگىنە ۇلكەر ءمان بەرەتىنى كوڭىلگە قونادى. بۇل اتا-انالاردىڭ دا كۇندىز الاڭداماي جۇمىس ىستەۋىنە مۇمكىندىك.
باقىت قاناي، جۇرگىزۋشى: قاۋىپسىزدىك ماڭىزدى
– الماتىدا “سەرگەك” بەينەكامەرالارىنىڭ كوبەيگەنى دۇرىس بولدى. كولىگىن جىلدامدىقتى اسىرىپ جۇرگىزەتىندەر ءۇشىن تەجەۋ بولعان سياقتى بۇل قادام. كەيبىر تانىستارىم “اتتاپ باسساڭ، كامەرا!” دەپ رەنجىپ جاتادى. “تارتىپكە باعىنعان قۇل بولمايدى” دەمەكشى، بۇل ەڭ الدىمەن ءوزىڭىزدىڭ دە، وزگەنىڭ دە قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن جاسالعان وڭ شەشىم ەكەنىن ايتىپ جۇرەمىن.
الماس قۇلانباي، قالا تۇرعىنى:
جاڭا اۆتوبۋستارعا ريزامىن
– 2024 جىلى الماتىدا قوعامدىق كولىكتى جاڭارتۋ جۇمىستارى قارقىندى ءجۇردى. جاڭا ەلەكتر اۆتوبۋستارىنىڭ پايدا بولعانىنا قۋانىشتىمىن. بۇل كولىكتەر تەك ەكولوگيالىق تازا عانا ەمەس، سونداي-اق وتە ىڭعايلى. جاڭا اۆتوبۋستاردا ورىن جەتكىلىكتى، كونديسيونەر بار ءارى ءجۇرۋ جىلدامدىعى جاقسى. قالا بيلىگىنە وسىنداي باستاماسى ءۇشىن العىسىمدى بىلدىرەمىن. قوعامدىق كولىكتى جاقسارتۋ جول قوزعالىسىن جەڭىلدەتىپ، ەكولوگيانى ساقتاۋعا ءوز ۇلەسىن قوسادى.
مايرا جانات قىزى، اتا-انا: مەكتەپكە جاقىن بولدىق
– بيىل ءبىزدىڭ اۋدانىمىزدا جاڭا مەكتەپ اشىلدى. بۇل ءبىز ءۇشىن ۇلكەن كومەك بولدى. بۇرىن بالالارىمدى شالعايداعى مەكتەپكە تاسۋعا ءماجبۇر بولسام، ەندى جاقىن جەردە وقيدى. مەكتەپ زاماناۋي قۇرالدارمەن جابدىقتالعان، مۇعالىمدەرى تاجىريبەلى. بالالارىمنىڭ ءبىلىم ساپاسى جاقسارىپ، مەكتەپكە بارار جولدا ۋاقىت ۇنەمدەيمىز. وسىنداي يگى ىستەردىڭ جۇزەگە اسۋىنا كومەكتەسكەن قالا باسشىلىعىنا العىس بىلدىرەمىن.
نۇرباقىت جالعاس ۇلى، IT مامانى: سيفرلىق تەحنولوگيانى ەنگىزۋ ماڭىزدى
– مەنى وسى جىلى الماتىداعى Smart City جوبالارىنىڭ دامۋى قاتتى قۋانتتى،بۇل جوبا قالا ءومىرىنىڭ كوپتەگەن سالالارىن جاقسارتتى. مىسالى، ينتەللەكتۋالدى كامەرالاردىڭ ارقاسىندا جولداعى زاڭ بۇزۋشىلىقتار ءبىرشاما ازايىپ، كولىك قوزعالىسى ءقاۋىپسىز ءارى رەتتەلگەن سيپاتقا يە بولدى دەسەك تە بولادى. بۇنداي سيفرلىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدىڭ تاعى ءبىر ارتىقشىلىعى – قالا قىزمەتتەرىنىڭ اشىقتىعى مەن تيىمدىلىگى اكەلەدى.Smart City اياسىندا بيىل ورناتىلعان ينتەللەكتۋالدى اۆتوتۇراق جۇيەلەرى وتە ءتيىمدى بولىپ شىقتى. كوشەلەردەگى ورىن تاپشىلىعىن ازايتىپ، كولىك جۇرگىزۋشىلەرىنە ۋاقىت پەن وتىندى ۇنەمدەۋگە كومەكتەسۋدە. مۇنداي شەشىمدەر قالانىڭ ينفراقۇرىلىمىن دامىتىپ قانا قويماي، ءومىر ساپاسىن ارتتىرۋعا دا ىقپال ەتەدى.
باقىتجان قۇرالباي، اۆتومەكتەپ ينسترۋكتورى: التى جولاق ءۇشىن العىس ايتامىن
– قۇلجا تراكتىسىندەگى التى جولاقتى جاڭا جولدىڭ اشىلعانىنا قۋانىشتىمىن. بۇل جوبا الماتىنىڭ كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋداعى ۇلكەن قادام بولدى. جول قوزعالىسى ەندى ايتارلىقتاي جەڭىلدەپ، قالانىڭ شىعىس باعىتىنداعى بايلانىسى جاقساردى. ءوزىڭىز بىلەسىز، الماتىدا كولىك سانى جىل وتكەن سايىن كوبەيىپ كەلەدى. الماتىعا جاقىن ەلدىمەكەندەردىڭ بىرىنەن كەلىپ جۇمىس ىستەيمىن. جولدىڭ ازابىن ءبىر كىسىدەي-اق كوردىك. بۇرىن قالاعا كىرەر جولدا 10-12 بالدىق كەپتەلىسپەن ءجۇرۋ («ياندەكس» بويىنشا) كۇندەلىكتى قۇبىلىسقا اينالعان ەدى. تەحنيكا بولعان سوڭ كەيدە كولىكتەر جولدا بۇزىلىپ قالادى. سونداي كەزدەردە تۇرىپ قالماساق، ءقازىر بۇرىنعىداي كەپتەلىس جوق. مۇنداي ماڭىزدى جوبانى جۇزەگە اسىرعان اكىمدىككە، قۇرىلىسشىلارعا جانە بارلىق جاۋاپتى تۇلعالارعا شىن جۇرەكتەن العىس ايتامىز. بۇل جول قالا تۇرعىندارىنا ءقاۋىپسىز ءارى ىڭعايلى قوزعالىس سىيلايتىنىنا سەنىمدىمىن!
سالتانات داۋلەتوۆا، قالا تۇرعىنى: ءوز اس بولمەم بولادى
– 2014 جىلدان ءۇي كەزەگىندە تۇردىم. بيىل 15 قاراشادا «شۇعىلا» ىقشاماۋدانىنداعى كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەردىڭ بىرىنەن پاتەر الدىم. مەن ەرەكشە بالانىڭ اناسىمىن. بالامنىڭ بولاشاعى ءۇشىن ۋايىمداۋشى ەدىم. مىنە، ەندى مەنىڭ ءوز اس بولمەم، ءوزىم پايدالاناتىن تەحنيكالارىم بولادى. بولمەلەرىمدى ءوزىمنىڭ قالاۋىما ساي جابدىقتايمىن. بۇل مەنىڭ ۇزاق جىل كۇتكەن ارمانىم بولاتىن. «ءوز ءۇيىم – ولەڭ توسەگىم» دەمەكشى، بالامىز ەكەۋمىزدىڭ بىرگە ۋاقىت وتكىزىپ،ەستە قالارلىق ەستەلىكتەر سىيلايتىن تاماشا كۇندەر كۇتىپ تۇر دەپ ويلايمىن. بۇل مەنىڭ بولاشاققا دەگەن قادامىم.