Almatyda jazataıym óndiristik jaraqattan saqtaný máseleleri talqylandy
Almaty qalalyq Eńbek ınspeksıasynyń uıymdastyrýymen 23 tamyz kúni eńbekti qorǵaý jónindegi respýblıkalyq ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń, kásipodaqtar men saqtandyrý kompanıalary ókilderiniń qatysýymen semınar-jınalys ótti. Condaı-aq, semınarǵa 20-dan astam jeke kásipkerlik sýbektisi men memlekettik sektor sýbektileri de qatysty. Bul jıynǵa negizinen jumysshylary jumys ornynda oqys oqıǵaǵa ushyrap, óndiristik jaraqat alǵan kompanıalardyń ókilderi shaqyrylǵan.
Semınar barysynda qazirgi kezde jumysshylardyń qanshalyqty óndiristik jaraqat alatyny, jazataıym jaǵdaılardyń negizgi sebepteri jáne onyń aldyn alý jónindegi sharalar, qaýipsiz eńbekti qamtamasyz etý jónindegi is-qımyl jospary, eńbek qaýipsizdigin jáne eńbekti qorǵaýdy oqytý qaǵıdalary, eńbek zańnamasyn buzǵany úshin ákimshilik jáne qylmystyq jaýaptylyq, múgedektikti belgileý jáne saqtandyrý tólemderin júzege asyrý kezinde tólenetin ótemaqy tártibi sekildi ózekti máseleler qaraldy. Mundaı semınarlardyń negizgi maqsaty – eńbek zańnamasyn buzýdyń aldyn alý, qyzmetkerlerdiń eńbek quqyǵynyń saqtalýyn, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń normatıvtik quqyqtyq aktilerinde kózdelgen eńbekti qorǵaý jáne qaýipsizdik jónindegi talaptardyń saqtalýyn qamtamasyz etý.
Jıyn barysynda QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń Eńbekti qorǵaý jónindegi respýblıkalyq ǵylymı- zertteý ınstıtýtynyń «Ońtústik» fılıaly dırektorynyń mindetin atqarýshy Vladlena Shevsova jumysshylardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jónindegi josparymen bólisti.
Kezdesýde qaýipsizdik pen eńbekti qorǵaýdy oqytý erejeleri aıtyldy. İri kásipkerlik sýbektileri úshin jalpy kásiptik quzyretterdi damytý boıynsha oqytý uzaqtyǵy 72 saǵatty, arnaıy kásiptik quzyretterdi damytý boıynsha oqytý uzaqtyǵy 40 saǵatty quraıdy. Orta kásipkerlik sýbektileri úshin – tıisinshe 40 jáne 24 saǵat, al shaǵyn kásipkerlik jáne mıkrokásipkerlik sýbektileri úshin – 24 jáne 16 saǵat. Oqytýdy memlekettik qadaǵalaý jáne baqylaý organdarynyń mamandary, beıindi oqý oryndarynyń oqytýshylary jáne basqa da sarapshylar júrgizedi. Oqytý kýrstaryn oqý ortalyqtary áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi respýblıkalyq úshjaqty komısıa usynatyn baǵdarlama negizinde ázirleıdi.
Zańnama týraly aıta kele, sarapshylar ákimshilik jáne qylmystyq jaýapkershiliktiń bar ekenin eske saldy. Eńbek kodeksin eskermegeni úshin jáne eńbek shartyn jasaspaı jumysqa jiberý, jalaqyny ýaqytynda tólemeý, qatarynan eki jyl boıy eńbek demalysyn bermeý, jumys ýaqytyn zańsyz asyrý, eńbek salasyndaǵy kemsitýshilikke jol berý, zeınetaqy tólemderin buzý, mindetti áleýmettik jáne medısınalyq saqtandyrýdy tólemeý sekildi ákimshilik quqyq buzýshylyqtar úshin kásipkerlerdiń kategorıasyna baılanysty shamamen 20-120 AEK aralyǵynda aıyppul salynady.
Óndiristik jaraqatty aldyn alýǵa jasalǵan qadamdar
Óndiristik jaraqattaný máselelerin áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi qalalyq úshjaqty komısıa qaraıdy. Jyl basynan beri qalalyq úshjaqty komısıanyń 7 otyrysy ótkizilip, onda eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý máseleleri qaraldy. Áleýmettik áriptester Almaty qalasynda 2021–2023 jyldarǵa arnalǵan qaýipsizdik pen eńbekti qorǵaýdy qamtamasyz etý boıynsha «Qaýipsiz eńbek» baǵdarlamasyn bekitti. 2021 jyly «Almaty qalasynyń Kásipodaq ortalyǵy» Aýmaqtyq kásipodaqtar birlestigimen ózara is-qımyl jáne yntymaqtastyq týraly Memorandým jasaldy.
2019 jylǵy 17 maýsymda Jenevada QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi Halyqaralyq áleýmettik qamsyzdandyrý qaýymdastyǵymen «Vision Zero» tujyrymdamasyn ilgeriletý týraly Memorandým jasasqan edi. «Vision Zero» – bul úsh baǵytty óndiristiń barlyq deńgeılerindegi qaýipsizdik, eńbek gıgıenasy jáne qyzmetkerlerdiń ál-aýqatyn biriktiretin profılaktıkany uıymdastyrýǵa baǵyttalǵan sapaly jańa kózqaras. Osylaısha kásiporyndarda eńbek qaýipsizdigi jáne eńbekti qorǵaý jónindegi 1778 óndiristik keńes quryldy, onyń quramyna jumys berýshiler men jumyskerlerdiń ókilderi kiredi.
«Qazaqstan Respýblıkasynda 2025 jylǵa deıingi qaýipsiz eńbekti qamtamasyz etý jónindegi is-qımyl josparyn» oryndaý úshin kásiporyndarda tapsyrys berýshiden merdigerge deıin sharttyq qatynastar sheńberinde jumys isteýin baqylaý mańyzdy bolyp otyr. Ázirge Almatyda jumysshylardyń qaýipsizdigin tolyq qamtamasyz etetin kásiporyndar azdaý. Sondyqtan eńbek adamdarynyń qaýipsizdigi men quqyǵyn qorǵaý máselesine áli de baqylaýdy kúsheıtý qajet.
TAQYRYPQA ORAI
Erkinbek ÁMİRǴALIEV,
Almaty qalasy Eńbek ınspeksıasy basqarmasynyń basshysy:
Jumys berýshi men jumysshy úshin de ońaı emes
Kez kelgen óndiris ornynda, zaýyt, fabrıkalarda, qurylys nysandarynda, áýejaı men temirjolda da qarapaıym jumysshylar jazataıym jaǵdaıǵa tap bolyp, jaraqat alyp qalýy ábden múmkin. Tipti, keńsede otyryp jumys isteıtin adamdar da dálizdegi baspaldaqtan taıyp qulap, aıaq-qolyn jaraqattap alýy yqtımal. Qysqasy, bul kez kelgen adamnyń basynda bolatyn jaǵdaı. Jumys barysynda adamnyń jaraqattanyp qalýy jumys berýshi úshin de, jumysshy úshin de ońaı emes. Mundaı jaǵdaıda eki tarap ta zań aıasynda áreket etkeni jón. Sondyqtan kásiporyn basshylaryna jumysshylar men jumys berýshiniń quqyqtary, mindetteri jaıly málimetter berip otyrmyz. Olardyń óndiristik jaraqatty aldyn alýǵa jáne óndiristik jaraqat alǵan jaǵdaıda qalaı durys áreket etýge qatysty suraqtaryna jaýap berýge tyrysamyz.
Kerek derek.
* Almaty qalasy Eńbek ınspeksıasy keltirgen derekterge sáıkes, 2022 jyldyń 7 aıynda Almatyda óndiriste 49 jazataıym jaǵdaı tirkelgen (2021 jylǵy kórsetkish – 46). Óndiristik jaraqat alǵan jumysshylardyń sany –
* 60 (2021 jyly 47 bolǵan), Bıyl 6 jumysshy óndiristik jaraqatynyń saldarynan qaıtys bolǵan (ótken jyly * 3 adam), 20 adam aýyr jaraqat aldy (2021 jyly aýyr jaraqat alǵandar – 18), 34 adam jeńil jaraqattanǵan (ótken jylǵy kórsetkish – 26). Ótken jyldyń osy kezeńimen salystyrǵanda, óndiriste jazataıym jaǵdaıǵa ushyraǵandar sany 28,2 paıyzǵa kóbeıip otyr. Al óndiriste alǵan jaraqatynyń saldarynan qaıtys bolǵan adamdar sany eki esege ósken.