Qazaqstan Respýblıkasynyń Joǵarǵy Sotynyń Halyqaralyq keńesi ınternet-alaıaqtarmen baılanysty isterdiń 2024 jyly 2022 jylmen salystyrǵanda 270%-ǵa artqanyn málim etti. Bul qoǵamdy biraz alańdaýshylyq týdyryp otyr. Sebebi alaıaqtardyń qurbany bolǵan adamdar kóbine óte qıyn jaǵdaıǵa tap bolyp, nesıe alyp nemese múlikterin satýǵa májbúr bolady, aqshany alaıaqtarǵa jiberedi, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Mańyzdysy, Qazaqstannyń Qylmystyq kodeksinde ınternet-alaıaqtardyń qurbandaryn qorǵaýǵa arnalǵan naqty bir bap joq bolsa da, zardap shekken adamdar azamattyq sotqa talap-aryz berý arqyly zańsyz alynǵan qarajattaryn qaıtaryp alý múmkindigine ıe. Atap aıtqanda:
- «Dropperlerge» (alaıaqtardyń araaǵaıyndary) qarsy talap-aryz berýge bolady. Bul adamdar alaıaqtar men qurbandar arasynda deldaldyq jasaıdy. Bul týraly biz buǵan deıin jazǵan bolatynbyz, olardan qalaı saqtanýǵa bolatynyn.
- Bankke jáne mıkrofınansovaıa uıymdarǵa talap-aryz berip, jalǵan nesıe alý týraly suraqtardy sheshýge bolady.
Joǵarǵy Sot bul máseleni sheshý úshin zańnamany jetildirý jumystary boıynsha birneshe mańyzdy usynystar ázirledi:
- Onlaın-kredıt berý salasyndaǵy alaıaqtyq úshin qylmystyq jaýapkershilikti kúsheıtý.
- Onlaın-kredıtter berý kezinde mindetti bıometrıalyq aýtentıfıkasıany engizý, jalǵan qujattar men tulǵalardy paıdalanyp alaıaqtyq jasaýdy boldyrmaý úshin.
- Zeınetkerler men basqa da álsiz toptardyń kredıt alýyna shekteýler qoıý, olardyń alaıaqtardyń qurbany bolýyn aldyn alý úshin.
- Qaryzdardy tóleýge mindetti uıymdardyń jaýapkershiligin arttyrý, eger sot nesıe alaıaqtyq jolmen alynǵanyn anyqtasa, qaryzdardy óshirý mindetin bekitý. Bul talap kredıtorlardy jaýapkershilikke tartýǵa jáne nesıelerdi durys berýine áser etedi dep úmittenemiz.
Zańnamalyq ózgeristerdi kútip, onyń tıimdiligin baqylap otyrǵanymyzben, ózińizdiń qaýipsizdigińizdi saqtaý úshin árdaıym abaı bolý qajet. Qupıa derekter men aqshańyzdy belgisiz adamdarǵa berýden aýlaq bolyńyz, ınternettegi kúmándi mámilelerden saqtanyńyz, jáne árqashan aqparatty tekserińiz.
Zańnamalyq ózgeristerdiń jaqyn arada iske asatynyna senimimiz mol, jáne bul ózgerister tek alaıaqtardan zardap shekkenderdi qorǵaýǵa ǵana emes, sonymen birge onlaın-kredıtteý men qarjylyq tranzaksıalardy jalpy alǵanda qaýipsiz etýge kómektesedi dep úmittenemiz.