Búgin, 14 naýryz Amal merekesi kelip jetti. Bul Uly dalanyń tól kúntizbesindegi kóktemniń alǵashqy amaly, ári Áz-Naýryz ben kóktemniń habarshysy. Osyǵan oraı «Alatau-Aqparat» medıaholdıngi «ULY DALA DÁMİ» ulttyq jobasyn uıymdastyrdy. Amal men Naýryz syndy tól merekelerge jańa mazmun beretin mundaı joba elimizde alǵash ret ótkizilip otyr.
Jańarý men jańǵyrýdyń sımvoly bolǵan Naýryz syndy tól merekemizdi mazmunyn baıyta otyryp jańasha atap ótý týraly Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev ta aıryqsha atap ótken bolatyn. «Alatau-Aqparat» medıaholdıngi uıymdastyrǵan joba da ulttyq merekeniń mazmunyn baıytyp, jurt asyǵa kútetin jalpyulttyq merekege aınaldyrýdy kózdeıdi.
Joba bastamashysy - «Alatau-Aqparat» medıaholdıngi. Onyń bas dırektory Erjan Qalymbaıuly: «Negizgi maqsatymyz — Áz Naýryzdy ásirese, balalar asyǵa kútetin basty merekege aınaldyrý. Ulystyń uly kúnin aıryqsha atap ótýde jańa qundylyqtar men dástúr qalyptastyrýǵa óz úlesimizdi qosqymyz keledi», – deıdi.
«NAÝRYZ QORJYNY» – İZGİLİK SÁLEMİ
«ULY DALA DÁMİ» jobasy aıasynda arnaıy daıyndalǵan «Naýryz qorjyndary» – «Sybaǵa» jáne «Tartý» qorjyndary bolyp bólinedi. Merekelik káde el aǵasy aqsaqaldarǵa, áz ájelerge, kópbalaly jáne erekshe balasy bar analarǵa, sondaı-aq, balalar úıine tartý etildi.
«Naýryz qorjyny» ulttyq naqyshta bezendirilip, qazaqy kıiz úı pishininde tigilgen. Olarǵa elimizdiń ár óńirinen (shyǵys, batys, ońtústik pen soltústikten) ákelingen jeti túri ulttyq taǵam salynǵan. Olardyń qataryna shubat, qymyz, qurt, irimshik, jent, baýyrsaq pen talqan kiredi.
Uıymdastyrýshylar ár óńir dámderin bir qorjynǵa salý arqyly eldik birlik pen tutastyqtyń sımvolyn jetkizgisi kelgen. Ári, densaýlyqqa paıdaly, dárýmenge baı ulttyq taǵamdardy, otandyq ónimderdi násıhattaýdy kózdegen.
Balalarǵa daıyndalǵan «Tartý» qorjyndaryna jeti dámnen bólek, Almatynyń almasy, Shyǵystyń baly, ulttyq kádesyılar men oıynshyqtar da bar. Sondaı-aq, syılyqtar arasynda rýhanı azyq retinde kitaptar da salynyp, balalardy ǵylym-bilimge shaqyrýdy maqsat etken.
Úlkenderge berilgen «Sybaǵa» qorjynynda jeti dámniń syrtynda jyly-jumsaq sybaǵasy retinde qazy-qarta nemese jal-jaıa men jambas salynǵan. Sybaǵa – halqymyzdyń tatýlyq pen berekege shaqyratyn dástúriniń biri. Úlken kisilerge, syıly jaqyn adamdaryna qystyń dáminen sybaǵasyn usynyp, kóńilindegi qurmetin jetkizgen. Osy dástúrdi jańyrta otyryp, uıymdastyrýshylar Asanáli Áshimov, Asyly Osman, Tóregeldi Sharmanov pen Qarlyǵash Ábdikárimova syndy el aǵalaryna, qoǵam qaıratkerlerine sondaı-aq, qarapaıym eńbek adamdaryna da sálem bere bardy. «Sybaǵa» qorjyndaryn usynyp, ıyqtaryna shapan jaýyp syı-qurmetin bildirdi.
ÚLKENGE QURMET, KİSHİGE İZET
Amal kúnine oraı ata dástúrmen sálem bere kelgen uıymdastyrýshylarǵa el aǵasy aqsaqaldar men úlkender de razylyǵyn bildirip batasyn berdi. Qazaqstan jáne Keńes odaǵy Halyq ártisi, memlekettik syılyqtyń laýreaty Asanáli Áshimov Naýryzdyń jyl basy ári eń úlken mereke retinde memlekettik deńgeıde atalyp ótý kerek degen pikirimen bólisti. Sóziniń sońynda:
«Qydyr daryp, baq qonsyn,
Bilimderiń kóp bolyp,
halyqqa bererleriń mol bolsyn!» - dep, aq batasyn arnady.
Qazaq taǵamtaný akademıasynyń akademıgi, Medısına ǵylymdarynyń doktory, profesor Tóregeldi Sharmanov jobanyń ulttyq taǵamdardy násıhattap jatqanyna aıryqsha razylyǵyn jetkizdi.
Qazaq tiliniń janashyry Asyly Osman hanym kóneni jańǵyrtqan, dástúrdi áspettegen sharalardyń kóp bolýyn, uzaǵynan jalǵasýyn úmit etti. «Dástúrli jańasha jańǵyrtýymyz kerek, jandarym. Qazaq aıtady ǵoı “Ótkenge topyraq shashsań, keleshek saǵan tas laqtyrady” dep, urpaqtarymyzǵa ata-babamyzdan kele jatqan salt-dástúrdi osylaı kórsetýimiz kerek. Burynǵyny búginge jańǵyrtyp jatqan qadamdaryń qutty bolsyn! Osy ıgi is uzaǵynan súıindirsin!», – degen tilegin bildirdi Asyly Alıqyzy.
Naýryz qorjyn berilgender arasynda qarapaıym kóshe sypyrýshy, «Altyn alqa» ıegeri men erekshe balany jalǵyz tárbıelep otyrǵan ana da bar.
«QYDYR DARYP, BAQ QONSYN»
«ULY DALA DÁMİ» jobasynyń «Tartý» qorjyny Almaty oblystyq № 1 balalar úıindegi jas jetkinshekterge de úlestirildi. Balalarǵa tartýdy «Qydyr ata» jetkizdi. Aq boz atqa minip qolyna asa taıaǵyn alǵan, qanjyǵasyna «Naýryz qorjynyn» bókterip, janyna taıǵa mingen nemeresi «Baq-balany» ertip kelgen «Qydyr ata» balalarǵa aıryqsha áser qaldyrdy. Olar Qydyr atany ózderiniń án-kúıimen, Naýryz ben kóktemge arnaǵan óleń-jyrlarymen qarsy aldy.
Uıymdastyrýshylar «Qydyr ata» men onyń nemeresi «Baq-bala» obrazdaryn halqymyzdyń «Qydyr daryp, baq qonsyn» deıtin izgi tilegin bildiretinin jetkizdi. Al, etnograf Bolat Bopaıulynyń sózinshe, Naýryzdy jańasha dáripteýde balalarǵa erekshe kóńil bólinýi kerek. Qydyr atanyń nemeresimen júrýi urpaqtar sabaqtastyǵy men ulttyq tárbıeniń mánin kórsetedi. Qazaq uǵymynda atasy ul nemerelerin, al ájeler qyz nemerelerin tárbıelegen. Sondyqtan Qydyr Ata men Baq-balany Naýryzdyń balalar asyǵa kútetin basty keıipkerlerine aınaldyrý kerek.
«BUL QYDYR ATA, AIAZ ATA QAITYS BOLYP KETKEN...»
Balalardyń aq saqaldy «Qydyr ata» jáne nemeresi «Baq-balamen» kezdesýi asa mándi merekelik kóńil-kúıde ótti. Kishkentaı búldirshinderdiń tańǵalysy men qyzý yntasy bal tilderinen jáne kózderinen shyǵyp turdy. Qaıyrymdylyq is-sharasynyń ortasynda 4-5 jasar búldirshinderdiń ózara dıalogy ondaǵy qatysýshylarǵa tereń oı salǵandaı. Qydyr atany Aıaz atamen shatastyryp alǵan bir balany janyndaǵy taǵy biri túzetip jatyr: «Bul Qydyr ata, Aıaz ata qaıtys bolyp ketken...», – dep. Balanyń sábı sanasynan týǵan bul sóz osy sharanyń óz mánin túsindirip turǵandaı edi.
ÁR ÓŃİRDEN DEMEÝSHİLER ATSALYSTY
Alǵash ret uıymdastyrylǵan ulttyq jobaǵa elimizdiń ár óńirindegi ulttyq taǵam óndirýshiler, ózge de demeýshiler jabyla at salysty. Ulystyń uly kúnine oraı ulttyq qundylyqtar men ulttyq taǵamdardy, otandyq ónimderdi násıhattap, qoǵamǵa izgilik pen tatýlyqty dáripteıtin jobaǵa barlyq demeýshi taraptar asa joǵary qyzyǵýshylyq bildirdi.
«Naýryz qorjyndaryna» salynǵan jeti dámniń syrtynda Almatynyń almasy, Altaıdyń baly, Abaı oblysynan baýyrsaq, Aqtóbeden jent pen tary-talqan, Aqmola men Ulytaýdyń aq ónimderi, Túrkistannan túrli irimshikter men nan ónimderi, sondaı-aq, Astana, Almaty men Shymkent qalalarynda jáne Almaty oblysynda óndiriletin túrli taǵamdar boldy.
Basty demeýshileri retinde «Asiakoz» túrik kóz klınıkasy, «Erke-Nur», «Ádemi-Aı» men «Adal As» syndy tanymal kompanıalar ulttyq jobaǵa zor kómekterin kórsetti. Joba barysynda «Asiakoz» kompanıasynyń basshysy Sátjan Toqtarbaı Almaty oblystyq № 1 balalar úıindegi búldirshinder men jas jetkinshekterge tegin kóz tekserý qyzmetin kórsetip, ondaǵy kózi nashar kóretin balalarǵa tegin ota jasaýǵa kelisim berdi.
Elimizdegi ulttyq kádesyılar óndirýshi tanymal kompanıa «Ádemi-Aı» Naýryz qorjyndaryna óziniń úzdik ónimderin qosqan. Ulttyq kıimderdiń bedeldi brendti «Erke-Nur» sán úıiniń dırektory Farıda Merhamıtqyzy ózi de sharaǵa qatysyp, aqsaqaldar men qoǵam qaıratkerlerine zerli ulttyq shapandaryn japty. Balalarǵa «Tartý» qorjynyna «Steppe&World Publishing» baspa úıi ózderiniń «Shuǵylaly ertegiler» atty kitaptar toptamasyn usyndy. Al jobadaǵy «Qydyr ata» men «Baq-balaǵa» «at mingizip» alyp júrýdi Qazaq memlekettik sırki óz moınyna aldy.
Sondaı-aq, «Naýryz qorjyndaryn» elimizdiń ár óńirinen «Sharman» «Asatu» kompanıalary, «Aıqan» JSHS syndy kásiporyndar, «Zhent_chocolate», «Aqtobe damderi», «Mód Vostochnyı» qatarly saýda markalary jáne «Astana-Ónim» AQ sekildi ulttyq taǵamdardy, kıimder men buıymdardy shyǵaratyn otandyq ónim óndirýshiler jabyla at salysty. Qazaq taǵamtaný akademıasy men ulttyq taǵamtanýshy Saıahat Ásimhan da jobaǵa óz úlesterin qosty.
«ULYSTYŃ ULY DÁMİ» JALǴASYN TABADY
«ULY DALA DÁMİ» ulttyq jobasy Naýryz merekesine jańa mazmun berip, ulttyq qundylyqtardy jańǵyrtýǵa baǵyttalǵan. Uıymdastyrýshylar ulttyq jobany aldaǵy jyldary 14-naýryzdan bastap aıdyń sońyna deıin tutas respýblıka kóleminde ótkizýdi josparlap otyr. Ulystyń uly kúni, Áz-Naýryz syndy ortaq qundylyqtar bolashaqta kóshiles, baýyrlas túrki elderine de keńeıip, tutas Turannyń uıytqyly ıgiligine aınalsa degen úmitteri bar.