Qazaqstan ajyrasý kórsetkishi boıynsha álemde ekinshi orynda tur. Nege? Qansha jyldyq tarıhy bar berik otbasy ınstıtýty ne úshin álsirep barady? Aqshamnews.kz tilshisi osy suraqtarǵa jaýap izdep, otbasylyq geshtalt-terapevt, psıholog Ulmeken Sándibekqyzymen áńgime órbitti.
Ulmeken Sándibekqyzy
psıholog, geshtal-terpaevt
Ádette jurttar ne sebepti ajyrasady?
Psıholog otbasylyq máselemen keletin juptardyń daýlasatyn sebepteri ártúrli keletinin aıtty.
"Biri óziniń durys ekenin dáleldeý úshin keledi. Ekinshisi - shyn máninde otbasyn saqtap qalǵysy keletinder. Biraq qulaq aspaý, sezimge salqyn bolý qarym-qatynasty jıi buzady", - deıdi psıholog.
Onyń tájirıbesinde ajyrasýǵa alyp keletin 5 negizgi sebep bar:
-
Bir-birine, qulaq aspaý;
-
Tek erler emes, áıelder tarapynan da kózge shóp salý;
-
Táýeldilik (maskúnemdik, qumar oıyn t.b.);
-
Psıhologıalyq, emosıalyq qysym;
-
Otbasyndaǵy daǵdarys, qajý, jańasha baılanys ornata almaý.
"Qarjy jetispeýshiligi de bar, biraq ondaılar ádette tek bir ret keledi. Negizgi problema - emosıalyq saýatsyzdyq", - deıdi ol.
"Bárine áıel kináli": bul qaıdan shyqqan túsinik?
Qoǵamda "áıel shydaýy kerek, bári áıelge baılanysty" degen ustanym áli bar. Biraq psıholog muny qate túsinik deıdi.
"Er adamǵa kózge shóp salýǵa bolady, al áıel jasasa katastrofalyq qate degen túsinik áli bar. Bul - urpaqtan-urpaqqa jalǵasyp kele jatqan jalǵan senim. Otbasy 50/50 jaýapkershilik alyp, qurylǵanda ǵana myqty bolady", - dep qosty maman.
Onyń aıtýynsha, kóp ajyrasý "jurt aıtty" dep asyǵys qurylǵan nekeniń saldarynan da bolady.
Buryn "shyda" deıtinder, qazir "aldymen ózińdi oıla" degenge qalaı kóshti?
Búginde jastar arasynda otbasylyq qundylyqtar ózgerdi. Buryn áıel kóbine qatigezdikke de, qorlyqqa da únsiz shydady. Qazir jaǵdaı basqasha. Ulmeken hanymnyń aıtýynsha, bul túsinikterdiń ózgerýine zamannyń damýy da áser etip jatyr.
“Eti seniki, súıegi meniki” degen zaman artta qaldy. Qazir adam óz qunyn biledi. Áıel jábir kórse, ol tek ózin emes bolashaq urpaǵyn jaralaıdy. Bir kún ana aýyrsa, búkil úıdiń berekesi ketedi. Sondyqtan áıeldiń saýlyǵy - otbasynyń amandyǵy", - deıdi Ulmeken Sándibekqyzy.
Qaı jasta otbasyn qurǵan durys?
Qazir jastar burynǵydan kesh úılenedi. Bul durys pa?
"Bıologıalyq jas eshteńeni sheshpeıdi. Biraq orta eseppen qyzdar úshin 25–30 jas, jigitter úshin 28–35 jas - sanaly neke jasy. Adam “ne úshin úılenemin?” degen suraqqa jaýap bere alǵanda ǵana otbasyn qurǵany durys", - deıdi psıholog.
Keıingi jyldary qyzdardyń "aldymen úı, kólik alyp alaıyn" deýi de beker emes deıdi maman:
"Ár adam qaýipsizdik pen senim izdeıdi. Táýelsiz áıel baqytsyz otbasy qurmaıdy", - dedi Ulmeken Sándibekqyzy.
Eske salaıyq, qazir el arasynda tanymal ázilkesh Tursynbek Qabatov pen jary Móldir Muqannyń ajyrasýy talqylanyp jatyr.